«عذرخواهی»؛ درس مهم پزشکیان به مسئولان

عرفان بیوک‌نژاد: فرهنگ پوزش طلبی و عذرخواهی در سپهر سیاسی ایران روز به روز در حال کمرنگ شدن بود تا اینکه، قدرت دوم کشور مقابل دوربین رسانه‌ی ملی از مردم، بابت تحمل فشارهای اقتصادی ناشی از انرژی عذرخواهی می‌کند. مسعود پزشکیان درباره شرایط کشور بابت خاموشی‌ها و کمبود گاز گفت: «به خاطر روندی که در کشور وجود دارد باید از مردم عزیز کشورمان عذرخواهی کنم.» وی ادامه داد: «چراکه در یک وضعیتی قرار گرفته ایم که مردم مجبور هستند مراعات کنند انشالله امیدواریم اقداماتی را انجام دهیم که سال آینده این مشکلات ایجاد نشود همانطور که گفتم یا راه پیدا می کنیم یا راه را می سازیم.» در جامعه ایران عذرخواهی معمولا اینگونه تلقی شده است که شخصی که از جایگاه پایینی برخوردار است دست به این کار می‌زند، شاید به همین دلیل است که فرهنگ پوزش طلبی در میان سیاستمداران ایرانی نیز رایج نیست اما در برخی از کشورهای توسعه یافته مانند ژاپن مسئولان لا رده بابت کوچک‌ترین اشتباهات رخ داده از مردم عذرخواهی می‌کنند و برابر آن‌ها سر تعظیم فرود می‌آورند. آنها به خوبی می‌دانند که مهمانان سیاست هستند و روسای آنها مردم هستند و به همین خاطر بابت اشتباهات خود هرچند کوچک از روسای خود، پوزش می‌طلبند.

محمد صادق جوادی حصار، سخنگوی حزب اعتماد ملی در گفت‌وگو با روزنامه «آرمان امروز» اظهار کرد: در آموزه‌های دینی ما، موضوع عذرخواهی و طلب مغفرت از خداوند چنان جایگاه والایی دارد که به جرأت می‌توان گفت بعد از اصل توحید، کمتر مسئله‌ای به اندازه استغفار مورد تأکید قرار گرفته است. از پیامبر گرامی اسلام (ص) گرفته تا تمام انبیاء و اولیای الهی، همواره یکی از مهم‌ترین اعمالشان در پیشگاه پروردگار، استغفار و طلب بخشش بوده است. این عمل شریف نشان‌دهنده این حقیقت است که انسان‌ها هرچقدر هم که در مسیر بندگی تلاش کنند، باز هم قادر نیستند آن‌گونه که شایسته عظمت خداوند است، بندگی کنند. از این‌رو، بندگان صالح و شایسته همواره به درگاه خداوند اظهار عجز کرده و از او طلب مغفرت و رحمت می‌کنند.

وی افزود: خداوند متعال علاوه بر سفارش به استغفار، همواره اولیای خود را به توجه به مردم و خدمت به آن‌ها فرمان داده است. در حقیقت، رضایت مردم در امتداد رضایت خداوند قرار دارد. پیامبر اسلام (ص) نیز بارها فرموده‌اند که برای مردم دعا می‌کنند و از خداوند طلب مغفرت و بخشش برای آن‌ها می‌نمایند. این رفتار پیامبر درس بزرگی برای همه انسان‌هاست تا همواره از خداوند عذرخواهی کنند و در مقابل دیگران نیز متواضع و فروتن باشند.

اهمیت مردم و رضایت جمعی
سخنگوی حزب اعتماد ملی گفت::پس از خداوند متعال، در جامعه بشری بالاترین جایگاه متعلق به مردم است. «ناس» به معنای توده مردم، همان خلیفه خداوند بر روی زمین هستند و بزرگان جامعه موظف‌اند که این توده انسانی را در جایگاه شایسته خود قرار دهند و به آن‌ها خدمت کنند. در این مسیر، رضایت مردم از طریق خدمت صادقانه به آن‌ها محقق می‌شود و این رضایت، خود مقدمه‌ای برای جلب رضایت خداوند است. «عبادت به جز خدمت خلق نیست؛ به تسبیح و سجاده و دل نیست.» این جمله به‌هیچ‌وجه شعاری صرف نیست، بلکه یک حقیقت تربیتی و الهی است. عبادت واقعی، خدمت خالصانه به مردم و فروتنی در برابر اراده جمعی آن‌هاست.

وی ادامه داد: رؤسا و حاکمان جامعه باید بدانند که اگر در برابرمردم تمکین نکنند محکوم به زوال و نابودی خواهند شد. قرآن کریم کسانی را که در برابر اراده الهی و خواسته مردم سرکشی می‌کنند، طاغیان معرفی می‌کند و سرنوشت آن‌ها را نابودی می‌داند. در مقابل، کسانی که به‌دنبال اطاعت از خداوند و احترام به اراده مردم هستند، اهل استغفار و طلب عفو خواهند بود. این‌ها کسانی هستند که پس از خداوند و اولیای الهی، اراده مردم را محترم شمرده و آن را در بالاترین جایگاه قرار می‌دهند. پیامبر اسلام به‌عنوان رهبر جامعه، مأمور به مشورت با مردم بود. آیه شریفه می‌فرماید:
«وَشَاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ…»
(با مردم مشورت کن و وقتی تصمیم گرفتی، بر خداوند توکل کن). این جمله به‌روشنی بیان می‌کند که مشورت با مردم و جلب رضایت آن‌ها مقدم بر توکل به خداوند است. قبل از آن‌که توکل به خداوند شکل بگیرد، باید به مردم توجه کرد و رضایت آن‌ها را جلب نمود. عذرخواهی، نشانه فروتنی و مسئولیت‌پذیری
جوادی حصار بیان کرد: در دنیای امروز، فرهنگ عذرخواهی در میان سیاستمداران و مدیران، نشان‌دهنده شجاعت، فروتنی و مسئولیت‌پذیری آن‌هاست. این فرهنگ می‌تواند به جامعه امید و اعتماد ببخشد. در بسیاری از کشورهای پیشرفته، وقتی مسئولی در انجام وظایف خود ناکام می‌ماند، با کمال فروتنی از مردم عذرخواهی می‌کند و این رفتار، خود الگویی برای دیگران می‌شود. دکتر پزشکیان به‌عنوان یکی از چهره‌های شناخته‌شده و مردمی، با رفتار و منش خود نشان داده‌اند که به این اصل اعتقاد دارند. ایشان با فروتنی در برابر مردم و پذیرش مسئولیت‌ها، الگویی شایسته برای مدیران جامعه هستند. این رفتار، علاوه بر آن‌که بزرگواری و کرامت شخص را نشان می‌دهد، اعتماد عمومی را نیز تقویت می‌کند. وی ادامه داد: تکبر و خودبزرگ‌بینی در برابر مردم، در حقیقت پوششی برای ضعف‌ها و کاستی‌های درونی انسان است. کسانی که متواضع و فروتن هستند، به جایگاه واقعی خود واقف‌اند و به رحمت الهی و محبت مردم اتکا دارند. در مقابل، تکبر و خودبزرگ‌بینی ناشی از ناتوانی درونی است که به‌صورت رفتاری متکبرانه بروز می‌کند.

عذرخواهی و مدیریت مردمی
سخنگوی حزب اعتماد ملی اظهار کرد: فرهنگ عذرخواهی، یک روش مدیریتی در جوامع مردم‌سالار است. این فرهنگ نشان می‌دهد که قدرت متعلق به مردم است و مسئولان در حقیقت خادمان مردم هستند. در این مدل مدیریتی، اگر مسئولی در انجام وظایف خود موفق نشد، با پذیرش مسئولیت و عذرخواهی، نشان می‌دهد که قدرت را از آن خود نمی‌داند و خود را موظف به پاسخگویی به مردم می‌داند. دکتر پزشکیان با رفتار خود ارائه طریق می‌کنند. ایشان با فروتنی در برابر مردم نشان می‌دهند که یکی از راه‌های جلب رضایت مردم و در نهایت رضایت خداوند، پذیرش مسئولیت و عذرخواهی در برابر کاستی‌هاست. این رفتار، الگویی برای همه مسئولان و مدیران جامعه است تا قدرت را از آن مردم بدانند و در مقابل آن‌ها پاسخگو باشند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: امیدواریم که همه مسئولان و مدیران، به راهی که دکتر پزشکیان در پیش گرفته‌اند تأسی کنند و با تکیه بر فروتنی و خدمت به مردم، جامعه را به سمت تعالی و پیشرفت هدایت نمایند. این مسیر، مسیری است که رضایت خداوند متعال را در پی خواهد داشت.