ضربه دولت رئیسی به اینترنت و فضای مجازی

روز نو :ماه ها از تلاش تندروها برای تصویب طرح صیانت از فضای مجازی می گذرد. تلاشی که اگر چه تا به اکنون به دلیل مخالفت مردم و برخی طیف های سیاسی به صورت رسمی به ثمر ننشسته است اما برخی ها دلیل کاهش سرعت اینترنت و همچنین فعال شدن safe search را اجرای چراغ خاموش طرح صیانت می دانند.
اما، در روزهایی که علاوه بر تکذیب مسئولان درباره اجرای طرح صیانت،، خبرهای متنوعی درباره فضای مجازی و فیلتر اپلیکیشن هایی همچون واتس آپ و اینستاگرام شنیده می شود، دولتمردان سیزدهم بیشتر به سمت فضای مجازی رفته و از طریق آن گزارش عملکرد و اقدامات خود را به گوش مردم می رسانند.

در روزهای تبلیغات انتخاباتی ابراهیم حضوری پررنگ در فضای مجازی داشت و برخی این حضور و تأکید او بر داشتن فالوور دو میلیون نفری را نشانه همراهی او با فضای مجازی و مخالفت با فیلترینگ برداشت کردند.در همان روزهایی نیز که بهارستانی ها در تلاش برای تصویب طرح صیانت از فضای مجازی بودند، فیلمی از او که آن روزها هنوز رئیس‌جمهور منتخب بود و رسما وارد پاستور نشده بود، در فضای مجازی منتشر شد که نشان از مخالفتش با فیلترینگ می‌داد. رئیسی در این فیلم می‌گوید:« فضای مجازی زمینه کسب‌وکار مردم است. فضای مجازی امروز ابزار کار مردم شده و از این طرق کسب درآمد می‌کنند. آیا کسی می‌آید محل درآمد مردم را تعطیل کند. دختران من خیلی وقت‌ها از طریق این فضا خرید می‌کنند، می‌گویند هم ارزان‌تر است هم راحت‌تر است، هم می‌توانیم به کالای مناسب دست پیدا کنم. فضای مجازی باید گسترش پیدا کند. هر فضایی نیاز به امنیت دارد، امنیت یعنی اینکه سرقت نشود، یعنی اطلاعاتی که مردم می‌گذارند سرقت نشود.»

ابراهیم رئیسی بعد از ورود به پاستور و در دی ماه سال 1400، در اولین واکنش به طرح صیانت وعده داد:« مردم نگران نباشند و مشکلات اینترنت حل می‌شود.»با این وجود اما رئیسی که رئیس شورای عالی فضای مجازی است در یک اقدامی مهم در اواخر اسفندماه سال گذشته، توپ بررسی طرح صیانت را به زمین مجلس فرستاد و تصمیم‌گیری در این خصوص را در حیطه اختیارات مجلس ارزیابی کرد.

توئیتر فیلتر شده، اپلیکیشن محبوب مسئولان است!

مُهر قرمز فیلترینگ بر روی توئیتر زده شده اما بستری برای اظهارنظرهای مختلف مسئولان و مدیران شده است. گاهی در آن خبری را منتقل می‌کنند و زمانی هم با طعنه و کنایه و تنها با 280 کاراکتر، به جنگ مخالفان خود رفته و طوفان به راه می‌اندازند. ارتباط مستقیم با مردم و سرعت انتشار پیام هم باعث شده که مسئولان، قانون فیلترینگ را دور بزنند و عضو ثابت آن باشند. در این میان، مسئولانی مانند سید احسان خاندوزی وزیر اقتصاد، محسن رضایی معاون اقتصادی رئیس جمهوری، انسیه خزعلی نعاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور و همچنین علی بهاری جهرمی سخنگوی دولت، از جمله دولتمردانی هستند که بیشترین استفاده از توئیتر را دارند. گفتنی است که حجت الله عبدالملکی نیز که پیش از این سکانداری وزارت کار را بر عهده داشت، استعفای خود از وزرات را در توئیتر فیلتر اعلام کرد.

اینستاگرام فیلتر می شود؟

فارغ از محبوبیت توئیتر در بین دولتمردان، چند روز پیش سید محمد حسینی، در مراسم افتتاحیه نخستین کنفرانس بین المللی رسانه، ارتباطات و حکمرانی سایبری با اشاره به اهمیت رسانه و فراگیری آن در دنیای امروز، گفت:« امروز رسانه فراتر از کتاب، سخنرانی، منبر و تریبون بوده و به فرد و زمان خاصی محدود نمی‌شود و همه می‌توانند از رسانه اجتماعی استفاده کرده و اثرگذار باشند. شایسته کشور نیست که بیرون از مرزهای کشور درخصوص صفحه‌های شخصی مردم در شبکه‌های اجتماعی تصمیم بگیرند و مثلاً اگر یادی از قهرمان ملی کشور خود کنند اینستاگرام صفحه آنها را مسدود کند.»

وی ادامه داد:« هیچ مانعی ندارد که اگر پلتفرم‌ها و شبکه‌های جهانی بخواهند در فضای سایبری ایران حضور داشته باشند اما باید در داخل ایران دفتر و نمایندگی داشته باشند و پاسخگو باشند تا اگر کسی بستر شبکه آنها را محل کلاهبرداری و یا تزاحم برای مردم قرار داد پاسخگو باشند، اکنون این اتفاق در بسیاری از کشورها از جمله ترکیه افتاده است و در ایران هم اجرایی شود.»

این اظهارات حسینی درحالی مطرح می شود که احتمالات را برای فیلتر شدن اینستاگرام بالا برد و برخی از آن به عنوان ضربه دولت به اینترنت یاد کردند. اما، نکته قابل توجه حضور فعال دولتمردانی همچون ابراهیم رئیسی، عزت الله ضرغامی و حسین امیرعبداللهیان در اینستاگرام است. حال باید صبر کرد و دید آیا ابراهیم رئیسی بر خلاف وعده های خود به مردم، با فیلتر شدن فضای مجازی موافقت می کند یا در برابر خواست تندروها می ایستد و از خواست مردم حمایت می کند؟