بازگشت به پروتکل‌ها

روز نو :تابستان پرتنش بیماری‌های عفونی در کشور آغازشده است. وبا، تب کنگو و کرونا رو به افزایش هستند و تاخت‌وتاز بیماری‌های تابستانی می‌رود جامعه‌ای که به سمت عادی‌سازی شرایط کرونایی غلتیده بود را بار دیگر به دورآن‌همه‌گیری کووید و ضرورت رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و پیشگیرانه سوق دهد. در این میان آنچه بیشتر خودنمایی می‌کند پخش دوباره ویروس کرونا در سطح کشور است. ستاد دولتی کرونا پس از یک هفته سکوت در اوج پیشرفت کرونا سرانجام به تشکیل جلسه پرداخت و با تصحیح جملات بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت و درمان که با خوشحالی، درست ده روز پیش خبر از پایان پاندمی و حذف الزام استفاده از ماسک در محیط‌های باز داده بود، بر مشارکت بیشتر مردم در رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و گسترش واکسیناسیون برای حفظ سلامت عمومی تأکید کرد. سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا در توییتی با عنوان نکاتی از جلسه ستاد ملی کرونا در مورخ 18/4/1401 نوشت: «با توجه به افزایش موارد ابتلا، بستری‌ها، سرپایی‌ها و شهرهای قرمز و نارنجی بر استفاده از ماسک در کلیه فضاها چه باز و چه سرپوشیده در شهرهای قرمز و نارنجی تأکید شد. همچنین در شهرهای آبی و زرد در نقاط سرپوشیده یا پرازدحام و پرتردد، ماسک ضروری است.» عباس شیراوژن بدون اشاره به فقدان واکسن‌های مؤثر و کارآمد در ایران در ادامه می‌نویسد: «تزریق نوبت یادآور واکسن در کشورهای مختلف باعث کاهش موارد ابتلا به بیماری کرونا شده است و برعکس کشورهایی که پوشش واکسن کاملی داشتند اما زمان زیادی از تزریق واکسن گذشته، مجدداً موارد ابتلای فراوان گزارش‌شده است. پس تزریق واکسن یادآور را جدی بگیریم.» او همچنین بدون ذکر جزئیات زیرساخت‌های مربوط به قرنطینه در مبادی ورود و خروج مسافرتی کشورمان و نحوه ضمانت‌های اجرایی بیماریابی فعال و قرنطینه، با توجه به ابتلای فراوان در کشورهای همسایه از ترکیه تا امارات، خواستار تقویت مراقبت‌های بهداشتی مرزی در تمامی مرزهای ایران شد.

مسئولان دولتی در شرایطی که بارها نسبت به عادی انگاری کرونا و اعلام پایان پاندمی بیماری هشدار داده می‌شد، تنها به دنبال آن بوده‌اند که با افتخار، بازگشایی‌ها را انجام دهند و بر حفظ شرایط موجود استمرار بخشند و صرفاً پیروزی بر کرونا را اعلام و بر طبل موفقیت چشمگیر دولت سیزدهم در مهار کرونا بکوبند. این رویه در دولت گذشته هم باب شده بود و در گردهمایی‌های مناسبتی در سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ پیک‌های متعدد کرونا و مرگ‌ومیر مردم شدت گرفت و امسال هم این اتفاق در حال رخ دادن است. آنچه مسلم است؛ با جهش‌های جدید ویروس کرونا، باید منتظر پیک‌های جدید بیماری بود و مصونیت جمعی به‌واسطه واکسیناسیون عمومی علیه کرونا خوابی است که تاکنون تعبیر نشده است. چه‌بسا، اکنون در دو کشور امارات متحده عربی و اسرائیل که پیشتاز واکسیناسیون کرونا در جهان هستند، افزایش صددرصدی مبتلایان به ویروس کرونا اتفاق افتاده است. درحالی‌که واکسن‌های کروناویروس موجود، همچنان محافظت خوبی در برابر بستری ‌شدن در بیمارستان و مرگ‌ومیر ایجاد می‌کنند، تکامل ویروس بر اثربخشی واکسن‌ها تأثیر گذاشته است و گونه جدید اومیکرون یعنی BA.5 به‌خوبی دریافته است که می‌تواند سیستم ایمنی بدن انسان‌ها را دور بزند. بوسترهای جدید واکسن کرونا در حال تحقیقات بالینی هستند و واکسن‌های طراحی‌شده برای هدف قرار دادن سویه‌های جدیدتر اومیکرون یعنی BA.4 و BA.5 که در حال حاضر باعث افزایش عفونت‌های جدید در سراسر جهان شده‌اند تا ابتدای پاییز در دسترس مردم دنیا خواهند بود.

بنابراین، باوجودآنکه گزارش‌ها در ایران از افزایش جدی موارد ابتلا به کرونا و شمار بیماران بستری حکایت می‌کند، همچنان ستاد کرونا و وزارت بهداشت و درمان نسبت به اعلام موج جدید بیماری و آغاز پیک هفتم کرونا طفره می‌روند و این در حالی است که وضعیت دست‌کم چهار شهر کشور، قرمز و ۱۴شهر، نارنجی، توصیف‌شده است و خبرها حاکی از آن است که با بازگشت رنگ قرمز به نقشه‌های نشانگر کرونا، افزایش تصاعدی موارد ابتلا و بستری در استان‌های مختلف کشور روبه‌پیشرفت است. ایران از همه طرف در محاصره کشورهای کرونایی قرارگرفته است و تعداد مبتلایان چهاررقمی و مرگ‌های سه‌رقمی دور از انتظار نخواهد بود. آمارهای تاجیکستان، افغانستان، پاکستان، عراق و ترکیه افزاینده است. هر فردی که به ترکیه و عراق سفرکرده، با مشکل روبه‌رو بوده است. تعداد مبتلایان جدید، حال، رکورد بیش از 2000نفری در پس پیک ششم را شکسته است و ایران رسماً وارد موج دوم بیماری و پیک هفتم کرونا شده است. در چندین کشور خاورمیانه حتی مواردی از گونه دلتا مشاهده‌شده است، ضمن اینکه بررسی‌ها نشان داده است که زیرگونه‌های اومیکرون- BA.4 و BA.5- قسمت‌های تحتانی ریه را درگیر کرده و این نوع ویروس‌ها مسری‌تر از گذشته ظاهرشده‌اند. در این صورت، با عنایت به اینکه کمتر از 30درصد جمعیت کشور اقدام به تزریق دوز سوم واکسن کرده‌اند و همین عدد ملاک واکسیناسیون عمومی تلقی می‌شود، تأکید صرف بر تزریق دوز چهارم واکسن، آن‌هم در شرایطی که این نوبت از واکسیناسیون، پشت سد دوزهای اول تا سوم قرارگرفته است، برای فرار از مهلکه پیک هفتم کرونا کفایت نمی‌کند. تجربه نیز نشان داده است حتی تهدید دولت به محدودیت خدمات اجتماعی به واکسن نزده‌ها و کسانی که واکسیناسیون کامل را تزریق نکرده‌اند، بی‌فایده و بی‌نتیجه خواهد بود.

در ایران، شناسایی زیرسویه BA.5 مصادف با واکسیناسیون ناقص حتی برای کادر درمان شده است. موارد ابتلا هم‌اکنون روندی افزایشی گرفته و مرگ‌ومیرهای روزانه کرونا نیز سیر صعودی پیداکرده است. سفرهای زیارتی در این روزها به کشورهایی چون عربستان سعودی و عراق هم موجب نگرانی شده است. واکسیناسیون عمومی در ایران برای مبارزه با کرونا هنوز پس از دو سال تکمیل‌نشده است. واکسیناسیون حداقلی، زنگ خطر پیک هفتم کرونا را به صدا درآورده و فضا را برای قدرت‌نمایی هر چه بیشتر ویروس منحوس مهیا ساخته است، مخصوصاً اینکه واکسیناسیون کادر درمان نیز نیمه‌‌کاره رهاشده و این گروه با بالاترین درجه ریسک ابتلا، دوز چهارم را تزریق نکرده‌ است. وضعیت وخیم بخش اورژانس بیماران کرونایی در چندین بیمارستان در تهران و دیگر شهرها گزارش‌شده است. سرماخوردگی، علامت عمده مبتلایان کرونا است. مستندات حاکی از افزایش آمار ابتلا به ویروس کرونا و تعداد بیماران بستری‌شده در بیمارستان‌ها و پر شدن بخش‌های کرونایی و افزایش دو برابری بستری‌های آی سی یو است. باید درباره تبلیغات صرف در خصوص واکسیناسیون، تجدیدنظر شود و علاوه بر اینکه باید دستور به واردات قرص‌های ضد کرونا از شرکت‌های فایزر و آسترازنکا داد، برنامه‌های پیشگیرانه بر استفاده از ماسک در محیط‌های باز و بسته و شستشوی مکرر دست‌ها قبل از تناول مواد غذایی یا هر عملی که با سروصورت در تماس است، متمرکز شود و همچنان نسبت به استفاده از الکل و ضدعفونی سطوح توصیه کرد. بدیهی است در صورت هر گونه قصور و تعلل دولتی و نیز بی‌توجهی عامه مردم نسبت به مراعات پروتکل‌های بهداشتی این دوره از بیماری، هشدار جدی داده می‌شود چون‌که کرونا جان دوباره گرفته و سرکش‌تر و هولناک‌تر از گذشته ظاهرشده است و کادر درمان ‌هم دیگر توان قبلی را ندارد، باید مراقبت کرد. مؤکداً نیز به دولت توصیه می‌شود که از لاک احتمالات و تکذیب‌های پی‌درپی خارج‌شده و دست از ساده انگاشتن بیماری بردارد، چراکه هم‌اینک با شلوغی داروخانه‌های کشور به دلیل کمبود دارو یا طغیان دوباره کووید و استهلاک تجهیزات بیمارستانی و همچنین تعدیل و اخراج و ترک شغل بخش قابل‌توجهی از کادر درمان در بیمارستان‌ها می‌توان روزهای سختی را پیش روی بیماران و وزارت بهداشت و درمان تصور کرد که عن‌قریب است تا مرز فروپاشی ساختار سلامت کشور پیش رود.