سریال جابه‌جایی شبانه درختان پایتخت

روزنو :این روزها حال درختان تهران خوب نیست؛ از بعد از تعطیلات تا روزهای پایانی فروردین خبر قطع و جابه‌جایی گسترده درختان سه منطقه منتشر شده است؛ درختانی که مجوز جابه‌جایی داشتند، اما به گفته مدیران شهری در فصل مناسبی جابه‌جا نشده‌اند و نتیجه از خاک خارج‌کردن ریشه‌های این درختان، خشکی و مرگ است. مدتی پیش اعضای شورای شهر تهران به جابه‌جایی ۲۰۰ نهال و قطع ۵۰ درخت در مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران اعتراض کردند و حالا قلع‌و‌قمع درختان داخل بوستان و فضاى سبز چیذر (محله عسکرى) موضوع تذکر اعضای شورای شهر در جلسه روز گذشته بود.

این روزها حال درختان تهران خوب نیست؛ از بعد از تعطیلات تا روزهای پایانی فروردین خبر قطع و جابه‌جایی گسترده درختان سه منطقه منتشر شده است؛ درختانی که مجوز جابه‌جایی داشتند، اما به گفته مدیران شهری در فصل مناسبی جابه‌جا نشده‌اند و نتیجه از خاک خارج‌کردن ریشه‌های این درختان، خشکی و مرگ است. مدتی پیش اعضای شورای شهر تهران به جابه‌جایی ۲۰۰ نهال و قطع ۵۰ درخت در مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران اعتراض کردند و حالا قلع‌و‌قمع درختان داخل بوستان و فضاى سبز چیذر (محله عسکرى) موضوع تذکر اعضای شورای شهر در جلسه روز گذشته بود.

برخی رسانه‌ها به نقل از اهالی این محل گفته‌اند این دومین بار در یک دهه اخیر است که مأموران شهردارى در پى از‌بین‌بردن این فضاى سبز، با هدف ساخت پارکینگ طبقاتى به‌جاى این بوستان هستند. یک بار در دوره مدیریت محمدباقر قالیباف بر شهرداری، مأموران شهردارى در حال تخریب این فضاى سبز بودند که با اجتماع اهالى محل و اعتراض آنها و متعاقبا انتشار اخبار این اعتراض در برنامه در شهر شبکه پنج، تخریب فضاى سبز متوقف و مجددا درخت‌هاى جدیدى کاشته شد. اهالی محل می‌گویند این بار مأموران شهردارى با کسب تجربه از گذشته، در ساعت دو بامداد کار تخریب این فضاى سبز را آغاز کرده‌اند و پیش‌بینى مى‌شود سایر درختان این فضاى سبز نیز در عملیات‌هاى شبانه دیگری از بین برده شود.

اما روابط‌عمومی شهرداری منطقه یک که در روزهای نخست به بهانه افتتاح پروژه دوباره شهید افتخاری (ارتش به دلیل اختلاف مالی، این بزرگراه را پس از افتتاح با نخاله‌های ساختمانی مسدود کرد و به‌تازگی این بزرگراه پاکسازی و بازگشایی شده است)پاسخی به افکار عمومی نداد، روز دوشنبه در اطلاعیه‌ای اعلام کرد احداث پارکینگ عمومی در محله چیذر که یکی از درخواست‌های چندین‌ساله اهالی، هیئت امنا و شورایاران محلی بود، با حفظ و جابه‌جایی چندین اصله نهال به بوستان قیطریه، وارد فاز اجرائی شده است. در این توضیحات آمده است: محله چیذر به‌‌‌عنوان‌ یکی از محلات شاخص مذهبی در منطقه یک، با توجه به حضور مستمر زائران و گردشگران مذهبی، مدت‌هاست با ترافیک سنگین در ساعات مختلف شبانه‌روز مواجه بوده و به همین دلیل پس از بررسی‌های لازم و مطالعات صورت‌گرفته، قطعه‌زمینی به مساحت هزار‌‌و ۲۰۰ مترمربع در کوچه شهید عسگری واقع در ضلع شمال آستان مقدس امامزاده علی‌اکبر‌(ع) توسط شهرداری تملک و جهت احداث پارکینگ عمومی وارد فاز اجرائی شد. محمود کریمی در ایام مذهبی سال در امامزاده علی‌اکبر نوحه‌خوانی می‌کند.

در جلسه روز گذشته شورای شهر تهران، باز هم ناصر امانی، عضو شورای شهر، به موضوع قطع درخت در این منطقه اشاره کرد و در تذکری گفت: از صبح دوشنبه در فضای مجازی فیلم‌ها و عکس‌های مختلفی پخش شد که شهرداری درختان یک بوستان و باغ را در منطقه چیذر قطع کرده است و من پیگیری کرده و با شهردار منطقه تماس گرفتم.

او ادامه داد: اول توضیحات ایشان را بیان می‌کنم و بعد هم یک پیشنهاد دارم. آن‌طور که آقای حاجوی گفتند، قطعی در کار نبوده و جا‌به‌جایی درختان بوده و فیلمی هم که تلویزیون نشان داده، معلوم بود درختان با ریشه در ماشین گذاشته و حمل می‌شوند. ضمن اینکه درختان از آنجا رفته و در منطقه قیطریه غرس شده‌؛ یعنی بلافاصله درختان در منطقه قیطریه رفتند و در آنجا غرس شدند. ایشان مدعی بود جایی که درختان را جابه‌جا کردند، بوستان نیست و یک قطعه‌زمین است که متعلق به شهرداری است و برای جلوگیری از تصرف احتمالی آن در سال‌های قبل در آنجا تعدادی نهال کوچک کاشته شده و این درختانی که جا‌به‌جا شدند، حداکثر یک‌ساله بوده‌اند؛ یعنی یک‌و‌نیم سال پیش به خاطر اینکه زمین خالی بوده و نگران بودند کسی آن را تصرف کند، معمولا شهرداری چنین کاری می‌کند و در زمین‌های بی‌دفاعی که رها شده‌اند، طرح اجرا می‌کند یا درخت‌کاری می‌کند تا کسی تصرف نکند.

وی اضافه کرد: چون قرار است کاربری این زمین تغییر کند، درختان را جابه‌جا کردند و قرار است با تجمیع زمین هم‌جوار آن، پارکینگ را برای مجموعه امامزاده چیذر اجرا کنند. شورا در هفته پیش به دانشگاه تهران و مرکز زلزله‌نگاری اعتراض کرد که اگر قرار بر جا‌به‌جایی هم باشد، در حال حاضر فصل آن نیست. فصل جا‌به‌جایی درختان، فصلی مشخص است و از بهار به بعد هر‌گونه جا‌به‌جایی طبق ضوابطی که سازمان بوستان‌ها ابلاغ کرده، خلاف است؛ چون درختان، درختان قبلی نمی‌شوند و معمولا خشک می‌شوند و اگر در جای دیگری غرس شوند، نمی‌رویند.

این عضو شورا اضافه کرد: کاری که در حال حاضر شهرداری تهران کرده، یک کج‌سلیقگی است و باید این را بپذیریم که اگر مرکز زلزله‌نگاری جا‌به‌جایی درختان را در فصل مناسبی انجام نداده است، ما هم این جابه‌جایی را در فصل مناسبی انجام نداده‌ایم و این درختان قطعا بر اساس همان استدلال، خشک می‌شوند و دیگر قابل استفاده نخواهند بود. شبکه خبر با مردم مصاحبه می‌کرد و آنها مدعی بودند اینجا بوستان و پارکی است که استفاده می‌کنیم و نباید تغییر کاربری پیدا کند و حرفشان این بود که اگر این کار شهرداری درست و قانونی است، چرا در ساعت دو بامداد باید این اتفاق رخ دهد؟! شهرداری خودش هم متولی کاشت و نگهداری فضای سبز است و هم متولی برخورد با کسانی که به تخریب فضای سبز اقدام می‌کنند و می‌توانستند در روز روشن با گرفتن مجوز این کار را انجام دهند. اینکه نیمه‌شب این کار را انجام می‌دهند، حتما مسئله و اشکالی دارد. او پیشنهاد کرد: برای تنویر افکار عمومی دو اتفاق انجام بگیرد؛ یک اینکه جا‌به‌جایی درختان در این ملک تا اطلاع ثانوی متوقف شود و دوم اینکه کمیسیون سلامت و محیط زیست با مشارکت کمیسیون حقوقی و نظارت، مسئول رسیدگی به این موضوع شوند و چند چیز را مشخص کنند: ۱. این ملک بوستان بوده یا نه و کاربری آن در طرح تفضیلی چیست؟ ۲. سابقه و تاریخ درختانی را که جا‌به‌جا شده‌اند و درختانی که در حال حاضر در این ملک هستند، مشخص کنند. ۳. نظر مردم محله و اولویت مدنظر آنان برای حفظ فضای سبز و درختان موجود یا تغییر کاربری و ساخت پارکینگ در نظر گرفته شود.

مهدی عباسی، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی نیز در واکنش به جابه‌جایی درختان محله چیذر گفت: اگر این مسئله به یک سنت و رویه تبدیل شود، دیگر چگونه می‌توانیم از شهروندان مطالبه کنیم از درختان نگهداری کنند یا به درختان آسیب نزنند؟ وی با بیان اینکه من نماینده شورا در کمیسیون ماده ۷ هستم و اعلام می‌کنم به‌هیچ‌وجه تقاضای جابه‌جایی مطرح نشده است، ادامه داد: این در حالی است که کمیسیون ماده ۷ متولی ارائه جابه‌جایی درختان است و اگر هم این تقاضا در کمیسیون ماده ۷ مطرح می‌شد، رأی ما این بود که در فصل مناسب یعنی زمستان که درختان در خواب هستند، جابه‌جایی صورت گیرد و شهردار منطقه یا شهرداری اجازه ندارد خودسرانه برای جابه‌جایی کاری انجام دهد و ما از شهرداری می‌خواهیم به قانون احترام بگذارد.

اما این تنها تذکر در رابطه با آسیب به درختان شهر نبود‌. روز گذشته به جابه‌جایی درختان در منطقه 17 نیز تذکر داده شد‌. سوده نجفی، عضو شورای شهر تهران، صبح روز گذشته در صحن علنی شورای شهر در‌خصوص ریشه‌کن‌کردن درختان سبز منطقه ۱۷ به بهانه احداث زیرگذر خیابان متین به برادران‌مقدم تذکر داد.

او با بیان اینکه متأسفانه بر اساس شواهد میدانی از ۲۰ فروردین ۱۴۰۱ درختان سبز دو لاین شمالی و جنوبی راه‌آهن تهران-اهواز در منطقه ۱۷ به بهانه احداث زیر‌گذر توسط شهرداری منطقه به صورت کاملا غیر‌اصولی با بهره‌گیری از جرثقیل و به صورت شبانه ریشه‌کن شده‌اند، ادامه داد: همچنین در پاسخ به اعتراض مردم به این اقدام ضد محیط‌زیستی، عنوان شده درختان این پروژه با هدف جابه‌جایی ریشه‌کن شده‌اند! عضو کمیسیون محیط زیست، سلامت و خدمات شهری شورای شهر گفت: اما بر اساس ویدئوهای دریافتی و مطالبه عمومی شکل‌گرفته در رسانه‌های محلی، درختان دارای برگ سبز بوده و شبانه بدون در نظر گرفتن حداقل استاندارد برای برداشت، اقدام به ریشه‌کن‌کردن بیش از ۹۰ درخت شده است.

به گفته او، منطقه ۱۷ سرانه پایینی در فضای سبز دارد و مردم منطقه از شورای شهر انتظار دارند در صورت قصور‌ فرد یا افرادی در این اقدام ضد محیط‌زیستی، با خاطیان برخورد شده و به اندازه آسیب رخ‌داده، درختان سبز جایگزین در همان منطقه غرس شود.

با وجود موج بی‌مهری با درختان، اما مدیران شهری تازه تهران در حال تدارک برای کاهش جریمه تخریب درختان در شهر هستند‌. به‌تازگی شهردار تهران از تدوین لایحه‌ای خبر داده که بر اساس آن، جریمه قطع درختان کاهش پیدا می‌کند‌.

به گفته علیرضا زاکانی، شورای شهر تهران در دوره گذشته جریمه قطع درختان را آن‌قدر بالا برده که دیگر کسی جرئت نمی‌کند درخت بکارد. کسی که می‌خواهد کاشت درخت انجام دهد، احساس می‌کند این درخت بلای جان خود او خواهد شد، بنابراین از دوستان شهرسازی می‌خواهیم لایحه‌ای به شورا بیاورند که این موضوع به صورت منطقی تعدیل شود. کاهش جریمه قطع درختان در حالی پیشنهاد شده که هیچ‌گاه قوانین برای آسیب‌زنندگان به درختان به‌طور کامل اجرائی نشده است‌. بر اساس قانون حفظ و گسترش فضای سبز شهرها، قطع‌کردن و آسیب‌زدن به درختان علاوه بر جریمه می‌تواند برای متخلف زندان هم به همراه داشته باشد. بر اساس این قانون، بریدن، ریشه‌کن‌کردن، سوزاندن نهال، درخت، درختچه و بوته، کت‌زدن یا پی‌زدن، تیغ‌زدن و آتش افروختن در تنه درختان جنگلی و همچنین سربرکردن (قطع تاج درخت)، پوست‌کندن، شاخه‌زنی، سرشاخه‌زنی، شکستن، تهیه چوب، هیزم، زغال و محصولات فرعی از درختان، بدون دریافت مجوز ممنوع است و مرتکب علاوه بر جبران خسارت و پرداخت جزای نقدی، در صورت تکرار به سه تا ۹ ماه حبس تعزیری نیز محکوم می‌شود.

در این کاهش جریمه‌ها به نظر می‌آید شورای شهر هم همراه است. مدتی پیش مهدی بابایی، رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران، اعلام کرده بود‌: شخصا با رشد جریمه با توجه به میزان تورم در سال آینده مخالف هستم. او به خبرگزاری ایلنا گفته بود جریمه قطع درخت نباید مشابه دیه انسان باشد؛ این حد رویکرد بازدارنده احتیاج نبوده و نباید دیه یک گیاه را مشابه یک انسان بدانیم. در هر صورت بالا‌بودن این عدد بازدارنده است، اما در مجموع با کاهش این عدد مخالف هستم و از طرفی هم با رشد این عدد بر اساس تورم سالانه نیز مخالف هستم. به نظر می‌آید سریال جابه‌جایی شبانه درختان تهران همچنان ادامه داشته باشد‌.