منتقدان پرشمار و حامیان اندک! / ابراهیم رئیسی پس از یک‌ سال از آغاز به دولتش در توییتر چه جایگاهی دارد؟

روزنو :یک‌ سال از آغاز به کار دولت ابراهیم رئیسی گذشته است و حالا بعد از گذشت یک سال می‌توان ارزیابی دقیق‌تری از عملکرد او داشت. به‌نظر می‌رسد که پس از گذشت این یک سال، دولت نه در حل مسائل خارجی توفیقی کسب کرده است و نه توانسته در عرصه سیاست داخلی موفقیتی داشته باشد.

محمد رهبری پژوهشگر شبکه‌های اجتماعی مجازی

یک‌ سال از آغاز به کار دولت ابراهیم رئیسی گذشته است و حالا بعد از گذشت یک سال می‌توان ارزیابی دقیق‌تری از عملکرد او داشت. به‌نظر می‌رسد که پس از گذشت این یک سال، دولت نه در حل مسائل خارجی توفیقی کسب کرده است و نه توانسته در عرصه سیاست داخلی موفقیتی داشته باشد. در عرصه اقتصادی نیز شاخص‌ها بیانگر آن هستند که شرایط اقتصادی بدتر از گذشته شده و گرانی‌ها بیش از پیش بر مردم فشار می‌آورد. در عرصه اجتماعی و فرهنگی نیز، عملکرد دولت باعث نارضایتی بیشتر زنان، فعالان مدنی و هنری، بازنشستگان، فرهنگیان و اقشار مختلف مردم شده است که این امر در نظرسنجی‌هایی که راجع به دولت شده نیز مشهود است. اما عملکرد دولت در فضای مجازی، خصوصا در توییتر که کاربران مختلف سیاسی حضور دارند چطور نمود داشته است؟

تحلیل داده‌های توییتری نشان می‌دهد که فضای توییتر در یک‌ سال گذشته کاملا منتقد عملکرد ابراهیم رئیسی و دولت او بوده است و طیف گسترده‌ای اعم از اصولگرا، اصلاح‌طلب و مخالفان جمهوری اسلامی در طول این یک‌ سال توییت‌های انتقادی بر علیه دولت رئیسی داشته‌اند. البته حمایت‌هایی هم از دولت رئیسی انجام شده است که به مرور زمان هر چقدر از آغاز به کار دولت او گذشته، از شدت و میزان این حمایت‌ها نیز کاسته شده و توییت‌های حمایتی نیز کمتر لایک خورده است. در طول این یک سال بیش از 813 هزار توییت در مورد ابراهیم رئیسی زده شده است و این توییت‌ها بیش از 13 میلیون بار لایک شده؛ لایک‌هایی که عمدتا معطوف به توییت‌های انتقادی بوده است.

داده‌ها نشان می‌دهد که هم‌زمان با آغاز به کار دولت ابراهیم رئیسی و یک ماه پس از آن، بیشترین تعداد توییت راجع به او زده شده است؛ اما به مرور زمان از میزان توییت‌ها و توجه کاربران توییتری به ابراهیم رئیسی کاسته شده است. با این حال، هم‌زمان با اجرای جراحی اقتصادی و حذف ارز 4200 تومانی توسط دولت ابراهیم رئیسی، تعداد توییت‌های منتشرشده راجع به او افزایش چشمگیری داشته و همان‌طور که در نمودار نیز مشخص است یک قله بزرگ را در این مقطع داریم. مقطع دیگری که توییت‌ها راجع به ابراهیم رئیسی افزایش یافته، در اواخر دی و اوایل بهمن سال گذشته است؛ زمانی که هم‌زمان با سفر رئیسی به مسکو و حواشی آن سفر شد و پس از آن نیز ماجرای «نهار خوردی» پیش آمد که این دو موضوع نیز باعث شد تا رویکرد انتقادی کاربران توییتری به ابراهیم رئیسی و دولتش تشدید شود. با این حال همان‌طور که در نمودار زیر نیز مشخص است، توجهات به ابراهیم رئیسی در حال کاهش است که این کاهش توجه را می‌توان به نوعی ناامیدی از دولت او نیز ترجمه کرد.

پرلایک‌ترین توییت‌ها

رویکرد انتقادی به ابراهیم رئیسی و دولت را می‌توان در میان توییت‌های پرلایک نیز مشاهده کرد. بررسی پرلایک‌ترین توییت‌های منتشرشده راجع به ابراهیم رئیسی نشان می‌دهد که توییت‌هایی که بیشترین لایک را گرفته همه در نقد عملکرد دولت او بوده است؛ شوخی با بازدیدهای سرزده ابراهیم رئیسی، شوخی با ماجرای «نهار خوردی» و انتقاد از افزایش قیمت‌ها، از جمله پرتکرارترین مضامین در میان توییت‌های پرلایک بوده است. به‌طور مثال در یکی از این توییت‌ها با 16 هزار و 405 لایک آمده است:

موافقان و مخالفان رئیسی

در طول سال گذشته، چند هزار توییت راجع به ابراهیم رئیسی فیواستار شده است؛ در میان کاربرانی که در یک سال گذشته توییت‌های حمایتی و انتقادی راجع به ابراهیم رئیسی منتشر کرده‌اند و توییت‌هایشان در میان 500 توییت پرلایک قرار داشته و اثرگذار بوده، چهره‌های مختلفی دیده می‌شود. البته تعداد حامیان به مراتب کمتر است و اسامی نظیر امیرحسین ثابتی، علی‌اکبر رائفی‌پور، علی علیزاده، یاسر جبرائیلی، دانیال معمار، علیرضا پناهیان و کاربرانی مستعارنویس نظیر «آدم» و «ایشی خاکی» دیده می‌شود. البته علی‌اکبر رائفی‌پور و یاسر جبرائیلی هم توییت‌های انتقادی در نقد دولت داشته‌اند.

نکته جالب در میان توییت‌های حمایتی، مضمون آنهاست. مضمونی که بیشترین تکرار را در میان توییت‌های حمایتی داشته، بازدیدهای میدانی رئیسی در مناسبت‌های مختلف بوده است؛ گویی که از دید حامیان دولت رئیسی هم اقدام قابل توجه دیگری توسط او و دولتش انجام نشده است و یا اگر این اقدامات بیان شده، مورد تأیید سایر کاربران توییتر نبوده است. البته در توییت‌های حمایتی با بیش از دو هزار لایک، در مورد سیاست خارجه رئیسی و یا بحث کنترل کرونا نیز توییت‌هایی دیده می‌شود که تعداد آن کم است.

در سوی دیگر، منتقدان دولت رئیسی در توییتر پرشمار و متنوع هستند. از وحید اشتری و محمد مهاجری اصولگرا گرفته تا محمد دلاوری مجری صداوسیما تا مژگان جمشیدی فعال محیط زیست، زینب موسوی و احمدرضا کاظمی طنزپرداز، تا یاشار سلطانی و عباس عبدی و مصطفی تاجزاده فعالان سیاسی و رسانه‌ای و رضا حقیقت‌نژاد و علی‌حسین قاضی‌زاده، همگی در این یک سال حداقل یک توییت انتقادی در مورد عملکرد ابراهیم رئیسی و دولتش منتشر کرده‌اند. به تناسب تنوع کاربران منتقد ابراهیم رئیسی، مضامین انتقادی از او نیز متنوع و پرشمار است؛ از حوزه اقتصاد تا سیاست خارجه؛ از مسائل محیط‌زیستی تا سیاست‌های فرهنگی؛ همه و همه مورد توجه منتقدان دولت ابراهیم رئیسی بوده است.

مجموع این داده‌ها نشان می‌دهد که فضای توییتر تنها پس از گذشت یک سال از آغاز به کار دولت ابراهیم رئیسی کاملا بر علیه او است و مدافعان دولت او کم‌شمار هستند و توییت‌هایشان به مقدار کمی لایک می‌شود. این در حالی است که در زمان حسن روحانی، چنین فضایی بعد از گذشت پنج سال و خصوصا پس از آبان 98 در توییتر ایجاد شد و روحانی در سال‌های اولیه دولتش در توییتر چندان مورد غضب نبود. این داده‌ها هم‌راستا با نظرسنجی‌های انجام‌شده راجع به دولت ابراهیم رئیسی نشان می‌دهد که او در افکار عمومی جایگاه مطلوبی ندارد و در صورتی که دولت او همچنان بدون دستاورد ملموس باقی بماند، جایگاه مناسبی در افکار عمومی پیدا نخواهد کرد.