با عقب کشیدن آمریکا، عربستان و ایران روابط خود را بهبود می بخشند

روزنو :در دو هفته گذشته، عربستان ضمن موافقت با یک آتش بس نادر در جنگ یمن، با لبنان هم شروع به همگرایی کرد. هر دوی این کشورها، صحنه نزاع های نیابتی هستند.

در شرایطی که کشورهای عربی خلیج (فارس)، باور خود به تعهد ایالات متحده آمریکا به امنیت شان را از دست می دهند، دو رقیب سرسخت خاورمیانه، خودشان دست به کار شده اند. سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز دوشنبه گفت که دور تازه گفت وگوها با عربستان سعودی، "مثبت و رو به پیشرفت" بوده است.

الهام فخرو، عضو اندیشکده چاتهام هاوس در این زمینه می گوید: "کشورهای عربی بر این باورند که آمریکا باید در میز گفت وگوها با ایران حضور یابد تا تضمینی باشد برای هرگونه وعده ای که ایران می دهد اما دولت جو بایدن اصرار کرده که این گفت وگوها باید جداگانه میان ایران و کشورهای عربی منطقه برگزار شود."

گفت وگوهای مستقیم با تهران، تلاشی است توسط دولت های عربی برای انجام همین کار اما تحلیلگران به توانایی آن برای کسب نتایجی که دو طرف را راضی کند، تردید دارند. محمد الیحیی، عضو موسسه هدسون می گوید: "این گفت وگوها، تقریبا محکوم به شکست است. در هسته ماجرا، این مشکل میان ایران و عربستان سعودی نیست بلکه میان ایران و آمریکاست. ایران به عربستان حمله می کند چرا که تصور می کند ریاض عضوی از نظم امپریالیسی آمریکاست."

اما حسین موسویان، یک دیپلمات هسته ای پیشین ایران و استاد دانشگاه پرینستون می گوید که هر دو کشور از اهرم کافی علیه یکدیگر برای تضمین گفت وگوها برخوردارند. وی می گوید: "مسئله کلیدی برای دو طرف، تضمین دوجانبه در زمینه هژمونی منطقه ای و نیز ضمانت های امنیتی است. عربستان از حمایت آمریکا برخوردار است و ایران هم نفوذ عمیقی در کشورهای منطقه دارد که می تواند یک تهدید درازمدت برای عربستان سعودی باشد."

اما پشتیبانی آمریکا از کشورهای عربی منطقه، این اواخر زیر سوال رفته است. ناخرسندی از آمریکا در این کشورها چنان عمیق شده که برخی از آنها نقش واشنگتن در منطقه را بیشتر به عنوان مخربِ بازی می بینند تا یک ضمانت امنیتی. الیحیی می گوید: "از نگاه کشورهای عربی، سیاست دلجویی آمریکا در قبال ایران در یک دهه گذشته، عامل و مسوول تشدید حملات ایران است و این سیاست آتشی را برافروخته که ممکن است به درون خانه های ما سرایت کند. وقتی یک آتش افروز وارد خانه شما شود، این خطرناک است." وی با اشاره به سیاست آمریکا در قبال ایران می گوید: "آنچه بیشتر دهشت آور است اینکه آتش افروز با لباس آتشنشان وارد خانه شود."