حسین دیوسالار مدیر کل ایرانیان خارج از کشور سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نوشت:بررسی سفر رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به صربستان و توسعه همکاری های فرهنگی، هنری،علمی و آموزشی در قدیمی ترین پایتخت اروپایی

مقدمه

صربستان کشوری با سابقه ای طولانی و تاریخی که قدیمی ترین پایتخت اروپایی یعنی بلگراد را در خود دارد، مهرماه 1395 میزبان جمهوری اسلامی ایران به عنوان میهمان ویژه شصت و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب بلگراد بود. بر اساس برنامه ریزی های انجام شده، بنا بود چند نفر از مقامات و وزراء به دعوت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در این برنامه شرکت نمایند و نهایتا دکتر ابوذر ابراهیمی ترکمان ریاست سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در این برنامه که حضور جدی، تاثیر گذار و پر رنگ کشورمان را به دنبال داشت حضور یافت.

وی علاوه بر شرکت در این نمایشگاه و افتتاح غرفه ویژه ایران، برنامه های مرتبط با توسعه همکاری های دو جانبه، امضاء برنامه تبادلات فرهنگی، امضاء قرارداد همکاری کتابخانه ملی، ملاقات با مقامات عالی، بازدید از برخی مراکز فرهنگی، افتتاح هفته فیلم و ... را در مدت دو روز حضور در این کشور به انجام رساند.

نیم نگاهی به صربستان

صربستان با پایتختی بلگراد، کشوری در جنوب شرقی اروپاست که در شبه جزیره بالکان و در جلگه پانونین قرار دارد که تا 2006 صربستان و مونته‌نگرو خوانده می‌شد. این کشور از شمال با مجارستان، از شرق با رومانی و بلغارستان، از غرب با مونته‌نگرو، کرواسی و بوسنی و هرزگوین و از جنوب با آلبانی و مقدونیه همسایه است.

این کشور، پیوندگر میان مرکز، جنوب و خاور اروپاست و به همراه مقدونیه، مونته‌نگرو و بوسنی و هرزگوین از سال ۱۳۸۹ میلادی زیر سلطه امپراتوری عثمانی قرار داشت و در سال ۱۹۱۲ به دنبال جنگ کوزوو به آزادی دست یافت و بعد از آن به‌عنوان یکی از جمهوری‌های سه‌گانه، همراه با کرواسی و اسلوونی، پادشاهی یوگسلاوی را تشکیل داد که این حکومت نیز تا سال ۱۹۴۵ و به قدرت رسیدن تیتو ادامه یافت. مهاجرت صربها به سوی مناطق غربی‌تر به دنبال ورود ترک‌های عثمانی صورت گرفت و اصولاً اولین هسته‌های جدایی در یوگسلاوی از همین زمان آغاز شد.

صربستان به ۲۹ ناحیه علاوه بر شهر بلگراد تقسیم شده و دو استان خودمختار کوزوو و متوهیا در جنوب (۵ ناحیه و ۳۰ شهر)، و وُیوودینا در شمال (۷ ناحیه و ۴۶ شهر) را شامل می شود.کوزوو علیرغم مخالفت بلگراد در سال 2008 اعلام استقلال کرده‌، اما کماکان زیر نظر نمایندگان موقت سازمان ملل اداره می‌شود و بخشی که نه در کوزوو قرار دارد و نه در وویوودینا، صربستان مرکزی نام دارد. صربستان مرکزی بر خلاف دو استان خودمختار، به عنوان یک تقسیم کشوری به‌شمار نمی‌آید و حکومت محلی جداگانه‌ای ندارد.

شرایط طبیعی، ناهمواری‌ها و شرایط توپوگرافیک صربستان برخلاف دیگر جمهوری‌های پیشین یوگسلاوی که غلبه مناطق کوهستانی در آن‌ها چشمگیر است، بهره‌مند از دشت‌های واسطه‌ای کوچک و بزرگ می باشد که به همراه اقلیمی نسبتاً مساعد و متنوع و وجود منابع آب مناسب به بزرگترین مرکز تولیدات فراورده‌های کشاورزی یوگسلاوی تبدیل گردید.

برای قرن‌ها ادیان مسیحیت ارتودوکس و کاتولیک و پس از آن اسلام در این کشور نفوذ داشته‌ و البته از لحاظ مذهبی هم یکی از ناهمگون‌ترین کشورهای قاره‌است و استان کوزوو با ۹۰ درصد مسلمان، استان وُیوودینا با ۲۵ درصد کاتولیک و پروتستان و صربستان مرکزی و بلگراد با بیش از ۹۰ درصد مسیحی ارتودوکس نشانه ای از این گوناگونی است.

البته در این منطقه خاطرات ناگواری از جنگ و جنایت صرب ها و کروات ها بر علیه مسلمانان بوسنی برجای مانده و چه هنگامه ای در مرکز اروپا برپا شد و انسان متمدن در واپسین روزهای سال های دهه آخر قرن بیستم به چه نسل کشی و پاکسازی نژادی دست زده بود و نهایتا این جنگ با مرگ بیش از ۱۰۰،۰۰۰ نفر، قتل عام گسترده مسلمانان، افتادن کنترل نیمی از کشور به دست صربستان و امکان وتوی سیاست‌های ملی در بوسنی که عملا توسعه این کشور را به چالش می کشد با تپافق دیتون به پایان رسید و البته هرگز اختلافات ناشی از ایدئولوژی‌های ملی‌گرایانه‌ای را که جنگ به‌خاطر آنها آغاز شد، التیام نبخشید.

سابقه تشکیل کشورهای این منطقه به فروپاشی یوگسلاوی بازمی گردد. کشوری گسترده‌شده از اروپای مرکزی تا بالکان، متشکل از شش جمهوری منطقه‌ای صربستان، اسلوونی، کرواسی، بوسنی و هرزگوین، مقدونیه و مونته‌نگرو و دو استان خودمختار کوزوو و وویوودینا با مردمان گوناگونی که به لحاظ تاریخی با یکدیگر درگیری‌هایی هم داشتند و روی هم رفته مجموعه‌ای نامتجانس را تشکیل می‌دادند که نهایتا در دهه ۱۹۹۰ به چندین کشور مستقل تجزیه ‌شد و در این میان بوسنی با داشتن جمعیت پیرامونی ۵۰ درصد صرب و کروات بیشترین درگیری ها را داشت.

البته این فروپاشی با درگیری‌ها و چندین جنگ مانند استقلال کرواسی ۱۹۹۱تا ۱۹۹۵، بوسنی ۱۹۹۲-۱۹۹۵ و کوزوو در ۱۹۹۸ همره بود و سرانجام یوگسلاوی به هفت کشور مستقل تبدیل شد.

به خاطر دارم که در سال 1388 مسئولیت تعدادی از نمایندگان عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی را برای بازدید و آشنایی با فعالیت های رایزنی های فرهنگی مستقر در این منطقه(کرواسی، بوسنی، صربستان و بلغارستان) برعهده داشتم که برای آشنایی بیشتر با محیط، به صورت زمینی بین کشورها را طی کردیم. وجه مشترک همه آنان هوای لطیف، طبیعت سبز و بی نظیر بود که در تقسیم بندی های جغرافیایی هم بخشی از این امتیازات به آنان رسیده بود. نکته جالب توجهی که راهنمای سفر می گفت آن که در همین تقسیم بندی ها و به ویژه بعد از برقراری صلح، میان آنچه بر عکس دیگر کشورها در اختیار مسلمانان قرار گرفت زمین هایی سرسبز اما ناهموار و در بسیاری از موارد غیر قابل بهره برداری بود.

پس از فروپاشی شوروی و به تبع آن متحدینش در اروپای غربی از جمله یوگسلاوی جنگ داخلی خونینی میان کروات‌ها، صرب‌ها و بوسنیایی‌ها درگرفت و جنگ این دوره از تاریخ هم که یقینا نوعی پاکسازی نژادی برای از بین حضور مسلمانان در منطقه اروپا قلمداد می گردد سند دیگری است بر یک بام و دو هوایی سیاست غربی ها  برای سکوت در برابر جنایات آنان و جنایتکار معروف کارادزیج یا سلاخ سربرنیتسا که کمتر از یک هفته 8000 را در این شهر  قتل عام کرد.البته پارلمان صربستان در سال 2010 بابت این جنایت از سوی جنایتکاران جنگی آن دوران عذرخواهی کرد.

فیلم خاکستر سبز( 1372) به کارگردانی آقای ابراهیم حاتمی‌کیا در واقع نمایشی از مظلومیت مسلمانان و جنایات انجام شده بر علیه آنان بود و ایران همچون همیشه به کمک و یاری مسلمانان منطقه شتافت و کمکهای مختلف و شهدای گرانقدری همچون رسول حیدری، محمد حسین نواب(رایزن فرهنگی)،بهنام نیکنام و ... را تقدیم نمود.

ورود به بلگراد و استقبال رسمی

روز شنبه اول آبان ماه هیئت فرهنگی کشورمان به ریاست دکتر ابراهیمی از طریق فرودگاه بین المللی نیکلاتسلا وارد تاریخی ترین پایتخت اروپایی شد و مورد استقبال قائم مقام وزیر و تعدادی از نمایندگان وزارت فرهنگ و رسانه صربستان و اقای فهیم پور سفیر کشورمان که روزهای پایانی دوره ماموریت خود را سپری می کرد، دکتر سلیمانی رایزن فرهنگی در صربستان که حدود 6 ماهی از حضور و آغاز فعالیت او می گذشت و تعدادی از همکاران و اعضاء سفارت و رایزنی قرار گرفت و بعد ازپایان برنامه استقبال هم به سمت هتل مسکو حرکت کرد تا پس از استقراری حدود نیم ساعته برای اولین دیدار کاری حرکت نماید.

 حرکت از تهران به بلگراد از ترکیه با هواپیمایی ماهان انجام شد و بامداد روز شنبه هم آقایان راشد وابسته فرهنگی فعال کشورمان در استانبول، اسدی سرکنسول کشورمان و عظیم زاده مسئول تشریفات کنسولگری به استقبال آمدند و بعد از حدود 8 ساعت، ادامه مسیر تا بلگراد انجام شد.

در زمان بسیار کوتاه سفر باید برنامه های فشرده ای به اجرا در می آمد و با توجه به این که در  سال 2017 هم دو کشور وارد هشتادمین سال روابط خود خواهند شد لذا این دیدارها می توانست برای برنامه ها و توسعه همکاری های فرهنگی، هنری، علمی، آموزشی و ... قابل توجه و مهم تلقی گردد، لذا از لحظه ابتدایی ورود مشورت های لازم و نهایی در خصوص مذاکرات و اسناد که پیش از این در تهران نهایی شده بود به انجام رسید.

این روزها بلگراد که شهر چندان بزرگی هم نیست، وارد روزهای نسبتا خنک و به تعبیر اصحاب رصد آب و هوا، تا حدودی سرد شده بود

دیدار از مرکز و موزه آرشیو یوگسلاوی

نکته بسیار جالب در مورد این مرکز این که فعالیت های آن به نام کشوری است که نه اسمی در میان کشورهای جهان دارد و نه در عرض جغرافیا، نقطه ای را به خود اختصاص داده است و همانگونه که بیان شد با تجزیه آن کشورهایی همچون صربستان پدید آمدند و در عین حال این مجموعه با همان نام یوگسلاوی شناخته می شود که تمامی اسناد و مدارک مربوطه را در خود جای داده است .

رئیس و معاونین مجموعه به گرمی از هیئت ایرانی استقبال نمودند و فضای بسیار خوبی برای همکاری ها ایجاد شد و بعدها هم در ضیافت ناهار کاری وزیر فرهنگ و رسانه، آقای میلادین میلوسویچ رئیس مرکز آرشیو یوگسلاوی حضور داشت و شخصیتی مسلط، فرهیخته و فهیم به نظر می رسید.

دکتر ابراهیمی در خصوص سفر تاریخی رهبر معظم انقلاب در زمان ریاست جمهوری معظم له و تاثیر آن  بر توسعه روابط فیمابین مطالبی را بیان کرد و به اهمیت نگهداری اسناد تاریخی برای نسل های آینده اشاره نمود که عامل مهم هویت بخشی و آشنایی با تاریخ و گذشته هر کشوری محسوب می شود و از تلاش های ایران در این زمینه و کتابخانه ملی گزارش کاملی بیان نمود که با فعالیت های این مرکز فاصله بسیار زیادی داشت اما زمینه بسیار خوبی برای تبادل تجربیات و همکاری ها فراهم نمود.

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات البته به بروز برخی اختلافات میان کشورها هم اشاره کرد و گفت : با بررسی بسیاری از اختلافات در میان کشورها و حتی مذاهب مختلف مشاهده می گردد که اگر وقایع واسناد تاریخی به درستی منتقل می گردید شاید بسیاری از این اختلاف نظرها از بین می رفت و به طور نمونه امروز اقدامات افراطی، تکفیری و تروریستی در منطقه با وارونه جلوه دادن حقایق تاریخی و جعل اسناد به تغییر دیدگاه ها اقدام و به استناد آن جنایت می کنند که اگر منطبق با واقعیت ها بود شاید اتفاق نمی افتادند.

در این دیدار رئیس و معاونین مرکز گزارشی از بخش های مختلف و فعالیت ها ارائه و در ادامه از مجموعه بازدید به عمل آمد.در این دیدار برای تبادل تجربیات و تهیه و انتشار اسناد مشترک و تاریخی دو کشور توافق شد.

دیدار و بازدید از موزه اقوام

موزه اقوام صربستان یکی از مجموعه های فرهنگی و قابل توجه در این کشور است که با نظر ریاست سازمان مقرر شد اینجانب برای ملاقات با رئیس مجموعه حضور یابم که به همراه آقایان دکتر سلیمانی رایزن فرهنگی، آگاهی مدیرکل فرهنگی و هنری و احسانی از سفارت کشورمان با خانم دکتر میرجانا منخویچ  ملاقات نمودیم و از بخش های مختلف این موزه که نمادهایی از زندگی دوره های مختلف مردم این سرزمین با زیبایی چیده شده بود بازدید کردیم.

دراین جلسه رئیس موزه اقوام گزارشی از فعالیت های مجموعه بیان نمود و هیئت ایرانی هم از اقدامات و فعالیت های کشورمان در این زمینه نمونه هایی را ارائه و علاوه بر این که مقرر شد هماهنگی های لازم برای تبادل تجربیات صورت پذیرد، در خصوص برپایی نمایشگاه اقوام ایرانی دراین موزه نیز توافقات لازم صورت پذیرفت.

دیدار با رئیس العلماء مسلمانان و عضو کمیسیون هیئت دولت در علوم دینی صربستان

بعد از ظهر روز شنبه 1 آبان ماه  ملاقات با آقای سعاد نصوفوویچ  رئیس العلمای صربستان که شخصیتی جذاب، محترم و علاقه مند به ایران بود در مسجد تاریخی بایرک لی یا جامع بلگراد به انجام رسید که استقبال بسیار گرم و صمیمانه ای را از دکتر ابراهیمی و هیئت همراه داشت و در ابتدای جلسه با تعابیر خاص از جمله جمهوری اسلامی ایران افتخار جهان اسلام و باعث آبرو است و شما به تنهایی تمام بار مسئولیت های امت و جهان اسلام را بر دوش می کشید سخنان خود را آغاز نمود. تاکید می کرد که ما در این کشور با ادبیات روسی آشنا و همراه بوده ایم اما عمق دیدگاه های ما با حافظ و مولانا شکل گرفته و روابط خوبی را با فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی داریم و با افتخار از شما به عنوان نماینده کشوری که سمبل فرهنگ هستید استقبال می کنیم.

او که به عنوان عضو کمیسون علوم دینی دولت فعالیت می کند و در دبیرستان علوم اسلامی سینان بیگ در نووی پازار، دانشکده علوم اسلامی بلگراد و برخی از مراکز اسلامی تدریس دارد، گزارشی از فعالیت های دینی در این کشور ارائه کرد و گفت: جمهوری صربستان تلاش فراوانی را در حوزه فرهنگ انجام می دهد و این نشاندهنده روابط بسیار خوب ما در این جامعه است. نیمی از فرهنگ و تمدن اسلام با فرهنگ و تمدن ایرانی آمیخته شده لذا برای آموزش بهتر باید از ظرفیت های دینی و فرهنگی ایران بهره برداری و در جهت همکاری ها تلاش نماییم و بی تردید حضور شما در این مکان پیام و نشانه خوبی از همدلی و همکاری میان دو طرف است و از صمیم قلب برای ملت ایران دعا می کنیم.

دکتر ابراهیمی هم از دیدار با برادر دینی و رئیس العلمای صربستان ابراز خرسندی کرد و ضمن تبریک انتخاب ایشان به عنوان مفتی جدید مسلمانان گفت:گروه های افراطی و تکفیری جریان انحرافی در اسلام هستند و نباید اجازه دهیم که موجب تفرقه و جدایی امت اسلامی را فراهم نمایند چرا که اسلام دین صلح، عشق و محبت است و فرق مختلف اسلامی دیدگاه های مشترکی دارند که باید برای تحقق وحدت و همکاری بیشتر بر آنان پافشاری نمایند.اسلام واقعی زندگی مسالمت آمیز و گفتگو را توصیه فرموده و وحدت، ضرورت انکارناپذیر امروز است.

وی با اشاره به آمادگی کشورمان برای توسعه فعالیت های فرهنگی تصریح کرد: باید تلاش کنیم مسلمانان با روح دین بیشتر آشنا شوند و در جهت گفتگوی بین الادیان که عامل ایجاد شناخت بهتر از روح دین و روابط میان ادیان الهی است برنامه ریزی کنیم. ایران در این زمینه اقدامات بی نظیری را به انجام رسانده و آمادگی استفاده از دیدگاه ها و نظرات شما را در این خصوص داریم. در پایان هم از او برای حضور در برنامه های مشهد 2017 پایتخت فرهنگی جهان اسلام دعوت کرد.

وی از مسلمانان اهل تسنن، پیرو مذهب حنفی و از علاقه مندان ایران است که در سال 1979متولد شد و در2016 و پس از فوت حمدیا یوسف سپاهیچ مفتی اعظم صربستان به ریاست جامعه اسلامی به عنوان جانشین آدم ذیلکیچ انتخاب شد. تحصیلات خود را در رشته علوم سیاسی در دانشگاه سارایوو به اتمام رساند و هم زمان فارغ التحصیل دانشکده تعلیم و تربیت اسلامی شد و در رشته زبان صربی و بوسنیایی در دانشکده زبانشناسی هم تحصیلات عالیه را به پایان برد.

دیدار با وزیر فرهنگ و رسانه

روز یکشنبه 2 آبان ماه برنامه ها با دیدار و ملاقات وزیر فرهنگ و رسانه که قائم مقام وزیر، معاونین، ریاست مرکز آرشیو و همچنین رئیس کتابخانه ملی وی را همراهی می کرد، به همراه ضیافت ناهار کاری که به افتخار حضور ریاست سازمان از سوی وزیر برپا شده بود آغاز گردید و مباحث بسیار ارزشمند و زیبایی میان دو مقام که آشنایی و تسلط خوبی به فرهنگ،ادبیات و تاریخ داشتند مطرح شد و همین موضوع هم در ایجاد فضای صمیمی توام با اراده بر توسعه همکاری ها افزود.

آقای ولادان ووکُوساولیویچ در سال 1962 در بلگراد متولد شد و در دانشکده حقوق بلگراد تحصیلات خود را به پایان برد و سپس در آلمان و فرانسه ادامه تحصیل داد و نهایتا در دانشکده حقوق بلگراد دوره تخصصی با موضوع توافقنامه های بین المللی را به پایان رساند. وی در زمینه تجارت خارجی هم فعالیت های متعددی داشته و به انگلیسی و فرانسه تسلط دارد و پیش از این نیز به عنوان معاون فرهنگی شهرداری فعالیت داشته است.

دکتر ابراهیمی که سخنان خود را با ابراز خرسندی از دعوت به عمل آمده و حضور ايران به عنوان میهمان ویژه شصت‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب آغاز کرده بود این رویداد و حضور پررنگ کشورمان در قالب غرفه ویژه ایران را نشانه اهمیت توسعه روابط فیمابین با عنایت به زمینه‌ها و ظرفیت‌های فراوان در اختیار دانست و در ادامه هم دو طرف در ارتباط با مباحث فرهنگی، شرایط حاکم بر جهان معاصر با توجه به بروز و ظهور جهانی شدن، ضرورت های توجه به ظرفیت ها و داشته های فرهنگی، کمرنگ شدن معنویت، اخلاق و روح فرهنگی در فعالیت ها با ارائه مثال ها، داستان ها و اشعار زیبا از فرهنگ خودشان به بحث و تبادل نظر پرداختند که فضای صمیمانه ای را به دنبال داشت.

رئیس سازمان به ضرورت شناخت متقابل از ادیان و فرهنگ‌ها و تأثیرات فراوانی که در ایجاد همکاری، صلح و ثبات در سطح جهان دارد و این که جمهوری اسلامی ایران در این زمینه به عنوان کشوری پیشرو برای گفت‌وگو با ادیان و فرهنگ‌های مختلف اقدام كرده اشاره کرد که بسیار مورد توجه قرار گرفت و دو طرف بر اجرای اینگونه برنامه ها به صورت مشترک تاکید کردند.

وزیر هم ضمن خیر مقدم و ابراز خرسندی از حضور کشورمان به عنوان میهمان ویژه خطاب به دکتر ابوذر ابراهيمي‌تركمان گفت: مطالب ارزشمند شما در خصوص دوری از معنویت و بی‌توجهی به روح در فرهنگ برای من بسیار قابل توجه بود و همین مهم ضرورت همکاری کشورهای دارای میراث ماندگار فرهنگی را یادآوری می کند.

وی به نام‌های بزرگی همچون سعدی، حافظ، مولوی، فردوسی، خیام، عطار و دیگر نام‌آوران ایرانی اشاره کرد و گفت: این افراد شخصیت‌های ماندگار و میراث مشترک فرهنگی بشریت هستند و باید برای معرفی آنان در جوامع مختلف اقدام كرد و لذا آمادگی خود را براي ترجمه و انتشار اشعار و آثار فاخر اديبان ايراني به زبان صربی اعلام مي‌كنيم.

نکته ارزشمند این دیدار تاکید وزیر بود بر این که برای توسعه همکاری با ایران اهمیت قائل هستیم و توسعه همکاری‌های فرهنگی با ایران را بدون ملاحظات سیاسی در اولویت قرار می‌دهیم.

 در این دیدار تهیه و ترجمه آثار مفاخر بزرگ ایران به زبان صربی، توسعه همکاری های فرهنگی و توجه و اجرایی شدن توافقنامه‌ها و تبادلات فرهنگی دو کشور مورد تأکید قرار گرفت.

افتتاح نمایشگاه بین المللی کتاب بلگراد و غرفه ایران به عنوان میهمان ویژه و ملاقات های حاشیه ای

از مدت ها قبل و به دعوت صربستان برای حضور ایران به عنوان میهمان ویژه این دوره از نمایشگاه و پذیرش دعوت با توجه به بررسی های انجام شده فعالیت های محتوایی و اجرایی با مدیریت اداره کل همکاری های فرهنگی و هنری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و همکاری رایزنی فرهنگی کشورمان در صربستان، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، موسسه نمایشگاه های فرهنگی ایران و ... به انجام رسید و قبل از حضور ریاست سازمان هم آقای آگاهی مدیر کل همکاری های فرهنگی و هنری به همراه تعدادی از همکاران انتشارات بین المللی الهدی ، آقایان حسین پور مشاور معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حسن زاده و مصطفی مستور از نویسندگان کشورمان ،شهرام نیا رئیس موسسه نمایشگاه های فرهنگی ایران، خانم آبیار نویسنده و کارگردان و تعدادی از هنرمندان، نویسندگان و ناشران به این کشور سفر کرده بودند و با توجه به تاکیداتی که آقای هاشمی معاون فرهنگی سازمان داشتند علیرغم وجود مشکلات متعدد اجرایی توانستند با همت و عزمی جدی غرفه ای بزرگ، زیبا و کم نظیر را که حضوری پررنگ و ارزشمند از کشورمان را به نمایش می گذاشت  و هر مخاطبی را به سوی جذب می کرد تدارک ببینند و البته همراه با برگزاری برخی نمایش های تاریخی و سنتی ایرانی، شاهنامه خوانی، نقالی، اجرای موسیقی سنتی، حضور نویسندگان و هنرمندان ایرانی، تصویر سازی و دکور بندی جذاب و ... توانست اثرات مطلوبی را هم به دنبال داشته باشد.

بعد از ظهر روز یکشنبه 2 آبان ماه دکتر ابراهیمی برای افتتاح رسمی شصت و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب بلگراد که از سوی شهرداری و همکاری وزرات فرهنگ و رسانه برپا شده بود به سمت نمایشگاه حرکت کرد و در پاویون نمایشگاه مورد استقبال وزیر قرار گرفت و برای دقایقی هم با برخی از مقامات کشورهای مختلف و از جمله وزیر فرهنگ بلاروس در حاشیه نمایشگاه دیدار کردو نهایتا با راهنمایی میزبان به سوی مراسم افتتاحیه حرکت نمود.

ناشران، نویسندگان، اصحاب رسانه، مقامات رسمی و بسیاری از علاقه مندان به کتاب در صحن نمایشگاه که بسیار زیبا آماده سازی شده بود حضور داشتند و آنچه به خوبی مشاهده می شد جملات فارسی در کنار ترجمه های انگلیسی و صربی در دکور مراسم افتتاحیه بود که از حضور ایران به عنوان میهمان ویژه خبر می داد و بعد از اعلام مجری و اجرای تک خوانی کر از سوی یکی از خوانندگان صربی، نویسنده ای صربی  با حضور در جایگاه مطالبی را بیان نمود که به زبان فارسی ترجمه و در تلویزیون های نمایشگاه پخش می گردید و پس از آن هم خانم نرگس آبیار نویسنده و کارگردان ارزشی کشورمان هم که به دعوت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در این برنامه شرکت کرده بود دقایقی را به سخنرانی پرداخت که با استقبال شرکت کنندگان مواجه شد. در ادامه دکتر ابراهیمی ، وزیر فرهنگ صربستان و تعدادی دیگر از مقامات از غرفه ایران بازدید کردند.

آقایان کیانی و عامری رایزنان فرهنگی کشورمان در بلغارستان و بوسنی هم کتاب هایی را که به زبان های انگلیسی و یا برخی زبان های محلی منتشر کرده بودند به نمایشگاه آوردند و در مراسم افتتاحیه هم حضور داشتند که با استقبال ریاست سازمان برای این اقدام مناسب مواجه شد.

بازدید آقای ریاحی وزیر تجارت صربستان و همچنین رئیس اجرایی نمایشگاه از غرفه ایران و دیدار با رئیس سازمان همزمان با مراسم افتاحیه صورت گرفت و در حاشیه برنامه هم دکتر ابوذر ابراهیمی ترکمان با برخی از رسانه های محلی و همچنین خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران مصاحبه های جداگانه ای را انجام داد.

عصر همین روز هم آقای فهیم پور با دعوت از مسئولان ایرانی حاضر در غرفه کشورمان، تعدادی از هنرمندان و نویسندگان و همچنین برخی از مقامات محلی، ضیافت شام تدارک دیدند که در این برنامه هم در خصوص همکاری های مشترک و موضوعات فرهنگی با طرف صربی بحث و تبادل نظر صورت پذیرفت.

دیدار با وزیر فرهنگ بلاروس

در حاشیه افتتاح نمایشگاه بین المللی کتاب بلگراد البته فرصتی بود برای آن که دکتر ابراهیمی با وزیر فرهنگ بلاروس هم رایزنی داشته باشد که وزیر ضمن تبریک حضور ایران به عنوان میهمان ویژه و بازدید از غرفه کشورمان، فرهنگ غنی ایرانی را بسیار ارزشمند دانست و اظهار امیدواری کرد که بتوان زمینه های همکاری های دو کشور را بیش از پیش فراهم نمود. رئیس سازمان هم ضمن هم در این دیدار آمادگی کشورمان را برای توسعه همکاری های فرهنگی اعلام کرد.

دیدار با رئیس کتابخانه ملی و امضاء توافقنامه همکاری

دکتر ابراهیمی ترکمان در ادامه برنامه های خود و با توجه به مقدمات فراهم شده، در محل کتابخانه ملی صربستان حاضر شد و ضمن ملاقات  با لاسلو بلسکویچ رییس و تعدادی از مدیران این مجموعه در خصوص همکاری های مشترک به بحث و تبادل نظر پرداخت و پس از بازدید از برخی از بخش ها با توجه به دریافت نمایندگی از سوی دکتر صالحی امیری ریاست وقت کتابخانه ملی که در حال حاضر به عنوان وزیر فرهنک و ارشاد اسلامی انتخاب گردیدند، سند همکاری های دو کتابخانه ملی را به امضاء رساند.

نکته مهمی که در این دیدار مورد توجه رییس سازمان قرار گرفت پاسخ سئوال در زمینه تعداد کتاب های موجود بود که رئیس کتابخانه به طنز گفت در زمان ورود به این مجموعه که چندی پیش اتفاق افتاد این سئوال را مطرح کردم و گفتند از 4 تا 12 میلیون و رئیس سازمان هم ضمن اشاره به ظرفیت های بی نظیر کتابخانه ملی کشورمان برای انتقال تجربه در زمینه فهرست برداری و ... اعلام آمادگی کرد.

دیدار با اسقف اعظم

"نیازمند گفتگوی ادیان به ویژه با جمهوری اسلامی ایران و علاقه مند به دریافت اطلاعات دقیق و آشنایی بهتر با دیدگاه های اسلامی از طریق ایران هستیم" جمله ای بود که صبح روز دوشنبه 3 آبان ماه پاتریارح ایرینی اسقف اعظم صربستان خطاب به دکتر ابراهیمی بیان کرد.

وی متولد 1930 و رهبر مذهبی کلیسای ارتدکس صربستان که از دانشکده الهیات دانشگاه بلگراد فارغ التحصیل شده و کارشناسی ارشد خود را در یونان گذراند و در سال 2015 از آکادمی ولادیمیر مقدس در نیویورک دکترای افتخاری دریافت نمود و در سال های 71تا74 به مقام استادی و ریاست دانشکده الهیات پریزیرن (کوزو امروزی) نائل شد. پس از درگذشت پاتریارخ پاوله با رأی شورای کلیسای ارتدکس در ژانویه سال 2010میلادی به مقام رهبری ارتدکس صربستان منصوب و در ژانویه سال 2012 نیز موفق به دریافت لوح ادبی صربستان شد .

وی یکی از مخالفان سرسخت راهپیمایی های همجنس بازان در سال 2011 در صربستان بود و علناً مخالفت کرد و آن را بی حرمتی نسبت به مقام مقدس خانواده می دانست و حتی راهپیمایی آنها را"بی شرمانه "نام نهاد.

دکتر ابراهیمی با اشاره به این که ادیان الهی اختلافات عمیقی با یکدیگر ندارند، ایران را کشور پیشرو در ارتباط با گفتگوی ادیان دانست که تاکنون از سوی سازمان تحت مدیریتش به عنوان متولی اصلی گفتگوی بین ادیانی،دوره های مختلفی را به اجرا در آورده است. وی در همین ارتباط افزود: متاسفانه برخی از افراد با برداشت انحرافی از دین مانند آنچه به نام اسلام در خاورمیانه توسط گروه های افراطی ، تکفیری و تروریستی انجام داده اند برای ایجاد انحراف در جامعه در جهت تامین اهداف شیطانی قدرتمندان تلاش می کنند و لذا رهبران دینی می توانند در توجه و تبیین درست و عمیق دین و بازگشت معنویت به فرهنگ نقش بسیار مهمی را ایفا نمایند و لذا جمهوری اسلامی ایران در مقابل این انحرافات ایستادگی کرده و رهبر معظم انقلاب هدایت و راهبری عمیقی را برای پیروزی جبهه حق انجام می دهند.

اسقف اعظم صربستان هم ضمن ابراز خرسندی از این دیدار گفت: منطقه شرق همیشه از غرب جذاب تر و مهم تر بوده و در این میان من به ایران علاقه مندم و شیفته مردم آن هستم و از جمهوری اسلامی ایران مطالب بسیار ارزشمندی را آموخته ایم و نیازمند گفتگو با ایران هستیم و از اجرای برنامه های گفتگوی بین ادیانی استقبال می کنیم.

در این جلسه طراحی برای برگزاری دوره های گفتگوی بین ادیانی ایران و صربستان و همچنین سفر اسقف اعظم به تهران مورد توافق قرار گرفت.

دیدار با شهردار بلگراد

دیدار با سینیشا مالی شهردار جوان و فهیم بلگراد هم از جمله ملاقات های بسیار خوبی بود که به انجام رسید به ویژه آنکه در سفر اخیر خود به تهران و آشنایی با ظرفیت های منحصر به فرد و ویژه تهران از جمله مترو که اتفاقا مسافتی را هم با آن رانندگی کرده بود به توسعه روابط بسیار تاکید داشت و صراحتا اعلام کرد که تمامی ظرفیت های شهردای در اختیار رشد و توسعه همکاری های دو کشور خواهد بود. ریاست سازمان هم البته از برپایی نمایشگاه بین المللی کتاب که از سوی شهرداری به اجرا درآمده بود تقدیر کرد و در فضایی بسیار صمیمی موضوعات فرهنگی و همکاری های دو طرف مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.

رییس سازمان با توجه به این که جلسه در شهرداری انجام می شد مقایسه ای را میان فرهنگ و هوا ارائه کرد و گفت: تشخیص این که هوا و محیط سالم شهر برای صرفا کدام قسمت از بدن لازم است بسیار سخت خواهد بود اما می دانیم که بدون آن نیز خواهیم مرد و بدون فرهنگ هم در جامعه و شهر بسیار سخت می توان زندگی کرد و به همین دلیل مسئولان مرتبط باید برای فرهنگ سازی و بازگشت معنویت و روح به جامعه و تعالی و رشد افراد تلاش نمایند و شهرداری ها نقش بسیار مهمی در این زمینه بر عهده دارند.

شهردار بلگراد هم ضمن ابراز خرسندی از دیدار با دکتر ابراهیمی به عنوان نماینده کشوری با فرهنگ بسیار عمیق در جهان گفت :بلگراد یکی از قدیمی ترین پایتخت های کشورهای اروپایی است که متاسفانه در صد سال اخیر از جنگ های مختلف آسیب دیده و تاکنون اقدام جدی را برای معرفی مقاومت ها ،رشادت ها و داشته های فرهنگی نداشته و البته در سالهای اخیر گام های جدی را در این خصوص به اجرا درآورده ایم.

وی تاکید کرد: تمامی ظرفیت های شهرداری بلگراد در اختیار ایران خواهد بود و تلاش خود را برای گسترش همکاری ها انجام می دهیم و سفر من به ایران نقطه عطفی در روابط دو طرف بوده است.

بازدید از رایزنی و دیدار با رایزنان فرهنگی منطقه بالکان

دکتر ابراهیمی همچنین در محل رایزنی فرهنگی کشورمان که مکانی استیجاری است حضور ریافت و از بخش های مختلف بازدید و در جریان فعالیت ها قرار گرفت و بعد از آن هم به همراه آقایان دکتر سلیمانی، آگاهی مدیر کل همکاری های فرهنگی و هنری ، عامری و کیانی  رایزنان فرهنگی در بوسنی و بلغارستان جلسه ای به منظور همفکری در موضوعات منطقه ای و ضرورت های مشترکی که می تواند در جهت هم افزایی مناسب باشد برگزار نمود.

افتتاح روز ایران ، معرفی دیوان حافظ به زبان صربی و غزل خوانی

بعد از ظهر روز دوشنبه 3 آبان ماه مجددا به همراه رئیس کتابخانه ملی در نمایشگاه بین المللی کتاب، این بار برای افتتاح روز ایران و شرکت در مراسم ویژه به همین مناسبت در کنار مقامات محلی، مسئولان ایرانی شرکت کننده در نمایشگاه ، هنرمندان و نویسندگان و میهمانان صربی حاضر شدیم.

در برنامه افتتاحیه که همراه با اجرای برنامه نقالی و موسیقی سنتی از سوی گروه های اعزامی بود، دکتر ابراهیمی ترکمان جایگاه فرهنگ غنی اسلامی - ایرانی را در طول تاریخ تاثیرگذار دانست و اظهار امیدواری کرد با حضور در چنین رویدادهای مهم فرهنگی شاهد معرفی هر چه بیشتر و بهتر داشته های فرهنگی کشورمان که مخاطبان فراوانی را به خود اختصاص داده است باشیم.در ادامه هم رییس کتابخانه ملی صربستان مطالبی را در اهمیت نقش و جایگاه جمهوری اسلامی ایران بیان نمود و پس از آن هم دیوان حافظ به زبان صربی همراه با تصاویری از مینیاتورهای بی نظیر و ماندگار استاد فرشچیان که توسط رایزنی فرهنگی ایران در بلگراد و پیگیری های دکتر شالویی رایزن سابق ترجمه و چاپ شده بود معرفی گردید که پیش از این در کتابخانه ملی بلگراد رونمایی شده بود.

در بخشی از این برنامه دکتر ابراهیمی غزلی زیبا از حافظ را به زیبایی و از ذهن قرائت کرد که به صربی ترجمه شد و بسیار مورد استقبال قرار گرفت.

امضاء سند همکاری های  فرهنگی دو کشور در کاخ فدرال

آخرین برنامه کاری سفر دو روزه دکتر ابراهیمی، دوشنبه 3 آبان ماه حضور در کاخ فدرال صربستان به منظور امضاء برنامه همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری صربستان در حوزه های فرهنگ، علوم، اموزش، جوانان و ورزش برای سال های 1395 تا 1398 به همراه وزیر فرهنگ و رسانه این کشور بود که البته همزمان در گوشه دیگری از کاخ هم جلسه رییس جمهور در حال برگزاری بود.

ریاست سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و وزیر فرهنگ صربستان با حضور در جایگاهی که به همین منظور در نظر گرفته شد نسبت به امضاء سند و تبادل آن به همراه عکس یادگاری اقدام کردند که بسیار مهم و قابل توجه در روابط دو کشور محسوب می گردید.

دکتر ابراهیمی ترکمان پس از امضاء این سند در مصاحبه با تلویزیون صربستان، بر علاقه مندی مقامات دو کشور برای توسعه همکاری های دو جانبه به ویژه در ارتباط با موضوعات فرهنگی تاکید و اظهار امیدواری کرد با توجه به مذاکرات انجام شده و استقبال بسیار خوبی که از طرف صرب وجود دارد شاهد اجرای برنامه های مشترک فرهنگی باشیم.

در ادامه دکتر ابراهیمی و هیئت همراه به سوی فرودگاه حرکت و بامداد روز سه شنبه 4 آبان ماه وارد تهران شدند و ترجیح دادیم همراه با بیدار شدن آفتاب مستقیما از فرودگاه به سازمان برویم.

افتتاح هفته فیلم

غروب دوشنبه 3 آبان ماه بلگراد شاهد افتتاح هفته فیلم با حضور خانم نرگس آبیار کارگردان و نویسنده ارزشی کشورمان و فیلم شیار 141 بود که به دعوت و هماهنگی اداره کل همکاری های فرهنگی و هنری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در این کشور حضور داشت و نمایش این فیلم با حضور شخصیت های برجسته فرهنگی صربستان با استقبال مطلوبی مواجه شد. البته به دلیل ضرورت بازگشت به تهران ریاست سازمان امکان حضور در این برنامه را نداشتند.

به طور کلی و با توجه به مذاکرات، اسناد امضاء شده، نمایشگاه بین المللی کتاب و ... می توان گفت که آینده رو به رشد در توسعه همکاری های فیمابین قابل ترسیم خواهد بود و طرفین می توانند در مسیر همکاری های فرهنگی، دیگر حوزه ها را نیز فعال و مستحکم نمایند و این مهم در فضای کلیه مذاکره ها با مقامات مختلف مورد توجه و تاکید قرار داشت.