عوامل زیادی بر پیروزی احزاب و جریان‌های سیاسی در انتخابات‌ها موثرند. از جمله این عوامل؛ قدرت، پول و سازماندهی هستند. اما تمامی این عوامل تنها زمانی نتیجه بخش است که جریان سیاسی مذکور از اقبال مردمی برخوردار باشد. این تجربه به وفور برای جریان‌های سیاسی مختلف روی داده است که از امتیازات مهمی همچون قدرت، پول زیاد و رسانه‌های گسترده برخوردار بوده‌اند، اما در انتخابات با شکست مواجه شدند تنها به این دلیل که از حمایت اجتماعی و اقبال مردمی بی‌نصیب بودند. 

  مردم با ارزش

دو دهه از عمر اصلاحات گذشته است و در این مدت همه آنچه که از قدرت سیاسی و اقتصادی آمد‌و‌رفت به چشم دیدند، اما یک چیز در سراسر این دوران کم و بیش برای آن‌ها همچنان ماند و نشان داد با ارزش‌ترین سرمایه ماندگار برای سیاست‌ورزی نه قدرت سیاسی و اقتصادی بلکه قدرت اجتماعی، یعنی مردم است. هر کس از چنین قدرتی برخوردار باشد در غالب شرایط می‌تواند با تبدیل آن به منابع دیگر به قدرت برسد. از سویی در تمام این دوران در رقابت‌های نامتقارنی که میان دو جناح سیاسی کشور صورت گرفت (نامتقارن به این معنا که یکی از جناح‌ها به لحاظ منابع قدرت و ثروت در موقعیت برتری قرار داشت) تنها این نیروی اجتماعی اصلاح طلبان بود که آن‌ها را باوجود منابع اندک‌شان، در رقابت‌های انتخاباتی حمایت کرد. در طول سال‌های گذشته بخش بزرگی از افکار عمومی با رای خود نشان داده‌اند که میزان رای ملت است نه قدرت یا ثروت. 

  تكيه بر قدرت و شكست‌ اصولگرايان

در انتخابات اسفند ۹۴ نیز بار دیگر ثابت شد تنها سرمایه قابل اتکا برای نیروهای اعتدال و اصلاح‌طلب مردم هستند. مرکز ثقل کارزار انتخاباتی حامیان دولت مردم بودند، مردمی که بسیاری از آن‌ها به صورت داوطلبانه و با هزینه‌های شخصی خود به ترغیب دیگران برای حضور حداکثری در انتخابات تلاش کردند. در حالی‌که اصولگرایان بخش بزرگی از بودجه خود را صرف «ارتباطات از بالا به پایین» و استفاده از اهرم‌های قدرت و ثروت و رسانه‌های رسمی کردند، نیروهای اصلاح طلب- اعتدالگرا تمرکز خود را بر «ارتباطات از پایین به بالا» یعنی افراد عادی و داوطلبان مردمی قرار دادند. مرکز ثقل استراتژیک رویکرد حامیان دولت بر خلاف رویکرد جناح مقابل که قدرت محور بود بر سوژه‌ها (افراد عادی) بنا شده بود. دو استراتژی کاملا متضاد که نتایج متفاوتی به همراه داشت. 

  ترکیب سحرآمیز تبلیغات سنتی و مدرن

بررسی‌ها در عرصه تبلیغات و به ویژه بازاریابی در ایران نشان می‌دهد که از مهم‌ترین شیوه‌های تاثیر‌گذاری بر مخاطبان ارتباط چهره به چهره است. به ویژه در انتخابات مجلس مهم‌ترین عامل در رای‌آوری نامزد‌ها تماس‌های شخصی است. به‌طوری‌که تماس شخصی و ارتباطات چهره به چهره نسبت به سایر رسانه‌ها تاثیر بیشتری بر تصمیم گیری سیاسی افراد دارد. اما در طول سال‌های اخیر انقلاب رسانه‌ای در عرصه‌های شبکه‌های اجتماعی، نوع جدیدی از ارتباطات را رقم زده است. در طول انتخابات اسفند ۹۴ نیروهای اصلاح طلب- اعتدالگرا توانستند با ترکیب مناسبی از دو شگرد تبلیغاتی سنتی (چهره به چهره) و مدرن (شبکه‌های اجتماعی) در شهرهای بزرگ شگفتی انتخاباتی خلق کنند. ترکیب این دو شیوه از تبلیغات باعث شد تا رای دهندگان احتمالی تا حد امکان در معرض پیام انتخاباتی قرار گیرند و به بهترین وجه توجه آن‌ها نسبت به رای دادن لیستی به نامزدهای لیست امید جلب شود. فرآیند چنین تبلیغاتی در دو مرحله صورت گرفت؛ در مرحله نخست که در روزهای اول هفته گذشته پیگیری شد شبکه‌های مجازی حامیان دولت از طریق تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی به ویژه تلگرام شکل گرفت و در سه روز آخر هفته، شبکه‌های اجتماعی مجازی وارد عرصه بیرونی شدند و از طریق روابط چهره به چهره و دیگر تبلیغات سنتی به ترغیب مردم برای حضور بیشتر در پای صندوق پرداختند. در حالی‌که جناح مقابل به دلیل برخورداری از پول زیاد، این امکان را داشت که با بودجه عظیمی به تبلیغات کاغذی (سنتی) در سطح کشور بپردازد، جناح حامی دولت، با کمترین هزینه‌ها و از طریق سرمایه مردمی و داوطلبانه کار خود را پیش برد. امری که بیش از هر چیز یادآور انتخابات دوم خرداد ۷۶ است. 

  توجه به قشر جوان 

«جوان محوری» از ویژگی‌های بارز رقابت انتخاباتی مجلس ۹۴ بود. وقتی سخن از شبکه‌های اجتماعی و نیروهای داوطلبانه مردمی است مهم‌ترین سرمایه، جوانان هستند. جوانانی که بالا‌ترین کاربران شبکه‌های اجتماعی هستند و همچنین دارای آگاهی سیاسی و میل به تحول‌خواهی‌اند. تمام این موارد این امکان را فراهم ساخت تا جوانان بتوانند بیشترین نقش را در کارزار انتخاباتی روز جمعه ایفا كنند. جوانان خواهان حضور پویاتری در مناسبات قدرت و اجتماع خود هستند و امیدواریم مجلس آتی برنامه‌های مشخصی برای پاسخ به مطالبات جوانان داشته باشد.