روز نو: اطمینان از عزم قاطع آمریکا در گذر از بحران هسته ای ایران به شیوه ای مسالمت آمیز به گونه ای که این مسئله بخش قابل توجهی از زمان و انرژی دستگاه دیپلماسی هژمون جهانی را به خود اختصاص داده است و با بیش از سه دهه خصومت و تعریف دشمنی بین دوکشور به عنوان نوعی از تقابل هویتی و بنیادی و چرخش کاخ سفید در مواضع خود نسبت به متحدان منطقه ای خود(تقابل با عربستان و اسرائیل به عنوان متحدین آمریکا در خاورمیانه)، این سوال به ذهن متبادر می شود که آیا در صورت توافق راه برای همکای های بعدی منطقه ای و جهانی دو قدرت هموار است؟ و در صورت همکاری های بیشتر و سوق به سمت متحداستراتژیک شدن(بر فرض بوجود آمدن چنین نگرش  و درکی در طرفین) چه تاثیری بر معادلات قدرت در خاورمیانه خواهد داشت؟ و نیز این همکاری ها چه تاثیری بر روابط ایران و روسیه خواهد گذاشت؟

با در نظر گرفتن انتفاعی که طرفین می توانند از همکاری های بعدی ببرند و با توجه تبعات نبود این ارتباط بر منافع و مواضع طرفین در منطقه خاورمیانه در دهه های پشت سر، به نظر می رسد که عقلانیت حاکم بر دولتمردان دو طرف آنها را به سمت همکاری ها بعدی پیش خواهد برد.

و اما در مورد پرسش دوم، به نظر میرسد ایران بهترین گزینه برای امریکا در خاورمیانه خواهد بود که همه پتانسیل و مولفه های قدرت را دارا می باشد و می تواند بهترین حافظ صلح و امنیت در خاورمیانه با توجه به این ظرفیت ها باشد ضمن اینکه در حال حاضر هم ایران و آمریکا منافع مشترکی با همدیگر در این منطقه دارند که از جمله مهمترین آن ها مقابله با بنیادگرایی اسلامی می باشد که اساسا نفس حضور آمریکا در افغانستان و عراق بر اساس آن تعریف می شود و سابقه ایران در مهار این مسئله و به اذعان خود غربی ها،  نشانه خوبی برای همکاری و تعامل بین دو کشور می باشد. البته باید به این مسئله توجه داشت که با وجود عربستان سعودی و ترکیه کار برای ایران سخت می باشد و این دو کشور نشان داده اند که تقریبا در همه موضوعات و بحران های بوجود آمده در خاورمیانه به عنوان بازیگر روبروی ایران قرار گرفته اند ولی وقتی پای صحبت از متحد استراتژیک برای آمریکا به منظور حفظ ثبات در خاورمیانه به میان می آید ترکیه تجربه خود را پس داده است و نتوانسته خود را به عنوان مدل حکومتی مد نظر آمریکا در منطقه و هم راستا با انگاره های لیبرالیستی معرفی کند و در سیاست خارجی باموضع گیری های غیربنیادی و غیراستراتژیک بخصوص در سوریه و عراق و در رابطه با پدیده داعش نتوانسته به عنوان یک قدرت با ظرفیت های لازم و تعیین کنندگی شناخته شود. شاهد ماجرا اینکه هر روز شانس ترکیه برای عضویت در اتحادیه اروپا بواسطه همین مولفه های غیرکارآمد و منفی کمتر می شد که اضافه کردن بحران کردی در این کشور به وخامت اوضاع می افزاید.

عربستان به عنوان کشوری که در تمام این سال ها نقش تروای آمریکا در منطقه را داشته است، برای معرفی خود به آمریکا به عنوان متحدی با قابلیت حفظ صلح و ثبات در منطقه تمام تلاشش را کرده است. ولی باز با توجه به مواردی چند نمی تواند نقش متحدی تمام عیار را بازی کند: اول اینکه نزدیکی آمریکا به عربستان بیش از هرچیز ناشی از نبودن قدرتی جایگزین برای آمریکا می باشد، که در صورت تمایل ایران برای این مهم، عربستان از نظر نقش تعیین کنندگی در خاورمیان قابل مقایسه با ایران نمی باشد(با توجه به تعریف قدرت و مولفه های اثر گذار در آن). دوم اینکه سیستم سیاسی عربستان سعودی وجهه یک سیستم سیاسی مقبول و مطابق با مولفه های جهانی را ندارد که این مسئله تا امروز هم به عنوان خاری در چشم ایدئولوژی پلورالیستی لیبرالیستی آمریکا بوده است و این سوال را به وجود می آورد که چگونه آمریکای دموکراتیک می تواند متحد غیردموکراتیکی در این حد داشته باشد و در سایر کشورها، غیر دموکراتیک بودن و حقوق بشر را ابزاری برای فشارهای سیاسی خود قرار دهد؟سوم مسئله وهابی گری که عربستان خود به عنوان به وجود آوردنده این پدیده شناخته شده است و متوسل شدن این کشور به ابزارهای بنیادگرایی در رسیدن به اهداف منطقه ای به خصوص در مسئله سوریه همگی از عواملی می باشند که بر مسئله متحد استراتژیک آمریکا بودن تاثیر گذار است.

با وجود عواملی که در بالا برشمردیم و با توجه به تحولاتی که در تقسیم قدرت و ثروت در سال های اخیر در ساختار قدرت جهانی بوجود آمده است و نزدیک شدن روسیه و چین به همدیگر که هرکدام داعیه هایی در رقم زدن معادلات بین الملل دارند(نقش روسیه در اکراین و تسخیر بازارهای مصرف جهانی توسط کالاهای چینی که پیش بینی می شود چین در طی چند سال آینده به ابرقدرت اقتصادی  و قبل از آمریکا قرار بگیرد) ایران می تواند نقشی تعیین کننده در موازنه قدرت بین قطب های مختلف بازی کند و نقش ژئوپلیتیکی خود را(هم به عنوان ریملند در نظریه اسپایکمن و هم به عنوان کشوری که دو حوزه مهم انرژی جهان را در اختیار دارد) به بهترین نحو ایفا کند. در صورت به ثمر رسیدن توافق و تقویت جایگاه ایران در خاورمیانه و نزدیکی به آمریکا در مسائل منطقه ای، ایران میتواند به عنوان وزنه سنگین تری در معادلات قدرت بین دو کانون شرق و غرب مطرح شود و نقش خود را از برگی در بازی آمریکا و روسیه بودن به عنوان عامل موازنه دهنده بین این دو قدرت ارتقاء دهد که اگر به چنین سمتی گام بردارد بی تردید از موضع بلاتری هم در معادلات منطقه ای برخوردار خواهد شد و هم نقش تعیین کننده در معادلات قدرت جهانی و جنگ سرد جدید به تعبیر بعضی از پژوهشگران روابط بین المل خواهد داشت.