بررسی روند تورم سالانه دهک‌های اول و دهم در 6 سال اخیر مشخص می‌کند که در دوران ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی، دهک اول یا فقیرترین قشر جامعه، بار تورمی بیشتری را بر شانه‌های خود حس کرده است.

به گزارش اکو‌ایران، داده‌های تورم ماهانه و سالانه به تفکیک دهک‌های هزینه‌ای توسط مرکز آمار ایران تا دی ماه 1402 منتشر شده است. دهک‌های مختلف به دلیل تفاوت در سبد کالاهایی که مصرف می‌کنند، تورم متفاوتی را هم تجربه می‌کنند. مثلا وزن کالاهای خوراکی در سبد دهک‌های پایین‌تر یعنی کم‌برخوردارترها بیشتر و وزن کالاهای غیرخوراکی در سبد مصرفی دهک‌های بالاتر یعنی برخوردارترها بیشتر است. این تفاوت شکافی را در تورم آنها نیز به وجود می‌آورد. تورم ماهانه تغییرات قیمت را نسبت به ماه قبل و تورم سالانه میانگین تغییرات قیمت را در یک سال نسبت به سال قبل در نظر می‌گیرد.

در این گزارش روند تورم سالانه و ماهانه در دهک دهم و دهک اول یعنی ثروتمندترین و فقیرترین دهک در شش سال اخیر در چهار بازه زمانی بررسی شده است. یک بازه ابتدای سال 1397 تا انتهای 1398 است که به طور کلی تورم سالانه این دو دهک با یکدیگر تقریبا منطبق بوده است. در بازه فروردین 1399 تا مهر 1400 دهک دهمی‌ها تورم سالانه بیشتری را نسبت به دهک اول تجربه کرده‌اند که می‌توان رد آن را در تورم ماهانه بالاتر این دهک در سال قبل مشاهده کرد.

در بازه مهر 1400 تا شهریور 1402 تورم سالانه برای دهک اولی‌ها بیشتر بوده که می‌توان آن را اثر شوک حذف ارز ترجیحی در بهار 1401 دانست و بازه شهریور تا دی 1402 که باز دهک دهمی‌ها تورم بیشتری را حس کرده‌اند.

در بازه مهر 1400 تا شهریور 1402 تورم سالانه برای دهک اول یعنی فقیرترین‌ها از تورم دهک دهم بیشتر شد چنانچه در خرداد 1401 تورم برای دهک اول برابر با 16.4درصد به ثبت رسید که جهش تورمی شدیدی به حساب می‌آمد

فروردین 1397 تا اسفند 1398: تورم یکسان برای تمام مردم

مقایسه روند تورم سالانه برای دهک‌ها می‌تواند تغییرات بلندمدت قیمت‌‌ها را برای خانوارها در سطوح مختلف درآمدی نشان دهد. مرکز آمار خانوارها را برحسب میزان هزینه‌ای که دارند یعنی سبدی که مصرف می‌کنند به 10 گروه تقسیم می‌کند که دهک اول کم‌هزینه‌ترین‌ها یا فقیرترین‌ها و دهک دهم پرهزینه‌ترین‌ها یا ثروتمندترین‌ها هستند. مقایسه تورم سالانه میان این دو دهک می‌تواند فاصله تورمی را در بلندمدت میان طبقات اقتصادی را نشان دهد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد در بازه فروردین 1397 تا اسفند 1398 تورم سالانه به طور کلی برای دهک اول و دهک دهم تقریبا برابر بوده است. این موضوع در تورم ماهانه نیز قابل مشاهده است طوری که در اغلب ماه‌ها تورم این دو گروه به یکدیگر نزدیک و همسو بوده است.

فروردین 1399 تا مهر 1400: فشار بیشتر بر ثروتمندها

اما در بازه فروردین 1399 تا مهر 1400 تورم سالانه دهک دهم یعنی ثروتمندان جامعه از تورم دهک اول یعنی فقرا پیشی گرفت. این موضوع را نیز در تورم‌های ماهانه این مدت می‌توان جست‌وجو کرد. داده‌ها نشان می‌دهند در ماه‌های این بازه زمانی، قیمت‌ها برای خانوارهای برخوردار رشد بیشتری داشته است. از آنجا که وزن کالاهای غیرخوراکی در سبد این خانوارها بیشتر است می‌توان نتیجه گرفت در این ماه‌ها کالاهای غیرخوراکی تورم بیشتری را نسبت به خوراکی‌ها تجربه کرده‌اند و بنابراین تورم بیشتری بر دوش دهک دهمی‌ها افتاده است طوری‌که در این ماه‌ها تورم برای این دهک به طور متوسط 6.5درصد بیش از تورم دهک اول بوده است.

مهر 1400 تا شهریور 1402: شوک شدید دولت رئیسی به فقرا

در بهار 1401 دولت نوتاسیس ابراهیم رئیسی، ارز ترجیحی یا همان ارز 4200 تومانی را که برای واردات بسیاری از کالاها ازجمله بخش قابل توجهی از مواد غذایی اختصاص داده می‌شد، حذف کرد. این اقدام شوک تورمی شدیدی را به اقتصاد کشور به خصوص به قیمت خوراکی‌ها وارد کرد که اثر آن را در تورم دهک‌ها می‌توان مشاهده کرد.

در بازه مهر 1400 تا شهریور 1402 تورم سالانه برای دهک اول یعنی فقیرترین‌ها از تورم دهک دهم بیشتر شد. اگر به داده‌های تورم ماهانه رجوع شود، مشاهده می‌شود که در خرداد 1401 تورم برای دهک اول برابر با 16.4درصد به ثبت رسید که جهش تورمی شدیدی به حساب می‌آمد. البته در این ماه دهک دهمی‌ها نیز تورم 8.1درصدی را تجربه کردند که افزایش قابل توجهی نسبت به چند ماه قبل از آن داشت اما مطابق ارقام، در این بازه، شوک تورمی بیشتر نصیب فقیرترین‌ها شد.

در دوران دولت دوم حسن روحانی، تورم موجود در جامعه یا به طور یکسان بین فقرا و ثروتمندان تقسیم شده بود یا اینکه بار تورم بیشتر بر دوش دهک‌های پردرآمد جامعه قرار داشت

شهریور 1402 تا دی ماه 1402: بازگشت دوباره تورم به منزل اغنیا

تورم سالانه از شهریور تا دی ماه 1402 مجددا برای قشر ثروتمند از اقشار فقیر جامعه پیشی گرفت. در این مدت تورم برای هر دو دهک نزولی شد اما برای دهک اول با سرعت بیشتری کاهش یافت. در تحلیل این موضوع می‌توان گفت که پس از چند ماه گذشت زمان اثر شوک ناشی از حذف ارز تدریجی در اقتصاد به ویژه بر خوراکی‌ها تعدیل شده و مجددا بار رشد تورم به دوش غیرخوراکی‌ها افتاده است. در نتیجه دهک دهم تورم را بیش از دهک اول تجربه کرد.