احمد محمودزاده روز گذشته با اشاره به اینکه در حال حاضر ۴.۵ میلیون دانش‌آموز در مدارس غیردولتی مشغول تحصیل هستند، درباره مطالبات مالی و حقوقی معلمان این مدارس گفت: بعضا گرچه حقوق ماهانه معلمان مدارس غیر دولتی به آنان پرداخت می شود اما در خفا این پول‌ها از معلمان گرفته می‌شود که از طریق سازمان تامین اجتماعی پیگیر این امر هستیم.

به گفته وی، حدود ۱۸ هزار مدرسه غیر دولتی، ۲۰ هزار آموزشگاه غیردولتی، حدود ۳۵۰۰ مدرسه هیات امنایی در سطح کشور وجود دارد حدود ۲۵۰ هزار معلم، مدیر و عوامل اجرایی دراین مدارس مشغول خدمت هستند ضمن آنکه۱۲۰ هزار نیرو در مراکز آموزشگاهی نیز اعم از معلمانی که بازنشسته یا شاغل و یا به صورت آزاد در مدارس غیر دولتی‌اند، هم در این مدارس فعالیت می شوند.

اما محمودزاده در ادامه به نکته ای اشاره کرد که در نوع خود قابل تامل است. رئیس سازمان مدارس و مراکز غیر دولتی و در عین حال با اشاره به پیوست قراردادی که امسال همراه با شهریه مدارس غیر دولتی در خصوص حق و حقوق معلمان ارسال شده است، توضیح داد: امسال برای برخی مدارس غیر دولتی از جهت پرداخت کامل حق و حقوق معلمان این مدارس طبق قانون کار افزایش شهریه داشتیم و موسسان با توجه به افزایش شهریه‌ای که داشتیم باید حق و حقوق قانون کار معلمان را پرداخت کنند. از طریق سازمان تامین اجتماعی دنبال این هستیم که حداقل در این وضع موجود که معلمان ۴۴ ساعت در مدارس هستند اما نصف این میزان حضور خود بیمه می شوند، این موضوع را پیگیری کنیم. در برخی جاها، متاسفانه از طرف موسسان این اجحاف در حق معلمان انجام می شود که حتی همین اندازه بیمه و دستمزد کم و ناقص نیز به آنان پرداخت نمی شود و یا در برخی جاها گرچه پرداخت می‌شود اما در خفا این پول‌ها از معلمان گرفته می‌شود.

محمودزاده در عین حال افزود: البته برخی مدارس غیر دولتی حقوق‌های نسبتا خوبی به معلمان خود پرداخت می‌کنند اما در مدارسی که زیر ۱۰۰ دانش آموز دارند، شاید شهریه مدارس کفاف هزینه‌ها را نمی‌کند و در این مدارس اجحاف بیشتر انجام می‌شود. در هر صورت ما در داخل آموزش و پرورش هم از طریق دولت و هم از طریق خود موسسان، پیگیر این امر هستیم.

مدارس غیردولتی رقیب دولتی ها؟

اما آیا آمار منتشر شده در مورد تحصیل یک سوم دانش آموزان در مدارس غیردولتی نمی تواند در تناقض با عدالت آموزشی و شکست بخش دولتی باشد؟ سوالی که دکتر ناصر کوهستانی کارشناس آموزشی در گفت و گو با «آرمان امروز » می گوید: از همان ابتدا مدارس غیرانتفاعی با این هدف تشکیل شد که آموزش و پرورش بیاید با مشارکت والدینی که می توانند هزینه های تحصیل فرزندانشان را در مدارس غیردولتی بدهند، شرایطی را فراهم آورند که بتوانند با بودجه ای که دارند برای تحصیل رایگان بقیه دانش آموزان برنامه ریزی کنند. اما در عمل به جرات می توان ادعا کرد که در ۳۰ سال گذشته این اتفاق رخ نداده است! یعنی بخش خصوصی با شتاب بسیار خوبی جلو آمده، ولی در عوض بخش دولتی نتوانسته است از پس وظیفه آموزش رایگان دانش آموزان به خوبی برآید.

وی از دوران کرونا به عنوان عاملی برای رشد تصاعدی مدارس غیردولتی یاد کرده و می افزاید: در دوران کرونا عملکرد مدارس غیردولتی به حدی خوب بود که بعد از آن هم بسیاری از والدین ترجیح دادند مدارسشان را در این مدارس ثبت نام کنند. یعنی از یک طرف بالا بودن کیفیت آموزش مدارس غیردولتی و از سوی دیگر بی کیفیت بودن آموزش در مدارس دولتی ابزاری شده برای اقبال بی سابقه مردم به مدارس غیردولتی.

این کارشناس آموزشی در مورد وضعیت کنونی مدارس غیردولتی نیز می گوید: الان شرایط به گونه ای است که تقریبا هیچ یک از مدارس دولتی در شهرهای بزرگ و بخصوص تهران، صندلی خالی ندارند و اگر هم بخواهند، نمی توانند دانش آموزان جدیدی را ثبت نام کنند. چرا چون وقتی والدین شاهد هستند که دانش آموزانی که در این مدارس تحصیل می کنند رتبه های بالای کنکور را می آورند یا در المپیادهای علمی مقام کسب می کنند طبیعی است که حاضرند تا از سبد خانواده و رفاه خود بزنند و آنها را در مدارس غیردولتی ثبت نام کنند.

وی با ربط این شرایط به نظام آموزشی می گوید: من واقعا در این وضعیت معنای عدالت آموزشی را نمی فهمم! اینکه مدارس غیردولتی نتیجه می گیرند بی عدالتی است؟! چرا دولت برای جبران این به اصطلاح بی عدالتی خودش را ترمیم نمی کند؟ اگر این امکان را داشته پس چرا دانش آموزان اینهمه به مدارس غیردولتی اقبال دارند؟

کوهستانی در ادامه از «کمبود معلم» در سالهای آتی به عنوان فاجعه ای در نظام آموزشی یاد می کند و می گوید: درحالیکه همین الان هم با کمبود شدید نیروی معلم مواجهیم، از آنجاییکه هر سال تعدادی معلم بازنشسته می شوند، باید در سالهای آتی منتظر پدیده جدیدی باشیم که می توانیم از آن به عنوان فاجعه کمبود معلم یاد کنیم؛ به بیان ساده تر، اگر دولت نتواند در اقدامی جهادی طی ۳-۴ سال آینده بیش از ۱۰۰ هزار معلم را جذب کند حقیقتا سیستم آموزشی ما فلج خواهد شد.

وی همچنین تمایل معلم ها به کار در مدارس غیر دولتی را طبیعی می داند و می گوید: وقتیکه با کار در این مدارس، معلم چندین برابر یک مدرسه دولتی حقوق می گیرد طبیعی است که برای تدریس در این مراکز کاملا تمایل د اشته باشد. بنابراین تا زمانیکه نیروی انسانی و بودجه کافی برای آموزش رایگان با کیفیت دانش آموزان فراهم نشود مسلما نمی توانیم انتظار داشته باشیم که رشد مدارس غیرانتفاعی کاهش پیدا کند.

این کارشناس آموزشی در پایان تاکید می کند: اما نکته غیرقابل انکاری که وجود دارد این است که با شرایطی که وجود دارد، خود آموزش و پرورش مقصر اصلی بی عدالتی آموزشی موجود در نظام آموزشی کشور است. آنهم واضح است؛ چون آموزش و تحصیل دانش آموزان، اولویت دولت های ما نیستند!