حسام‌الدین اسلاملو

مریم آروین وکیل بود و از پی بروز اعتراضات پاییز امسال در سیرجان بازداشت شده بود. خبرهای رسمی در این باره سکوت محض بود و هرچه بود در صفحه‌ی اینستاگرام بچه‌های سیرجان و کرمان منتشر می‌شد.

گفته می‌شد در صحن دادگستری سیرجان این اتفاق افتاده وقتی او برای دفاع از موکلانش -که معترضان دستگیر شده در سیرجان بوده‌اند- حاضر شده است. حتی شنیده شد که مادر او نیز که دبیر بازنشسته ادبیات فارسی بوده همراه او بازداشت شده است.

به دلیل سکوت مقامات رسمی شهرستان، از سوی رسانه‌های رسمی نیز در این باره خبری اعلام نشد. نه تاییدی و نه تکذیبی!

اما واکنش‌های غیررسمی در فضای مجازی زیاد بود و انتقاد به این موضوع که چرا در ایران با وکیل متهمان سیاسی نیز مانند مجرم برخورد می‌شود و اگر روند چنین است چطور است رشته‌ی حقوق و وکالت از دانشگاه‌های داخلی حذف شود وقتی در تصور مسئولان؛ دفاع از متهم مساوی با همدستی با اوست!

۲۱ آذر؛ خبرهای غیررسمی از آزادی این وکیل زن در سیرجان حکایت داشت. یعنی سه هفته از خبر بازداشتش گذشته بود که اعلام شد وی به قید کفالت آزاد شده است.

اما در نهایت روز گذشته خبر درگذشت آروین منتشر شد، کانون وکلای کرمان آن را تایید کرد و به خانواده‌اش تسلیت گفت و در میان رسانه‌های داخلی، وبسایت بهار نیز آن را پوشش خبری داد.

علاوه بر مریم آروین که روز گذشته خبر فوتش پس از آزادی از زندان، رسانه‌ای شد؛ عباس منصوری، یلدا آقافضلی، ارشیا امامقلی‌زاده علمداری، سیاوش بهرامی، عاطفه نعامی، مینا یعقوبی و محسن جعفری‌راد از دیگر افرادی هستند که همگی در جریان اعتراضات پاییز امسال در شهرهای مختلف ایران بازداشت شده بودند و چندی پس از آزادی فوت شده‌ یا خودکشی کرده‌اند

روابط عمومی کانون وکلای کرمان و همچنین سایت خبری وکلاپرس، اشاره‌ای به علت مرگ این وکیل جوان نکرده‌اند.

مریم آروین در ۲۵ سالگی به وکالت رسیده و در ۲۸ سالگی از دانشگاه فردوسی مشهد دکترای حقوق گرفته بود.

گویا دلیل مرگ هنوز از سوی مراجع رسمی و پزشکی قانونی درحال بررسی است؛ اما در هر حال این تنها مرگ مبهم در میان آزادشدگان اعتراضات اخیر نیست.

موارد مشابه بسیار

پیش از این و در هفته‌های اخیر نام‌های دیگری هم گزارش شده است.

عباس منصوری، یلدا آقافضلی، ارشیا امامقلی‌زاده علمداری، سیاوش بهرامی، عاطفه نعامی، مینا یعقوبی و محسن جعفری‌راد از دیگر افرادی هستند که همگی در جریان اعتراضات پاییز امسال در شهرهای مختلف ایران بازداشت شده بودند و چندی پس از آزادی فوت شده‌اند.

همین چند هفته پیش نیز در واکنش به تکرار این نوع مرگ‌ها در میان آزادشدگان اعتراضات اخیر؛ پروانه سلحشوری، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، از انسیه خزعلی معاون امور زنان رئیس‌جمهور انتقاد کرد که چرا حامی بازداشت‌شدگان نیست و بررسی نمی‌کند که چرا برخی از این دختران که در بازداشت بوده‌اند مدتی پس از آزادی، خودکشی کرده‌اند.

برخی روانشناسان توصیه می‌کنند خانواده‌های زندانیان پس از آزادی عضو خانواده‌شان مراقب آن‌ها باشند و تنهایشان نگذارند و در فضای مجازی از احتمال خودکشی پس از زندان به دلیل مصرف برخی داروها و عوارضی چون افسردگی شدید، ناامیدی، آشفتگی فکری و توهم ( پارانویا )، فراوان حرف زده شده است

سلحشوری پرسیده بود: «در زندان چه اتفاقی رخ می‌دهد که فرزندان ما پس از آزادی باید خودکشی کنند؟»

سکوت مراجع رسمی و شدت گرفتن گمانه‌زنی‌ها و شایعات

سکوت مراجع رسمی داخلی در این زمینه به گمانه‌زنی‌ها و شایعات در این زمینه دامن زده است. فقط آبان امسال در خصوص مرگ یلدا آقافضلی رسانه‌های داخلی به نقل از سرپرست دادسرای جنایی استان تهران از مصرف بیش از حد مواد مخدر از نوع شیشه توسط وی سخن گفته‌اند.

حالا در سکوت مراجع رسمی گمانه‌زنی‌های رسانه‌ها در این باره بالا گرفته است. برخی رسانه‌ها تکرار این اتفاق را نتیجه داروهای خوراکی و تزریقی به زندانیان و یا حاصل فشارهای روحی روانی آنها دانسته‌اند. حتی ویکی‌پدیا صفحه‌ای ایجاد کرده است برای آزادشدگان اعتراضات اخیر ایران که پس از آزادی مرده‌اند!

برخی مدعی تزریق دوزهای کم پتاسیوم در زندان به زندانیان شده‌اند که میل به خودکشی را در افراد افزایش می‌دهد. برخی دیگر نیز بدون ارائه مستندات و با نقل خاطره از افراد بی‌نام و نشان؛ مدعی خوراندن اجباری تریاک و قرص به زندانیان در ایران هستند.

استفاده از قرص‌های روانگردان گمانه‌ دیگری است که برخی رسانه‌ها خودکشی‌ها یا مرگ بازداشت‌شدگان پس از آزادی را نتیجه آن دانسته‌اند.

خبرگزاری هرانا ارگان خبری فعالان حقوق بشر در ایران نیز در انتشار خبر درگذشت هرکدام از افراد یاد شده همین حدس و گمان‌ها را تکرار کرده است.

البته تاکنون برخی رسانه‌های رسمی داخلی از قول پزشکی قانونی به نتایج آزمایش سم‌شناسی برخی موارد خودکشی اشاره کرده‌اند. برای مثال دلیل مرگ یلدا آقافضلی مصرف بالای مواد مخدر اعلام شده است. اما یک فایل صوتی منتسب به یلدا آقافضلی نیز در فضای مجازی منتشر شده که در آن از شرایط نامناسبش در بازداشتگاه سخن می‌گوید.

کار به جایی رسیده که برخی روانشناسان در فضای مجازی توصیه می‌کنند خانواده‌های زندانیان پس از آزادی عضو خانواده‌شان مراقب آن‌ها باشند و تنهایشان نگذارند و در فضای مجازی از احتمال خودکشی پس از زندان به دلیل مصرف برخی داروها و عوارضی چون افسردگی شدید، ناامیدی، آشفتگی فکری و توهم ( پارانویا )، فراوان سخن به میان آمده است.

عدم امکان راستی‌آزمایی

در کنار سکوت مراجع رسمی و مشخص نکردن چرایی این اتفاقات و مرگ‌های مشکوک زندانیان پس از آزادی، اگر انواع محدودیت‌ها برای انتشار گزارش تحقیقی توسط رسانه‌های منصف داخلی مطرح نبود؛ شاید از میزان باورپذیری گمانه‌زنی‌های یادشده نزد افکار عمومی کاسته می‌شد.

این شرایط را بگذارید در کنار برخی تندروی‌های گروه‌های فشار که در میانه‌ التهاب از واجب‌القتل بودن اغتشاشگران حرف می‌زنند.

در همین باره روز گذشته حجت‌الاسلام محمدعلی آهنگران، فرزند صادق آهنگران مشهور در توییتر به تندروی یک شیخ روحانی درباره‌ی برخورد خشن با معترضان انتقاد کرد و از تفاوت رفتار و افکار این فرد مدعی ولایتمداری با رفتار رحیمانه‌ خود رهبری و عفو عمومیای که صادر شد، نوشت.