«خطيب جمعه منصب رسمي و حكومتي است، نماينده و سخنگوي نظام است و بايد عدالت داشته و مورد وثوق مردم باشد و مردم حاضر باشند نماز خود را به او اقتدا كنند. او بايد از مسائل مردم بگويد» اين جملات بخشهايي از اظهارات آيتا... هاشمي درباره شرايط و ويژگيهاي خطباي جمعه است؛ هاشمي از قديميترين خطباي جمعه تهران است و آنگاه كه احساس كرد حضورش در پشت تريبون نماز جمعه سبب خواهد شد تا آرامش جامعه توسط تعدادي كه حتي از مراسم عبادي و سياسي نماز جمعه براي نيل به اهداف خود استفاده ميكنند، بر هم خواهد خورد، اين تريبون را به دست شخصيتهاي ديگري داد. اما جالب اينجاست كه اين ايثارگري هاشمي هم تبديل به بهانهاي از سوي تندروها شد تا به زعم خود تخريب هاشمي را در دستور كار قرار دهند. اما در سوي ديگر ائمهجمعه حضور دارند كه از آنان انتظار نميرفت مواضعي را بيان كنند كه بهتر از هر شخصي ميدانند به سبب جايگاهي كه از آن برخوردار هستند نبايد بيانشان كنند. خطباي جمعه همواره به عنوان مرجع در جامعه شناخته ميشوند و پربيراه نيست اگر گفته شود سهم بزرگي از پيروزي انقلاب اسلامي مديون روشنگري و هدايت ائمه جمعه است اما آيا اكنون همچنين شرايطي حاكم است ؟ پاسخ خير يا رد به اين سوال جايز نيست بلكه عدم موضعگيري سياسي در كلام خطباي جمعه است.
پيش بيني حجتالاسلام حيدري
روز گذشته بود كه حجتالاسلام محسن حيدري، امام جمعه موقت اهواز در پاسخ به سوالات يك روزنامه اصولگرا به آيتا... هاشميرفسنجاني گفت: تمايلي به سخن گفتن درباره جزئيات رفتارهاي ايشان را ندارم، اما فيالجمله عرض ميكنم كه اگر ايشان در تهران جواب مثبت گرفت، ولي در استانهاي ديگر، از جمله در استان ما جوابي كاملا منفي گرفت. يعني دو نفري كه مبغوض ايشان بودند بالاترين رأي را بعد از نفر اول آوردند و نفري كه مورد تاييد ايشان بود آخر شد. وي افزود: بيشك رفتار آقايهاشمي دور از شأن روحانيت است. در واقع ايشان حالت انتقامگيري پيدا كرده است كه كسي را كه در خط او نيست و به مذاق او نميخورد، تخريب كند و بكوبد تا نفس راحت بكشد و كار خودش را پيش ببرد. كساني را تشويق ميكند كه يا همراه او باشند يا دست كم نسبت به او بياعتنا باشند و موضع منفي نگيرند. حيدري اظهار داشت: ايشان زمينه بسيار پاييني براي رياست خبرگان دارد، ما در اين اجلاسيه، آقايان نماينده را ديديم و ديدگاههايشان را ارزيابي كرديم. ميتوانيم بگوييم كه در حال حاضر، بيشترين زمينه نسبت به آيتا... جنتي وجود دارد. خود ايشان بنا ندارد كانديدا شود، ولي ديگران مايلاند ايشان كانديدا شوند، مخصوصا با توجه به رفتاري كه جريانهاي ضدانقلاب يا موسوم به اصلاحطلب، درانتخابات اخير با اين بزرگوار كردند. ميدانيد كه ايشان سابقه وجايگاه والايي در انقلاب ونظام اسلامي دارند. اولا: مقام معظم رهبري ايشان را عِدل آيتا... مشكيني قرار دادند و فرمودند: آيتا... مشكيني و آيتا... جنتي شخصيتهاي بيبديل انقلاب هستند. سوابق علمي آيتا... جنتي هم به عنوان يكي از علما ومدرسين حوزه قم كاملا روشن است. وي افزود: ثانيا: ايشان جزو پيشگامان انقلاب و از شاگردان حضرت امام هستند كه بيانيه مرجعيت ايشان را در سال ۱۳۴۱ امضا كردند، يعني ايشان در آن سال به عنوان يك عالم فاضل و مطرح، بيانيه صادر كردند كه: مردم از آيتا...العظمي خميني تقليد كنيد. ايشان چنين سابقهاي دارد... سلامت جسماني ايشان با وجود كبر سن، فوقالعاده بالاست و از نظر سلامت جسمي شرايط بسيار بهتري نسبت به آيتا... يزدي و مرحوم آيتا... مهدوي كني و موقعيت بسيار بالايي هم در بين اكثريت قريب به اتفاق آقايان خبرگان دارند و لذا ما پيشبيني ميكنيم ايشان رئيس دوره پنجم مجلس خبرگان شوند... در پاويون فرودگاه ايشان را زيارت كردم كه داشتند به اصفهان ميرفتند. چند دقيقهاي خدمت ايشان بودم و درباره فرمايشات حضرت آقا صحبت ميكرديم، مخصوصا روي اين فرمايش آقا كه: «مجلس خبرگان بايد انقلابي بماند و انقلابي فكر و عمل كند» تاكيد كردم. اين سخن آقا بايد تابلو و در مجلس خبرگان آويخته شود. گفتم: حضرت آيتا... جنتي، اين سخن آقا شرط و شروطي دارد. شرط اولش اين است كه رئيسش انقلابي باشد. قبول داريد؟ گفتند: بله. گفتم پس معنا ندارد وقتي آقايان از شما دعوت كردهاند، حاشا كنيد! شما بايد بپذيريد و اجابت كنيد، والا اين خواسته آقا محقق نميشود. ايشان تبسمي كردند و ما اين تبسم را حمل بر رضايت كرديم و با اصرار آقايان، اين اميد هست كه ايشان بپذيرند.
اعتدال هاشمي و سيد حسن خميني
چنين موضع سياسي درباره يكي از پيشكسوتان ائمه جمعه آنچنان آرام نيست دليل اين ادعا هم درخواستهای بيشماري است كه از او براي بازگشت به نماز جمعه ميشود و هاشمي كه همواره آرامش مردم را در نظر داشته است به پشت اين تريبون نميرود تا فرصت طلبان سبب رنجش مردم شوند. اكنون اين سوال وجود دارد كه آيا راي بالا به هاشمي تاييدكننده مواضع او نيست؟ به طور حتم چنين است. شايد مخالفان حضور هاشمي در پشت تريبون نماز جمعه نميخواهند به اين مهم اذعان كنند كه حمايت هاشمي از برخي و به ويژه ليست مورد حمايتش سبب راهيابي تعداد زيادي از شخصيتهاي ممتاز و شناخته شده به مجلس خبرگان دور پنجم شده است. فارغ از هاشمي يك روحاني ديگر هم هست كه مدتي است خار چشم تندروها شده است و او كسي نيست جز آيتا... سيد حسن خميني كه با نظر نهادهاي مسئول از راهيابي به مجلس خبرگان باز ماند. در حالي به سيد حسن خميني اجازه حضور در انتخابات داده نشد كه اقشار مختلف مردم با اقدامات و تفكرات او آشنا هستند و ميستايندش. چنانكه ديروز حسن غفوري فرد گفته بود: «رد صلاحيت برخي چهرهها در تصميم مردم موثر بود. مثلا سيد حسن خميني در انتخابات مجلس خبرگان رهبري. ايشان به هر حال يكي از سرمايههاي كشور هستند؛ مردم به وي علاقه و ارادت دارند؛ چهره دوستداشتنياي دارد و محبوب است. يادگار نام خمينيكبير است. بررسي صلاحيتها وظيفه شوراي محترم نگهبان است و من با درستي يا نادرستي تصميم اين نهاد كاري ندارم، اما وقتي چهرهاي كه نزد مردم به هر دليلي محبوب است، رد صلاحيت ميشود، مردم دلگير شده و واكنش نشان ميدهند. من نميگويم ايشان بايد تاييد ميشد يا نه؛ هيچگاه هم به رأي دستگاههاي قانوني اعتراض نميكنم حتي اگر بدانم اشتباه است؛ سخنم اين است كه در كشورهاي ديگر وقتي برخي چهرهها حتي بيدليل محبوب ميشوند، از اين چهرهها در تقويت نظام خود استفاده ميكنند. به اعتقاد بنده با مجموع اين رويدادها، اينكه اصولگرايان چگونه رفتار ميكردند نتيجه را چندان تغيير نميداد و تنها ممكن بود چند نفر تغيير كنند.»