پیشنهاد یک نماینده برای برقراری دیپلماسی پارلمانی با آمریکاپس از روی
کار آمدن دولت یازدهم، مذاکرات هستهای میان ایران و گروه ۱+۵ در قالب جدید
شکل گرفت؛ بنابراین، گفتوگوها در سطح وزاری خارجه ۱+۵ ادامه پیدا کرد،
به گونه ای که برای نخستین بار بعد از انقلاب، وزرای خارجه ایران و آمریکا
برای رسیدن به توافق، گفتوگوهای متعددی تا به امروز انجام دادهاند.
به گزارش روز نو، برخی
تحلیلگران این مذاکرات را زنگ آغازی برای ایجاد روابط دو کشور قلمداد
میکنند، این در حالی است که مقامات ایران و آمریکا همیشه تأکید کردهاند،
گفتوگوهای میان دو طرف، صرفاً در موضوع هستهای است و در سایر موضوعات
مذاکرهای انجام نمیشود.
با این اوصاف، در روزهای اخیر با توجه به
تحولات منطقهای و برخی موضوعات دیگر دوباره موضوع روابط ایران و آمریکا بر
سر زبانها افتاده و این بار احمد شوهانی، نماینده اصولگرای مجلس نهم در
گفتوگو با یکی از سایتها پیشنهاد کرده که دیپلماسی پارلمانی بین ایران و
آمریکا فعال شود و نماینگان مجلس ایران با طیف غیر تندرو نمایندگان کنگره
وارد گفتوگو شوند.
بنا بر این گزارش، احمد شوهانی در این باره
اظهار داشت: نگاه من این است که هم اکنون دولت آمریکا یک دستی نیست و
اکثریت مجلس آمریکا، طرح نظارت بر مذاکرات را مطرح کردهاند؛ اما به هر
حال، اقلیتی در آنجا با اینها همراهی نخواهند کرد. به همین دلیل، ما باید
از این ظرفیت استفاده کنیم و از لابیهایی که میتوانیم در مجلس آمریکا
داشته باشیم، سود ببریم.
شوهانی گفت: در بسیاری از کشورها،
نمایندگان آنجا بر این باورند که نتانیاهو فرد جنگ طلبی است؛ بنابراین، ما
میتوانیم از این پارلمانها به نفع خودمان استفاده کنیم و البته درباره
آمریکا هم وضع به این شکل خواهد بود.
وی همچینن درباره چگونگی اجرا
شدن این کار گفت: اکنون اکثریت نمایندگان آمریکا، طرح نظارت بر توافق را
تصویب کردهاند، ولی اگر مذاکرات به نتیجه برسد، باید دوباره این طرح به
مجلس برگردد و بار دیگر تصویب شود؛ برای این کار نیز دو سوم آرا نیاز است؛
بنابراین، لابی ما در آنجا میتواند تأثیرگذار باشد و مانع تصویب شود.
وی
در پاسخ به اینکه شما میخواهید با کدام یک از مجالس آمریکا دیپلماسی
داشته باشید، گفت: فرقی ندارد، ما باید از همه نمایندگانی که به موضوع
مذاکرات نگاه مثبتی دارند، بهره گیریم. به نظر من، با دمکراتها بهتر
میشود کنار آمد و صحبت کرد و لابی داشت.
شوهانی با بیان اینکه
اکثریت نسبی در مجالس آمریکا، دست جمهوری خواهان است گفت: اما زمانی که
نیاز به دو سوم آراست، دمکراتها میتوانند به درد بخورند؛ بنابراین، به
دولت برخواهد گشت. رئیس جمهور آمریکا هم حق دارد این توافق نامه را وتو کند
و زمانی که وتو کرد، مذاکرات به کنگره برخواهد گشت، که نیاز به دو سوم
دارد و در اینجاست که این لابی ما میتواند تأثیرگذار باشد.
این
نماینده همچنین یادآور شد: نامه اخیر را ۱۶۰ نماینده امضا کرده اند؛
بنابراین نشان میدهد که نمایندهها خیلی با جنگ طلبها همراه نیستند و
میشود آنهایی را با جمهوری اسلامی عناد ندارند، همراه و از این ظرفیتها
به نفع خود بهره برداری کرد.
وی در پاسخ به اینکه ما اصلا هیأت
دوستی پارلمانی بین ایران و آمریکا نداریم نیز گفت: متأسفانه نداریم، ولی
میتوانیم غیر مستقیم با آنها مذاکره داشته باشیم؛ یعنی میشود یک کشور
ثالث در نظر گرفت و در آنجا مذاکره کرد و غیر رسمی این دیدارها را انجام
داد.
شوهانی در پایان افزود: وقتی وزیر خارجه میتواند با وزیر
خارجه آمریکا مذاکره داشته باشد، ما هم میتوانیم برای شروع، مذاکره غیر
رسمی با آنها انجام دهیم. به نظر من، اشکالی ندارد که از ظرفیت پارلمانها
نیز در این خصوص استفاده کرد.
اما بخشایش اردستانی نظر دیگری دارد.
وی در گفتوگو با تابناک اظهار داشت: این بحث برای زمانی است که دو کشور
در شرایط متوازن باشند، ولی زمانی که نظام بینالملل بر مبنای زور
میچرخد، یا بر منطق power is right ( آن کسی حق دارد، که قدرت دارد) و
الحق و لمن غلب قرار دارد و آمریکا متناسب با نظام دوقطبی قدرت برتر دنیا
معرفی میکند، نمیشود وارد دیپلماسی پارلمانی شد.
احمد بخشایش در
این باره میگوید: ما در دنیا نمونههایی از دیپلماسیهای غیر رسمی را
داشتهایم؛ از جمله دیپلماسی پینگپنک، که آمریکاییها تیم پینگ پنک خودشان
را به چین فرستادند و از این طریق، مقامات آمریکایی و چینی با هم
دیدارهایی انجام دادند. دیپلماسیهای دیگر از جمله دیپلماسی تجاری،
فرهنگی، سینمایی و ... هم وجود دارد.
وی همچنین در ادامه میافزاید:
دیپلماسی پارلمانی با آ»ریکایی ها زمانیمعنا می دهد که ما هیچ رابطهای با
هم نداشته باشیم، ولی ما با آمریکا همیشه رابطه داشتهایم، حتی در عین
بیارتباط بودن، که بیش از ۳۵ سال طول کشیده، بالاترین رابطهها را
داشتیم. ما در عراق، افغانستان و خاورمیانه با این کشور همواره همکاری
داریم و همکاریهای ما حتی بر مبنای رقابت است.
وی در توضیح گفته
خود اظهار داشت: گاهی بر موضوعی مشترک فکر میکنیم، مانند بحث طالبان یا
داعش که با هم همکاری میکنیم؛ پس دیگر دیپلماسی پارلمانی از ما گذشته و
با آمریکا رابطه داریم و به تعبیری این تابو شکسته شده است.
این
نماینده مجلس گفت: تا کنون شأن ما این بوده که با آمریکاییها اصلا حرف
نمیزدیم، حال آنکه اکنون در حال مذاکره هستیم و هر روز و شب با هم صحبت
میکنیم و بیشتر صحبتها هم با آمریکاییها شده است، به طوری که دیگر صدای
عربها هم درآمده است؛ بنابراین، دیپلماسی پارلمانی بیفایده است.
وی
با بیان اینکه دیپلماسی پارلمانی، حرف خامی است، گفت: البته این شعار
خوبی است. عدهای میخواهند از این طریق روابط را عادی کنند، اما این در
شرایطی است که آمریکاییها هم آن را بخواهند.
دیپلماسی پارلمانی
یعنی اینکه نمایندههای آمریکا بر دولت فشار بیاورند تا مذاکره انجام شود؛
اما ما در حال مذاکره هستیم، مگر اینکه کار مقداری جلو بیفتد که در این
صورت، دیپلماسی پارلمانی میتواند به مانند کاتالیزور عمل کند، ولی ما
هنوز نتوانستیم به این نکته برسیم.
ما از دیپلماسی پارلمانی رد
شدهایم و مذاکرات در حال انجام است و اگر زمانی به این نتیجه رسیدیم که
باید با امریکا رابطه برقرار کنیم، باید گروه دوستی تشکیل دهیم و برای آن
فکر دیگری کنیم. به هر حال اکنون دیگر این موضوع خیلی به درد ایران
نمیخورد.