نسرین هزاره مقدم

«وعده وعید کافیه؛ سفره ما خالیه»، «تعرفه ما کجاست؛ توی جیب شماهاست»، «با کرونا جنگیدیم؛ حمایتی ندیدیم»... اینها بخشی از شعارها و پارچه‌نوشته‌های پرستاران در اعتراض‌های سراسری این روزهاست که بیش از 10 روز از آغاز آن می‌گذرد. حالا در هفته دوم این اعتراضات، اتاق‌های عمل در برخی بیمارستان‌های شیراز با کمبود پرستار مواجه شده اما به‌رغم این اعتراض طولانی، صدای پرستاران به گوش‌ها نرسیده و هیچ پیام مثبتی از سوی دولت حتی از جانب رئیس‌جمهور جدید شنیده نشده است. یک پرستار شیرازی می‌گوید: «متاسفانه در این دولت هم صدایمان را نشنیدند و خود را به خواب زده‌اند».

در این دور از اعتراضات، پرستاران ابتدا در کرج و بیمارستان‌های استان البرز و سپس در بیمارستان‌های استان فارس دست از کار کشیدند. اعتراض پرستاران به استان‌های دیگر ازجمله زنجان و استان‌های شمالی کشیده شد و در نهایت در ۲۷ مرداد، پرستاران در دو بیمارستان اصلی مشهد (امام رضا و قائم) دست از کار کشیدند. در ویدئویی که این پرستاران از حیاط بیمارستان امام رضای مشهد فرستاده‌اند، کارمندان اداری و مردم هم به حیاط بیمارستان آمده و از پرستاران معترض حمایت کرده‌اند. پرستاران هم یک صدا فریاد می‌زنند «پرستار نباشه، بیمارستان تعطیله».

این شعار ساده، یک واقعیت محض است. اگر پرستار نباشد و خدمت‌رسانی نکند، بیمارستان‌ها یک‌سره تعطیل می‌شوند چون کار اصلی نگهداری و مراقبت از بیماران را همین پرستاران انجام می‌دهند اما ماه‌ها اعتراض آنها تا امروز به نتیجه نرسیده است. به قول آن پرستار شیرازی «تنها دستاوردی که داشتیم احضار پرستاران به هیات‌های تخلفات و جریمه و تهدید معترضان بوده».

در 10 روز گذشته هم نه رئیس جمهور جدید و نه معاونان انتصابی او، هیچ واکنشی به اعتراض پرستاران نشان نداده‌اند و تنها واکنشی که از سوی فرادستان دیده شده، تقلیل ماجرا به طلب معوقات مزدی و صدور دستور برای پرداخت مطالبات پرستاران بوده، در حالی‌که خواسته‌های پرستاران در سطحی فراتر قرار دارد یعنی اجرای بدون تنازل و بی‌تبعیض قانون.

اعتصاب فعلی پرستاران بی‌سابقه بوده است

«محمد شریفی مقدم» دبیرکل خانه پرستار در پاسخ به این سوال که چه شد پرستاران دست به این اعتراض سراسری زدند، می‌گوید: نزدیک دو هفته از اعتراض کشوری پرستاران می‌گذرد. این دست از کار کشیدن و اعتصاب بی‌سابقه بوده است. ما از چند ماه پیش تجمع و تحصن داشتیم اما این اعتصاب طولانی تاکنون سابقه نداشته و علت این است که به جای قبول واقعیات، سعی کردند با احضار پرستاران به هیات‌های تخلفات و فشار به پرستاران معترض، صورت مسأله را پاک کنند و در نتیجه مطالبات و نارضایتی‌ها انباشته شد.

    مدیران وزارت بهداشت همه پزشک هستند. کسی که ۷۰ میلیون حقوق می‌گیرد و چند صد میلیون کارانه، کجا از پرستاری خبر دارد که برای شیفت ۷ ساعته اضافه‌کار، ۱۴۰هزار تومان بعد از چند ماه تاخیر به حسابش می‌ریزند

او در دسته‌بندی مطالبات پرستاران و خواسته‌هایی که گویا به گوش مسئولان نمی‌رسد، می‌گوید: علت اصلی اعتصاب پرستاران، کم‌توجهی مسئولان وزارت بهداشت به حرفه پرستاری‌ست. مسئولان می‌خواهند انتظارات پرستاران را در حد پرداخت معوقات پایین بیاورند اما مسأله اصلاً این نیست.

شریفی‌مقدم، اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری مصوب ۱۳۸۶ مجلس را از اصلی‌ترین خواسته‌های پرستاران می‌داند و در این رابطه می‌گوید: این قانون تا ۱۴۰۱ اجرا نشد و بعد از اجرا هم عدالت و انصاف رعایت نشد. یک اعتباری داشتند که آن را بر تعداد تخت‌های بیمارستانی تقسیم کردند و رقم به دست آمده را تبدیل به کارانه پرداختی کردند. برای خدمات ۲۴ ساعته گروه پرستاری برای یک مریض، شامل خدمات پرستار صبح‌کار، عصرکار و شب‌کار و همچنین خدمات کمک‌پرستاری و بهیاری و سرپرستاری و سوپروازیری، در کل ۲۷۰هزار تومان یا ۹ K ارزش قائل شده‌اند! بیشترین مشکل همین جاست. از این ۲۷۰هزار تومان ۱۴درصد برای یک‌سری خدمات کسر می‌کنند و حداقل ۱۰درصد هم مالیات کم می‌کنند یعنی این ۲۷۰هزار تومان، در نهایت ۲۰۰هزار تومان می‌شود لذا به اندازه ویزیت یک پزشک را به یک گروه پرستار برای ۲۴ ساعت خدمت‌رسانی می‌پردازند!

پرستاران تبعیض میان کادر درمان را نمی‌پذیرند

خواسته پرستاران این است که با همان فرمول و روشی که ۱۰هزار خدمت پزشکی را تعرفه‌گذاری کرده‌اند، خدمات پرستاری را هم تعرفه‌گذاری کنند که اگر این کار انجام می‌شد، به گفته شریفی‌مقدم، کف کارانه پرستاران به اندازه حقوق ماهانه‌شان ارتقا می‌یافت. مثلاً در آن شرایط، اگر پرستاری ۱۵ میلیون حقوق داشت، ۱۵ میلیون هم کارانه می‌گرفت.

«مسأله بعدی، بحث فوق‌العاده خاص است که برای پرستاران با ضریب ۰.۴ پرداخت می‌شود». دبیرکل خانه پرستار با بیان این جمله اضافه می‌کند: فوق‌العاده خاص در دستگاه‌های مختلف برای ترمیم مزد و حقوق نیروها پرداخت می‌شود و حداکثر ضریب آن ۳ است اما وزارت بهداشت با تاخیر بسیار امسال نسبت به پرداخت آن اقدام کرده آن هم با ضریب ناچیز ۰.۴. این رقم دریافتی پرستاران را افزایش نمی‌دهد. پرستاران خواستار اجرای فوق‌العاده خاص با ضریب مناسب هستند. سومین خواسته پرستاران هم اجرای صحیح قانون ارتقای بهره‌وری‌ست که براساس آن، ساعت کار پرستاران کاهش می‌یابد اما الان چون نیرو ندارند، اضافه‌کار اجباری به همکاران ما می‌دهند و قانون ارتقای بهره‌وری را بی‌اثر کرده‌اند.

حقوقی که پول 

کرایه ماشین هم نیست!

به گفته این فعال صنفی پرستاران، اضافه‌کار تحمیلی خلاف قانون است، نرخ آن هم، بسیار پایین و ساعتی حدوداً ۲۰هزار تومان است. او می‌افزاید: پرستار برای یک شیفت ۷ ساعته ۱۴۰هزار تومان می‌گیرد. این مبلغ به اندازه کرایه ماشین رفت و برگشت او هم نیست.

مشکلات البته یکی دوتا نیست. عدم اجرای قانون سخت و زیان‌آور، مخالفت با بازنشستگی پیش از موعد و فشار خردکننده کار، از دیگر دلایل نارضایتی پرستاران است. شریفی مقدم شرایط کار را این‌گونه جمع‌بندی می‌کند: «کار سخت و جانکاه با حقوق بسیار پایین».

    علت اصلی اعتصاب پرستاران، کم‌توجهی مسئولان وزارت بهداشت به حرفه پرستاری‌ست. مسئولان می‌خواهند انتظارات پرستاران را در حد پرداخت معوقات پایین بیاورند اما مسأله اصلاً این نیست

حقوق یک پرستار ایرانی ماهانه ۱۲ تا ۱۵ میلیون تومان یعنی حدود ۲۰۰ دلار است که در قیاس با سایر کشورها، چیزی شبیه هیچ است. در آلمان یک پرستار به محض ورود به کار، ۲ هزار دلار می‌گیرد و در آمریکا و کانادا ۵ هزار دلار. قیاس این اعداد نشان از یک فاصله عمیق و یک نارضایتی عمیق‌تر دارد.

شریفی‌مقدم از شیوه مواجهه پرستاران با این وضعیت می‌گوید: هر کدام یک راهی را در پیش گرفته‌اند. خیلی‌ها مهاجرت کرده‌اند و تعداد پرستارانی که مهاجرت کرده‌اند، از استخدامی‌های وزارت بهداشت بیشتر است. یک‌سری تغییر شغل داده‌اند و به کار اداری و دفتری روی آورده‌اند. برخی ترک شغل کرده‌اند و در خانه نشسته‌اند چون اگر در خانه بنشینند و پول ایاب و ذهاب و مهدکودک و... ندهند، ضررش کمتر است.

او ریشه مشکل را در سیستم پزشک‌سالار وزارت بهداشت می‌داند و می‌گوید: «مدیران وزارت بهداشت از صدر تا ذیل پزشک هستند و پزشک هیات علمی دانشگاه که ۷۰ میلیون حقوق ثابت می‌گیرد و چند صد میلیون تومان کارانه، کجا از حال پرستاری خبر دارد که حقوقش ماهی ۲۰۰ دلار است و برای شیفت ۷ ساعته اضافه‌کار در شب‌های طولانی، ۱۴۰هزار تومان بعد از چند ماه تاخیر به حسابش می‌ریزند؟».

نارضایتی‌ها انباشته شده، در دو هفته اخیر باعث اعتراض پرستاران شده که مثل یک موج سنگین به همه جا سرایت کرده است. دریایی از پرستاران کشور در دل این موج، حقوق خود را طلب می‌کنند اما گویا مسئولان، کاملا کنار نشسته‌اند و خبری از این موج سنگین ندارند. شریفی‌مقدم در پایان صحبت‌هایش می‌گوید: «انتظار داشتیم رئیس جمهور جدید که خود یک پزشک است، حداقل یک نماینده می‌فرستاد تا با پرستاران گفت‌وگو کند و ببیند ماجرا چیست».

این انتظار اما برآورده نشده و اعتراضات تا الان ندیده گرفته شده و صدای پرستاران را نشنیده‌اند. گویا باز هم چشم بستند روی جمعیتی که هر روز در حیاط بیمارستان‌ها ایستاده‌اند و فریاد می‌زنند «وعده زیاد شنیدیم؛ جوابی هم ندیدیم».