مذاکرات هسته‌ای «1+5» در گرماگرم بحران سوریه، مسیر خود را به سوی «برنامه اقدام مشترک» باز کرد و در اوج بحران اوکراین، مذاکرات فنی و کارشناسی وارد مرحله حساس می‌شود. مباحث فنی و کارشناسی در رسیدن به هدف نهایی برنامه اقدام مشترک، بسیار تعیین‌کننده است؛ چراکه رسیدن به راه‌حل جامع از یک‌طرف متضمن تعریف مشترک از برنامه غنی‌سازی و مشخص‌کردن برنامه علمی و شفاف‌سازی است. برنامه اقدام مشترک به‌طور اصولی و کلی، احترام به حق غنی‌سازی را مورد پذیرش قرار داده ولی تعیین محدوده کمی‌وکیفی آن را به مذاکرات فنی مشترک موکول کرده است. از طرف دیگر، تعریف معیارهای فنی عملیاتی برای شفاف‌سازی و راستی‌آزمایی و رفع نگرانی جامعه جهانی، مستلزم توافق‌های فنی در جزییات موضوع است. به همان ترتیب، اجرایی‌شدن گام‌به‌گام تعهدات داوطلبانه «1+5» درخصوص تعلیق و رفع تحریم‌ها، به‌خصوص در زمینه مالی، بانکی و فروش نفت و چگونگی رصدکردن آن، از طریق کمیسیون مشترک از جمله بحث‌های فنی پیچیده چندلایه دشواری است که حساسیت این دور از مذاکرات را دوچندان می‌کند و عبور از کلیات و ورود به جزییات، میزان انعطاف‌پذیری طرفین را که در مرحله کلیات تا حدودی صورت پذیرفته است، کاهش می‌دهد و این امر، سرعت پیشرفت مذاکرات را کُند می‌کند.

طرفین باید روی تک‌تک عبارات کلی ناظر به اقدامات داوطلبانه، بحث کرده و همدیگر را برای رسیدن به راه‌حل جامع متقاعد کنند. با توجه به دشواری این مرحله از مذاکره در روند رسیدن به راه‌حل جامع است که در سند ژنو به اصل حسن‌نیت و حفظ فضای سازنده تاکید شده است و از طرف دیگر به فرآیند متقابل و گام‌به‌گام در رفع همه‌جانبه و تمامی تحریم‌ها اشاره شده است. با توجه به دشواری‌ها و ناهمواری‌های مسیر رسیدن به طرح جامع، وفاداری طرفین به رعایت اصل حسن‌نیت و حفظ فضای سازنده بسیار حایز اهمیت است؛ چراکه با توجه به فضای حاکم بر روابط ایران و ایالات‌متحده و بعضی از اعضای «1+5»، برنامه اقدام مشترک بسیار شکننده و آسیب‌پذیر است. چراکه ایران و «1+5» درخصوص برنامه غنی‌سازی و محدودیت‌های عملی، برنامه تحقیق و توسعه، نیازهای عملی، شفاف‌سازی، اعتماد‌سازی، راستی‌آزمایی، دریافت‌های مشترک و واحدی ندارند و در جریان مذاکرات و در چارچوب یک راه‌حل جامع باید چانه‌زنی و تعامل سازنده برای تحقق مدل برد- برد با حسن‌نیت صورت پذیرد، از سوی دیگر حرکت به سوی گام آخر مستلزم دستیابی ایران به بخشی از راه‌حل جامع درخصوص رفع تحریم‌هاست. به عبارت دیگر باید توازن و تعادل منطقی مابین اقدامات و تعهدات متقابل برقرار شود. هرچند دولت اوباما برای جلوگیری از تصویب تحریم‌های جدید و تشدید تحریم از اختیارات قانونی خود استفاده کرده است، اما برای اثبات حسن‌نیت و ایجاد خوشبینی نسبت به آینده مذاکرات آن کشور باید بر میزان و سرعت اقدامات ایجابی خود در رفع تحریم‌ها بیفزاید. برداشتن گام‌های جدی در رفع تحریم‌ها، ایران را برای رسیدن به توافق فنی ناظر به جزییات اجرایی، بیشتر ترغیب می‌کند.

ایالات‌متحده و مابقی اعضای «1+5» برای اثبات حسن‌نیت خود باید در برداشتن گام‌های نخستین پیش‌قدم شوند، تحقق عینی و عملی اصل حسن‌نیت و اعتماد‌سازی در مناسبات فی‌مابین در گرو انعطاف‌پذیری و مسوولیت‌پذیری «1+5» است. کشورهای عضو گروه «1+5» نباید تحت‌تاثیر گروه‌های فشار مخالف روند حل‌وفصل مسالمت‌آمیز قرار گیرند و در مسیر باج‌دهی به این گروه‌ها مواضع سرسختانه‌ای در مذاکرات فنی اتخاذ کنند. از سوی دیگر، اعضای «1+5» باید تلاش کنند اختلافات ناشی از بحران اوکراین به درون مذاکرات فنی هسته‌ای رسوخ پیدا نکند و مسایل پرونده هسته‌ای از آسیب‌ها و کشمکش‌های بین‌المللی دور نگه داشته شود؛ چراکه میزان شکنندگی و آسیب‌پذیری این پرونده بسیار بالاست و تحمل تنش‌های اضافی را ندارد. شکنندگی و آسیب‌پذیری این پرونده ایجاب می‌کند که طرفین با مسوولیت‌پذیری بیشتر بر سرعت اقدامات خود بیفزایند و مذاکرات فنی را در چشم‌انداز رسیدن به راه‌حل جامع، مدیریت و هدایت کنند. از آنجا که پرونده هسته‌ای بر بستر تنش‌های سیاسی و بدبینی‌ها و بی‌اعتمادی‌ها، به یک پرونده حساس با ابعاد پیچیده تبدیل شده است، ازاین‌رو طرفین باید تلاش کنند با حسن‌نیت تمام برای دست‌یابی به نتایج مثبت در مذاکرات فنی، از فضای سیاسی تنش‌زدایی کرده و ظرفیت سازنده آن را ارتقا دهند و شرایط را طوری مدیریت کنند که گروه‌های فشار نتوانند با حاشیه‌سازی، روند مذاکرات را کُند یا آن را از مسیر طبیعی خود خارج کنند. اگر مذاکرات فنی بتواند از اصطلاحات مطول دستورالاقدام مشترک ابهام‌زدایی کند و مصادیق احکام کلی را با دقت تعریف و مشخص کند، در آن صورت می‌توان به چشم‌انداز و افق آینده با امیدواری چشم دوخت.