روز نو :در حالی که فضای اخبار رسانه‌های جهان در روزهای اخیر مملو از گمانه‌زنی، اتهام و پاسخ به موضوع ترور مقامات سابق آمریکا توسط ایران بود؛ سوء قصد به سلمان رشدی در نیویورک، تحولات سیاسی در این زمینه را بیش از گذشته ملتهب کرد.

به گفته رسانه‌ها سلمان رشدی توسط یک جوان 24 ساله لبنانی تبار و اهل نیوجرسی آمریکا به نام هادی مطر مورد سوء قصد قرار گرفته است. درباره اوضاع جسمی این نویسنده هم اخبار گوناگونی مبنی بر وخامت حالش گزارش شده است.

پلیس نیویورک هم مدعی شده که هادی مطر از هواداران جمهوری اسلامی است و نسبت به رهبران ایران ارادت داشته‌ است. به گفته پلیس، ضارب سلمان رشدی در شبکه‌های اجتماعی خود همچون فیس‌بوک، در حمایت از جمهوری اسلامی، ‌سپاه پاسداران و شیعیان مطالبی را منتشر کرده‌ است.

همه این فضاسازی‌ها در شرایطی رخ می‌دهد که دولت آمریکا در چند روز گذشته در خصوص قصد ایران برای ترور جان بولتون و دیگر مقامات آمریکایی از جمله پمپئو و وزیر دفاع سابق آن کشور واکنش‌های فراوانی نشان داده است.

شروع ماجرا، جان بولتن

اگر داستان مرد مسلح کنار خانه مسیح علی‌نژاد را یک ژست رسانه‌ای قلمداد کنیم، باید گفت که دور جدید تنش دیپلماتیک بین ایران و آمریکا از چهارشنبه هفته گذشته و با بیانیه وزارت دادگستری آن کشور آغاز شد که در آن، یک ایرانی به نام شهرام پورصفی به تلاش برای ترور جان بولتون متهم شد.

دولت آمریکا مدعی است که این شهروند ایران، عضو سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است و برای کشتن جان بولتون در زمانی که او مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور این کشور بوده، تلاش کرده تا شخصی را با پرداخت ۳۰۰ هزار دلار، استخدام کند.

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در توئیتی نوشت: «پیام ما به ایران روشن است: ما هیچ‌گونه تهدید به خشونت را علیه آمریکایی‌ها «و به ویژه آن‌ها که از مقام‌های سابق حکومت بوده‌اند » تحمل نمی‌کنیم.»

او همچنین در این توئیت، تهدید کرده که هرگونه حمله‌ای از این دست، با پاسخ شدید آمریکا روبه‌رو خواهد شد.

وزارت دادگستری آمریکا در بیانیه خود اعلام می‌کند که شهرام پورصفی، شهروند ایرانی ۴۵ساله قصد داشته تا برای تلافی شهادت سردار قاسم سلیمانی در ژانویه ۲۰۲۰، مشاور امنیت ملی دولت ترامپ را ترور کند. به‌نوشته شبکه سی‌ان بی‌‌سی، پورصفی قصد داشته تا در اکتبر ۲۰۲۱ (مهر-آبان ۱۴۰۰) با اعطای ۳۰۰هزاردلار به برخی اشخاص در ایالات‌متحده، آن‌‌ها را به پیاده کردن نقشه ترور جان بولتون در واشنگتن یا مریلند مجاب کند. اگر پورصفی محکوم شود، می‌‌تواند با ۱۰سال حبس و جریمه نقدی ۲۵۰هزار دلاری برای تلاش جهت انجام قتل قراردادی و ۱۵سال حبس و جریمه نقدی ۲۵۰هزار دلاری برای حمایت مادی از نقشه ترور فراملی مواجه شود.

ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امورخارجه کشورمان در پاسخ به این اخبار گفت: «اینگونه ادعاهای بی‌‌پایه و اساس با اهداف و انگیزه‌‌های سیاسی صورت گرفته و درحقیقت فرار رو به جلو، جوسازی تبلیغاتی و خصوصا فرار از مسئولیت پاسخگویی به جنایات متعدد تروریستی است که دولت آمریکا یا مانند ترور بزدلانه سردار شهید سلیمانی مستقیما در آن دست داشته یا مانند جنایات تروریستی رژیم صهیونیستی و گروه‌‌های تروریستی مانند داعش با حمایت و پشتیبانی آمریکا ارتکاب یافته‌اند. بافتن این افسانه‌‌های نخ‌‌نما و بی‌‌اساس در حال تبدیل شدن به یک رویه تکراری در سیستم قضایی و تبلیغاتی آمریکاست و این بار، از سناریوسازی در ارتباط با عناصر ورشکسته سیاسی و بی‌‌ارزش مانند بولتون برای پیش بردن این روند استفاده شده است.»

ترور سلمان رشدی و نفس تازه مخالفان برجام

مقامات آمریکایی و ایرانی تلاش می‌کردند در موضوع ترور جان بولتون ضمن پاسخ به یکدیگر از فضای مثبت ایجاد شده درباره احتمال توافق هسته‌ای محافظت کنند. اما ترور سلمان رشدی اوضاع را به سود مخالفان برجام در دو کشور کمی مساعدتر کرد.

تام کاتن، سناتور جمهوری‌خواه، در واکنش به حمله به سلمان رشدی مدعی شد: «رهبران ایران چند دهه است که خواستار کشتن سلمان رشدی بوده‌اند. می‌دانیم که آنها برای ترور مقام‌های آمریکایی نیز تلاش می‌کنند. جو بایدن باید هر چه سریع‌تر به مذاکرات احیای برجام پاپان دهد.»

واکنش جنجالی به ترور سلمان رشدی را محمد مرندی، مشاور تیم مذاکره‌کننده ایران نشان داد و در توئیتر نوشت: «من برای نویسنده‌ای که به نفرت‌پراکنی و اهانت علیه اسلام و مسلمانان اشتغال دارد اشک نمی‌ریزم... اما آیا عجیب نیست که با نزدیک شدن به توافق محتمل هسته‌ای، آمریکا ادعاهایی درباره حمله به «بولتون» مطرح کرده و بعد این اتفاق رخ می‌دهد؟»

در ایران اما موافقان برجام سریع دست به کار شدند و در همان ساعات اولیه خبر تلاش کردند که فضاسازی‌های شکل گرفته را خنثی کنند.

رضا نصری، کارشناس سیاست خارجی در توئیتی نوشت: «حال تماشا کنید چگونه لابی طرفدار اسرائیل و مخالف برجام حمله به سلمان رشدی را به ایران و سپس به توافق هسته‌ای نسبت خواهد داد. کاملاً محتمل است «دسیسه»‌های اخیر علیه علی‌نژاد، بولتون، پومپئو و الان رشدی توسط سیستم اطلاعاتی اسرائیل جهت تخطئه دیپلماسی سازماندهی شده باشد.»

عبدالله گنجی، روزنامه‌نگار اصولگرا نیز سعی کرد دامن برجام را از این حادثه محفوظ نگه دارد و گفت: «ضارب هیچ ارتباطی با ایران ندارد، اگر مسلمانی فضا را مناسب دید فتوای امام را اجرا می‌کند؛ کاری به برجام و امثالهم ندارد؛ اجازه‌ای هم لازم نیست.»

حتی رائفی‌پور هم به عنوان لیدر ارتش سایبری موافقان دولت به کمک آمد و نوشت: «اینکه پس از ۴۰ سال سلمان رشدی به سزای اعمالش رسید یک بحث اما اینکه دقیقا در آستانه به ثمر رسیدن مذاکرات برجام و پس از خبرهایی از ترور جان بولتون، پمپئو و نیز هشدار آنتونی بلینکن مبنی بر ترور مسئولان پیشین امریکایی این اتفاق رخ داده محل تأمل است. همه چیز شبیه میکونوس است.»

اما واکنش جنجالی را محمد مرندی، مشاور تیم مذاکره‌کننده ایران نشان داد و در توئیتر نوشت: «من برای نویسنده‌ای که به نفرت‌پراکنی و اهانت علیه اسلام و مسلمانان اشتغال دارد اشک نمی‌ریزم. او بازیچه قدرت‌های امپراطوری است که خودش را به‌عنوان نویسنده پسااستعمار جا زده است. اما آیا عجیب نیست که با نزدیک شدن به توافق محتمل هسته‌ای، آمریکا ادعاهایی درباره حمله به «بولتون» مطرح کرده و بعد این اتفاق رخ می‌دهد؟»

البته جواب مخالفان سرسخت برجام در داخل کشور هم قابل پیش‌بینی بود. ثابتی از فعالان جریان رسانه‌ای و مخالفان برجام که این روزها دوره‌های آموزشی هم برای شناخت نقاط ضعف برجام برگزار می‌کند در پاسخ نوشت: «‌شرم‌آور است که مرندی همان منطق و ادبیات منفعلانه روحانی- ظریف را به کار می‌برد و احیای توافق هسته‌ای را اصل و اجرای حکم امام خمینی را مزاحم آن می‌بیند. اصل برجام نیز آورده‌ای برای کشور نداشت که این چنین ذلیلانه در تمنای احیای آن توافق استعماری هستید.»

در حالی که فضای اخبار رسانه‌های جهان در روزهای اخیر مملو از گمانه‌زنی، اتهام و پاسخ به موضوع ترور مقامات سابق آمریکا توسط ایران بود؛ سوء قصد به سلمان رشدی در نیویورک، تحولات سیاسی در این زمینه را بیش از گذشته ملتهب کرد

سیدسعید لواسانی، امام جمعه سابق لواسان هم گفت: «سلمان رشدی مرتد است و به حکم حضرت امام باید اعدام شود، بنابراین اتفاق خوبی افتاده است، حالا آقای مرندی نگران برجام شده است؟ اگر یک ذره عقل سیاسی داشته باشد، حواسش را جمع می‌کند که سخنان نامربوط نزند. انقلابی خوشحال است نه نگران!»

البته باز هم در این میان وحید یامین‌پور، معاون جوانان وزارت ورزش و جوانان فراموش کرد که یک مقام دولتی است و به سیاق شخصیت سابق خود پس از فلسفه‌چینی اظهار داشت: «ماجرا این دفعه واقعا برد-برد است.»

تاثیر بر مذاکرات هسته‌ای

این اتهامات در مقطع حساسی در روابط دو کشور مطرح شده است. زیرا هر دو کشور مشغول بررسی پیشنهاد نهایی اتحادیه اروپا برای احیای توافق هسته‌‌ای سال ۲۰۱۵ هستند. مقامات آمریکایی گفته‌‌اند، در حال از دست دادن صبر درخصوص مذاکراتی هستند که از آوریل سال گذشته آغاز شده است.

فضای سیاسی ایجاد شده و اتهاماتی از این دست و البته واکنش‌هایی که از درون ایران، پیام قدرت‌نمایی مخالفان برجام را صادر می‌کند، آنچه از نظر سیاسی دشوار بود را به یک غیرممکن تبدیل می‌‌کند. شاید در این دوره حساس حفظ برجام از ترور مهم‌ترین کار دیپلمات‌ها باشد.