روزنو :البرت بغزیان معتقد است بازار دست دولت را خوانده است و دیگر واکنش چندانی به روند مذاکرات نشان نمی‌دهد. شمارش معکوس برای تعیین تکلیف برجام در حالی آغاز شده است که هیات‌های مذاکره کننده به پایتخت‌های خود بازگشته‌اند.

بیش از یک سال است که مذاکرات برجام برای احیای این توافق و با هدف رفع کامل تحریم‌های ناشی از خروج آمریکا از این توافق‌نامه برگزار می‌شود؛ مذاکراتی که اینک به اعتقاد بسیاری از کارشناسان دچار فرسایش شده و انتشار خبرهایی از جلسات آن و گمانه‌زنی‌های مثبت و منفی توان اثرگذاری خود را بر بازارهای مختلف داخلی ایران از دست داده است.

در دولت دوازدهم و حین برگزاری مذاکرات معمولا در بازارهای سکه و طلا، ارز و بورس و حتی بازار خودرو شاهد واکنش‌های اساسی و حتی شوک قیمتی بودیم اما بررسی‌ها نشان می‌دهد در یک سال اخیر و با تغییر تیم مذاکره‌کننده گویا امید به دستیابی به نتیجه مثبت و احیای برجام، نزد افکار عمومی روز‌به روز کمتر و کمتر می‌شود و بازارها نیز رفتاری خنثی نشان داده و حتی برخلاف انتظارها در جهت معکوس حرکت می‌کنند.

تازه‌ترین واکنش بازار سکه و طلا و ارز به آخرین مذاکرات برجامی که در روزهای اخیر برگزار شد، افزایش نرخ‌ها بود و بورس نیز در مسیر نزولی حرکت کرد.

بازار در پیش‌بینی شرایط از دولت جلوتر است

آلبرت بغزیان، استاد دانشگاه شهید بهشتی درباره چرایی بی‌تفاوتی بازارهای مختلف به مذاکرات برجامی به «توسعه ایرانی» گفت: از نظر بنده اتفاق عجیبی رخ نداده زیرا بازارهایی نظیر سکه، طلا و ارز موازی با یکدیگر پیش‌ می‌روند و در صورت وقوع اتفاقی غیرمترقبه، شاهد تغییراتی در این بازارها بودیم اما شاید بیش از یک‌سال است که اتفاق دیگر رخ نمی‌دهد و این بی‌تفاوتی نشان‌دهنده این موضوع مهم است که بازار به نوعی دست دولت را خوانده است.

وی تصریح کرد: به عبارت دیگر بازار جلوتر از دولت، وضعیت را پیش‌بینی می‌کند. بازارها می‌توانند وضعیت آتی را حدس بزنند، بنابراین هنگامی که شرایط مذاکرات پیچیده می‌شود و یا به بن‌بست می‌رسد معمولا با جهشی در نرخ‌ها و سقوط بورس روبرو هستیم.

وی توضیح داد: البته باید توجه داشت در بورس سرمایه‌گذاری بلند‌مدت صورت می‌گیرد. از این رو به محض وخامت اوضاع، سرمایه‌های خرد به بازارهای سکه و طلا و ارز ورود می‌کند که این مساله سبب افزایش قیمت در این بازارها می‌شود اما زمانی که اخبار حکایت از بهبود شرایط دارد، نرخ‌ها با کاهش روبرو نمی‎شوند و در محدوده مشخصی باقی می‌مانند اما آنچه در مذاکرات اخیر رخ داد، جدا از این اتفاق مالوف و شناخته شده بود. در حقیقت بازار با بی‌تفاوتی روبروست و توجهی به آنچه در وین می‌گذرد، ندارد.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: هر روز خبری مثبت و منفی از وین به گوش می‌رسد و این حجم اخبار مثبت و منفی آن قدر بازار را بازی داده که دیگر توجه بازار از مذاکرات برداشته شده است. دولت باید این ضعیت را رصد کند و مورد توجه قرار دهد. مساله بی‌تفاوتی بازار مساله مهمی است.

بغزیان عنوان کرد: دیگر همه به این نتیجه رسیده‌اند که با این شرایط اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد زیرا برجام تا پای پیش‌نویس می‌رود اما شاهد پیش‌روی بیشتر نیستیم. احتمال نمی‌دهند که به نتیجه برسد.

آلبرت بغزیان در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: هر روز خبری مثبت و منفی از وین به گوش می‌رسد و این حجم اخبار مثبت و منفی آن قدر بازار را بازی داده که دیگر توجه بازار از مذاکرات برداشته شده است. دولت باید این ضعیت را رصد کند و مورد توجه قرار دهد. مساله بی‌تفاوتی بازار مساله مهمی است

ناامیدی مردم از به سرانجام رسیدن برجام

در ماه‌های اخیر شرایط به گونه‌ای پیش رفته که عموم نسبت به احیای برجام و به سرانجام رسیدن آن امیدی ندارند و مانند همیشه قرار است با واسطه مذاکراتی انجام شود که نتیجه خاصی ندارد؛ وی درباره این موضوع و فرسایشی شدن روند مذاکرات اظهار کرد: از دیدگاه اقتصادی می‌توان به مسائل مطرح شده درباره برجام نگاه کرد به‌طوری که برخی کارشناسان اقتصادی بیان می‌کنند که حتی امضای برجام و برقراری رابطه با آمریکا هم نمی‌تواند مسائل و مشکلات ما را حل کند زیرا عمده موارد ما داخلی است؛ این دیدگاه به عموم مردم القا می‌کند زمانی که برجام امضا شد چگونه می‌توان مسائل داخلی را حل و فصل کرد زیرا بسیاری از مشکلات اقتصادی ما اصلا ربطی به برجام ندارد برای نمونه چرا باید برنج حداکثر کیلویی 60 هزار تومان به کیلویی 150 هزار تومان برسد؛ هیچ دلیلی ندارد که قیمت حبوبات، لبنیات و ... افزایش یابد زیرا هیچ‌کدام به برجام ربطی ندارد بنابراین می‌اندیشند حتی اگر برجام امضا شود اتفاق خاصی درمورد قیمت اقلام سبد معیشت خانوار نمی‌افتد.

وی تاکید کرد: در حالی‌که رفع ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های تجاری، آزاد شدن وجوه ارزی بلوکه شده و کاهش هزینه نقل و انتقال ارز به داخل کشور منجر به ایجاد شرایط امیدوارکننده برای صنعت و تولید می‌شود. برای نمونه هزینه برای خودروسازان کمتر می‌شود، ماده اولیه کارخانه‌ها به راحتی تهیه می‌شود؛ اکنون نشانه‌ها و آثار تحریم‌ها به مسائل دامن می‌زند و مشکلاتی را ایجاد می‌کند.

بغزیان خاطرنشان کرد: نباید فراموش کرد که عده‌ای سودجو قصد دارند بازارها را به صورت مافیایی اداره و با این اخبار شرایط بازارها را متلاطم کنند، اما به نظر بنده رابطه ارز هم با مسائل کشور قطع شده است زیرا زمانی که ارز به نرخ 30 تا 35 هزار تومان در نوسان است ناگهان 25 درصد بر قیمت خودرو افزوده می‌شود یا اقلام غذایی و پوشاک و ... گران می‌شود که مصداق بارز خودتحریمی‌هاست؛ یعنی اشتباهات سیاستی از جانب گمرکات و سازمان و ... .

استاد دانشگاه شهید بهشتی گفت: اگر به مسائل از جنبه اقتصادی بنگریم، درمی‌یابیم که برجام راه‌حل سیاسی محسوب می‌شود نه اقتصادی، اما می‌تواند موجب گشایش‌های اقتصادی شود. درحال‌حاضر اخبار برجام امیدوارکننده نیست و مردم بر این باورند که حتی اگر توافق امضا شود قرار نیست اتفاق خاصی در مورد سبد خانوار و ... رخ دهد.

زمان مناسب برای مشاهده آثار رفع تحریم‌ها

وی در پاسخ به این پرسش که اگر برجام احیا شود و همچنین منابع بلوکه شده ارزی در اختیار ایران قرار گیرد، چه مدت زمان لازم است تا اقتصاد شاهد اندکی تغییرات باشد؛ گفت: این مساله بستگی به شرایط توافق و نحوه عملی شده تعهدات دارد و بحث مفاد توافقنامه است؛ راحت‌ترین و سریع‌ترین اقدام این است که منابع مالی ارزی ایران آزاد شود و این مساله باعث گشایش‌های ارزی می‌شود و اگر بانک مرکزی تشخیص داد و مناسب دید، نرخ ارز در بازار داخلی را کاهش دهد وضعیت تغییر می‌کند. در عین حال باید دید ارزهای آزاد شده در کدام بخش تخصیص داده می‌شود و اولویت دولت چیست؟ مثلا خرید هواپیماست یا واردات نهاده‌های دامی.

وی تاکید کرد: باید در نظر گرفت کشور چند سال تحریم بوده و معطل احیای برجام، در نتیجه آثار احیای برجام به سرعت پدیدار نمی‌شود. وقتی روند امیدوارکننده بر کشور حاکم شود؛ به تدریج شاهد کاهش فعالیت عده‌ای سودجو، رانت‌خوار و محتکر خواهیم بود و دیگر کسی نمی‌تواند از شرایط تحریمی سود کسب کرده و به اصطلاح از آب گل‌آلود تحریم‌ها ماهیگیری کند.