چشم ایران به مذاکره؛ از دریای خزر تا خلیجفارس
روزنو :وزارت خارجه ایران، روزهای پر برنامهای را پشت سر میگذارد. درحالیکه علی باقری، نماینده ایران در گفتوگوهای هستهای برای نشستن دوباره پشت میز مذاکرات هستهای به همراه هیات همراه، در قطر به سر میبرد؛ وزیر امور خارجه نیز پس از انجام برخی سفرهای منطقهای، امروز در ترکمنستان به همراه رئیسجمهور به مذاکرات سران کشورهای حاشیه خزر میپیوندند. در همین زمینه و در ادامه سفرهای برنامهریزیشده دستگاه دیپلماسی کشور برای وزیر امور خارجه، روز دوشنبه، امیرعبداللهیان وارد آنکارا، پایتخت ترکیه شد؛ او پس از دیدار با رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور این کشور و همچنین رایزنی با برخی مقامهای سیاسی و اقتصادی ترکیه، روز گذشته بهمنظور شرکت در اجلاس وزیران امور خارجه کشورهای حاشیه خزر، وارد عشقآباد پایتخت ترکمنستان شد و مورد استقبال بردی محمد اف، همتای ترکمنستانی خود قرار گرفت. این در حالی است که امروز ششمین اجلاس سران کشورهای حاشیه خزر، با حضور روسای جمهور پنج کشور حاشیه این دریا در عشقآباد برگزار میشود که ابراهیم رئیسی نیز بهعنوان رئیسجمهور ایران در رأس هیاتی عالیرتبه از مقامات سیاسی و اقتصادی در آن حضور خواهد داشت. این در شرایطی است که معاون سیاسی وزیر امور خارجه و رئیس هیات مذاکرهکننده ایران نیز در رأس هیاتی صبح روز سهشنبه با استقبال سفیر ایران در قطر، وارد دوحه شد. قرار است بر اساس تصمیم ایران و آمریکا، مذاکرات برجامی با هدف رفع اختلافات میان این دو کشور در روزهای آینده از سر گرفته میشود.
دراینبین، دیدار وزیر خارجه ایران با رئیسجمهور ترکیه، یکی از مهمترین رایزنیهای وزارت خارجه ایران در خصوص امور منطقهای در هفته اخیر بوده است. حسین امیرعبداللهیان در این دیدار با ابلاغ سلام رئیسجمهور اسلامی ایران و همچنین تجدید دعوت از رئیسجمهور ترکیه برای سفر به ایران، بهمنظور برگزاری نشست شورایعالی همکاریهای دو کشور در تهران و همچنین برپایی نشست کمیسیون همکاریهای مشترک اقتصادی فیمابین، آمادگی تهران را برای ارتقای روابط اقتصادی و تجاری با ترکیه و افزایش تبادلات تجاری در سطح هدفگذاری شده بین دو کشور مورد تصریح قرار داد. امیر عبداللهیان همچنین در این دیدار با تشریح آخرین وضعیت گفتوگو برای لغو تحریمها، جدیت جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به توافقی خوب، قابلاتکا و پایدار، در صورت واقعبینی طرف آمریکایی و اجتناب از زیادهخواهی را دستیافتنی دانست و مورد تأکید قرار داد. وزیر امور خارجه در خصوص موضوع سوریه با تبیین دیدگاه اصولی جمهوری اسلامی ایران در زمینه راهحل سیاسی بهعنوان تنها مسیر برای حل بحران و ضرورت اجتناب از هرگونه اقدام نظامی، آمادگی کشورمان برای تسهیل در زمینه گفتوگو برای کاهش نگرانیهای امنیتی در سوریه را مورد تأکید قرار داد. امیر عبداللهیان همچنین در خصوص برخی تحرکات رژیم جعلی صهیونیستی در منطقه و کشورهای پیرامونی جمهوری اسلامی ایران، بر فتنهانگیزی و ایجاد ناامنی بهعنوان ارمغان حضور این رژیم برای منطقه تصریح و بر حمایت جمهوری اسلامی ایران از آرمان فلسطین تأکید کرد.
رجب طیب اردوغان رئیسجمهور ترکیه نیز در این دیدار با ابلاغ سلام به مقامات کشور ایران، سیاست همسایگی دولت و نگاه به فعالسازی روابط با همسایگان را موردتمجید قرار داد و با تأکید بر ضرورت نیل به تبادلات تجاری هدفگذاری شده از سوی دو کشور، با تشکر از تجدید دعوت برای سفر به جمهوری اسلامی ایران، ابراز امیدواری کرد در فرصت مناسب برای برگزاری شورایعالی همکاریهای فیمابین به تهران سفر کند. رئیسجمهور ترکیه همچنین حصول توافق در مذاکرات هستهای را مورداشاره قرار داد و ابراز امیدواری کرد این گفتوگوها به نتایج ثمربخشی منجر شود. او همچنین ضمن با اهمیت خواندن موضوعات مرتبط با فلسطین، قدس و مسجدالاقصی از دیدگاه ترکیه، فلسطین را موضوع مهم دنیای اسلام دانست و وحدت جهان اسلام در این خصوص را با اهمیت ذکر کرد. تحولات افغانستان، اوضاع در عراق، روند آستانه، عزم دو کشور در زمینه مبارزه با تروریسم، تمرکز بر راهحل سیاسی برای مشکلات منطقه از دیگر محورهای مورد گفتوگو در دیدار وزیر امور خارجه کشورمان با رئیسجمهور ترکیه بود.
در حین این سفر، پیشنویس سند برنامه جامع همکاریهای بلندمدت بین ایران و ترکیه نیز از طرف حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه ایران در اختیار مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه قرار گرفت تا در دستور کار بررسی از سوی طرف ترکیهای قرار گیرد. بر اساس این گزارش پیشنهاد تهیه این سند در جریان سفر سال گذشته مولود چاووش اوغلو به تهران از سوی ایران مطرح شد. بر اساس آنچه منتشر شده این سند همکاریهای دو کشور در حوزههای سیاسی، اقتصادی، تجاری، امنیتی، نظامی، دفاعی و گردشگری را دربر میگیرد. مولودچاووشاوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه طی نشست خبری مشترک با حسین امیرعبداللهیان، همتای ایرانی خود در آنکارا گفت: «همکاری دو کشور در مبارزه با تروریسم مهم است و باید هر دو کشور به همکاری در این زمینه ادامه دهند.» چاووشاوغلو با بیان اینکه به همراه آقای امیرعبداللهیان، روابط دو جانبه ترکیه و ایران را در همه ابعاد موردبررسی قرار دادیم، اظهار کرد: «دو کشور میخواهند به سفرهای متقابل به تهران و آنکارا شتاب بخشند.» او با بیان اینکه حجم مبادلات تجاری دوجانبه میان ترکیه و ایران کاهش جدی داشته است، گفت: «این میزان در سال گذشته 62.5درصد افزایش داشته است. وقتی به چهارماهه اول امسال نگاه میکنیم، این افزایش همچنان ادامه دارد. اکنون موضوع، معکوس شده است.» وزیر امور خارجه ترکیه با اشاره به اینکه سران دو کشور افزایش حجم مبادلات تجاری دوجانبه بین آنکارا و تهران را به 30میلیارد دلار هدفگذاری کردهاند، اضافه کرد: «بنابراین باید تلاش بیشتری انجام دهیم و حجم مبادلات تجاری خود را بیشازپیش افزایش دهیم.» بر اساس گزارش خبرگزاری آناتولی ترکیه، او گفت: «ما قصد داریم بیست و نهمین نشست کمیسیون مشترک همکاریهای اقتصادی ترکیه و ایران را بهزودی برگزار کنیم.»
چاووشاوغلو در بخشی دیگر از صحبتهای خود در این نشست مطبوعاتی با اشاره به تحریمها علیه ایران گفت: «ما همیشه با تحریمهای یکجانبه علیه ایران مخالف بودهایم و این تحریمها را درست نمیدانیم، امیدواریم همه طرفها اقدامات لازم را برای فعال کردن مجدد توافق هستهای انجام دهند. این توافق به روابط اقتصادی ما کمک زیادی خواهد کرد تا تجارت دوجانبه را به اهداف تعیینشده برسانیم.» او با اشاره به همکاری ترکیه و ایران در مبارزه با تروریسم تصریح کرد: «همکاری ما در مبارزه با تروریسم بهعنوان دو همسایه حائز اهمیت است و این موضوعات از جمله همکاریهای امنیتی را بررسی کردهایم و ما باید به همکاری در این زمینه ادامه دهیم، زیرا تروریسم دشمن مشترک ما است.» چاووشاوغلو خاطرنشان کرد که علاوه بر روابط دوجانبه میان ترکیه و ایران، در مورد مسائل منطقهای از جمله جنگ اوکراین، اوضاع عراق و افغانستان، سوریه و یمن نیز گفتوگو کردهاند.
حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران نیز بعد از دیدار با چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه در یک نشست مطبوعاتی مشترک با همتای ترکیهای خود در آنکارا تصریح کرد: «ما رژیم جعلی صهیونیستها را دشمن شماره یک مسلمانان و جهان اسلام میدانیم و مطمئن هستیم که ترکیه از آرمان حمایت از فلسطین، آزادی قدس و مسجدالاقصی فاصله نگرفته و این موضع جدی ترکیه موردتوجه ما است. ما نسبت به تحرکات صهیونیستها و اینکه هر جا صهیونیستها پا گذاشتهاند عامل ناامنی بودهاند، حساسیت و ملاحظات خود را بهصراحت اعلام کردهایم.»
او همچنین با بیان اینکه در دیدار با آقای چاووش اوغلو ایشان را در جریان سفر اخیر بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران گذاشتم، اضافه کرد: «در جریان سفر آقای بورل توافق شد که مذاکرات برای رفع تحریمها برگزار شود و امیدواریم در این گفتوگوها بهشرط انجام رفتار واقعبینانه از سوی آمریکا و سه کشور اروپایی شاهد رسیدن به نقطه نهایی توافق باشیم.» او ادامه داد: «از رایزنیها و مشورتهای برادرم چاووش اوغلو در خصوص این موضوع و سایر موضوعات در جریان گفتوگوهای امروز بهرهمند شدم.»
امیرعبداللهیان همچنین با بیان اینکه ایران امنیت ترکیه را امنیت خود میداند، گفت: «ما جز خیر برای منطقه و کشور دوست و برادر ترکیه چیز دیگری نمیخواهیم.» او همچنین با اشاره به گفتوگوهایش با وزیر خارجه ترکیه در ارتباط با گسترش روابط تجاری بین دو کشور اضافه کرد: «بهزودی رئیس کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور و معاون دیپلماسی ایران برای پیگیری توافقات دو کشور در حوزه مورداشاره به ترکیه سفر خواهد کرد.»
امیرعبداللهیان همچنین با تأکید بر اینکه گفتوگوهای مفید و سازندهای با وزیر خارجه ترکیه داشتم، اضافه کرد: «توافق کردیم کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور را در آینده نزدیک برگزار کنیم و امیدواریم بتوانیم نشست شورای عالی روابط ایران و ترکیه را در سطح روسای جمهور دو کشور برگزار کنیم.» او همچنین با اشاره به رایزنیهایش با وزیر خارجه ترکیه در ارتباط با مسائل زیستمحیطی و گردوغبار اضافه کرد: «این موضوع مسئله جدی در منطقه ما است و ما نیز در ایران در بخشهایی از برخی استانها در کشورمان با این چالش مواجه هستیم.»
امیرعبداللهیان در همین چارچوب اعلام کرد: «طی دو هفته آینده اجلاسی را برای مقابله با پدیده گردوغبار، مسائل مرتبط با آن و پیامدهای زیستمحیطی این موضوع در تهران برگزار خواهیم کرد. در همین چارچوب تأکید بر این موضوع داریم که کمیته مشترکی که در این زمینه بین ایران و ترکیه ایجادشده مذاکرات کارشناسی و فنی خودش را ادامه دهد.» امیرعبداللهیان همچنین با بیان اینکه در جریان گفتوگوهای امروز در ارتباط با حوزه انرژی از جمله برق نیز با هم گفتوگو کردیم، اضافه کرد: «در ارتباط با موضوع قفقاز نیز وزیر خارجه ترکیه بهدرستی مطالبی را مطرح کردند و برگزاری گفتوگوهای سهجانبه ایران، آذربایجان و ترکیه در دستور کار مشترک ما قرار دارد.»