تغییرات «ساس» و دکترین اختاپوس

روزنو :پنج روز از زمانی که سردار رمضان شریف، سخنگوی کل سپاه اعلام کرد که حسین طائب پس از 13 سال، دیگر رئیس سازمان اطلاعات سپاه نیست و محمد کاظمی جایگزین او شده است، می‌گذرد. خبر تغییر فرمانده سپاه حفاظت ولی امر (عج) نیز دو روز قبل اعلام شد.

به نظر می‌رسد دستگاه اطلاعاتی چندان مایل به تجزیه و تحلیل این تغییرات نیست و چه‌بسا از همین رو باشد که زمان اعلام خبر اول، روز پنجشنبه انتخاب شد تا در خلال استراحت آخر هفته رسانه‌ها، کم‌تر سر و صدا به پا کند.

از سوی دیگر تریبون‌های رسمی، استفاده از عنوان «برکناری» برای طائب و تحلیل‌های مبتنی بر ضعف عملکرد او را هم‌نوایی با دشمن اعلام کرده و تاکید می‌کنند که این یک تغییر عادی است.

در همین راستاست که سردار اسماعیل کوثری، جانشین سابق فرمانده قرارگاه ثارالله و نماینده فعلی مجلس در گفت‌وگویی کارنامه حسین طائب را «بسیار درخشان» خوانده و در پاسخ به اینکه برخی رسانه‌های برون‌مرزی علت این جابه‌جایی را ترورهای اخیر مطرح کرده‌اند، گفته است: «ابدا. ضرباتی که ما به پیکر رژیم اشغالگر قدس زده‌ایم خیلی مهلک‌تر از یکی دو مورد ترورهای اخیر است»؛ همچنین «تنفیذ سمت آقای طائب به آقای کاظمی طبیعی بوده و اتفاق غیرمنتظره‌ای نیفتاده است.»

حال باید منتظر ماند و دید که محمد کاظمی با سازمان اطلاعات سپاه و انبوه حفره‌های امنیتی که در این سال‌ها ایجاد شده، چه خواهد کرد؛ به ویژه در موضوع نفوذ موساد

بازار داغ گمانه‌زنی‌ها

گذشته از این، خط قرمزها و حساسیت‌های امنیتی نهادی مانند اطلاعات سپاه نیز اجازه تحلیل‌های متقن و قطعی درباره چرایی این جابه جایی را نمی‌دهد؛ با این حال اظهارنظرها در این خصوص طی چند روز گذشته کم هم نبوده است که اغلب در فضای غیررسمی مطرح شده و گاه نیز به تقابل موافقان و مخالفان طائب ختم شده است؛ مانند توئیت‌های پینگ پنگی حمید رسایی و محمود رضوی که اولی در نقد طائب بود و دومی در مدح وی؛ دست آخر هم به طعن و کنایه میان دو طرف کشید.

در میان این تحلیل‌ها، برخی طائب را قربانی جریان نفوذ می‌دانند و معتقدند که نفوذی‌ها چنان در بدنه اطلاعاتی و امنیتی کشور رسوخ کرده‌اند که دست آخر طائب را هم کنار زدند. برخی دیگر معتقدند طائب قرار است ماموریت مهمتری را به عمده بگیرد. آنچه طی سال‌های اخیر در کشور رخ داده اما باعث شده تا اغلب ناظران عملکرد اطلاعات سپاه تحت ریاست طائب را صادق‌ترین گمانه برای چرایی خداحافظی او بدانند؛ حتی برخی معتقدند او خیلی پیشتر از اینها باید از اطلاعات سپاه می‌رفت؛ وقتی که محسن فخری‌زاده ترور شد.

پس از فخری‌زاده چندین ترور دیگر در کشور رخ داده است. خرابکاری‌ها، انفجار و آتش‌سوزی‌ها در سایت‌های هسته‌ای هم که پیش و پس از ترور شهید فخری‌زاده به کرات اتفاق افتاد. هک دوربین‌ها و سایت‌ها را هم باید به آن اضافه کرد که تازه‌ترینش هک سامانه‌های شهرداری و پیش از آن هم هک دوربین‌های زندان اوین بود.

محمدعلی ابطحی، رئیس دفتر محمد خاتمی یکی از همان‌هایی است که به این مورد اشاره می‌کند. او در توئیتی نوشت: «تغییر رئیس سازمان اطلاعات سپاه پس از این همه رخنه‌های اسرائیلی یک امر ضروری بود.» او همچنین ابراز امیدواری کرد که جانشین طائب «به همدلی در سیاست داخلی معتقد باشد و بتواند جلوی نفوذ سرویس‌های خارجی را بگیرد.»

هشدارهای پیشین و تهدیدهای تازه

به طور کلی هشدارها و اقرارها از سوی مقامات عالی کشور درباره آلودگی امنیتی طی سال‌های اخیر نیز این گمانه را تقویت می‌کند. بهار پارسال محسن رضایی به صراحت اعلام کرد که اسناد سری هسته‌ای کشور سرقت شده است. او گفت: «کشور به طور گسترده یک آلودگی امنیتی پیدا کرده است و نمونه آن این است که کمتر از یک سال، سه رویداد امنیتی اتفاق افتاده است؛ دو انفجار و یک ترور.»

چند ماه بعد از او هم علی یونسی، وزیر اسبق اطلاعات در گفت‌وگویی تصریح کرد که «متا‌سفانه نفوذ موساد در بخش‌های مختلف کشور به حدی است که جا دارد همه مسئولان جمهوری اسلامی نگران باشند.»

برخی دیگر این گمانه را مطرح می‌کنند که تهدید و نفوذ اسرائیل سال‌هاست که وجود دارد، در این مقطع اما آنچه موجب جایگزینی طائب با کاظمی شده، این است که تقابل ایران و اسرائیل وارد فاز جدیدی شده است.

نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل تهدیدات تازه‌ای علیه ایران مطرح کرده است. او ایران را اختاپوس خوانده و با بیان اینکه «ما در حال اجرای دکترین اختاپوس هستیم»، گفته است: «ما دیگر با شاخک‌ها یعنی گروه‌های نیابتی ایران بازی نمی‌کنیم. ما با رفتن به سوی سر، معادلات جدیدی را رقم زده‌ایم.»

پیش از این هم او «مرگ با هزار ضربه چاقو» را برنامه راهبردی اسرائیل در قبال ایران عنوان کرده بود. حال سوال این است که این اظهارات بنت از سری لاف‌زنی‌های همیشگی سیاسیون است یا اینکه واقعا فرم جدیدی از نزاع امنیتی میان ایران و اسرائیل در حال شکل‌گیری است تا جایی که منجر به تغییر رئیس سازمان اطلاعات سپاه ایران شده است؟

لائیر لاپید، وزیر خارجه اسرائیل اخیرا از شهروندانش در ترکیه خواسته است که در اسرع وقت خاک این کشور را ترک کنند. او دلیل این توصیه را هم تهدیدات بالقوه ایران عنوان و تاکید کرده که شهروندان این کشور در استانبول در زمان سپری کردن تعطیلات خود در معرض حمله تروریستی ایران قرار دارند. برخی این دست اخبار و تحرکات را نشانه همان دور تازه تقابل‌ها می‌دانند و برخی دیگر آن را رویه کمافی‌السابق ایران و اسرائیل.

آنچه طی سال‌های اخیر در کشور رخ داده باعث شده تا اغلب ناظران عملکرد اطلاعات سپاه تحت ریاست طائب را صادق‌ترین گمانه برای چرایی خداحافظی او بدانند؛ حتی برخی معتقدند او خیلی پیشتر از اینها باید از اطلاعات سپاه می‌رفت؛ وقتی که محسن فخری‌زاده ترور شد

اختلافات دیرینه دو نهاد اطلاعاتی پایان می‌یابد؟

به هر ترتیب دلیل رفتن طائب از ریاست اطلاعات سپاه و آمدن محمد کاظمی هرچه که باشد، می‌تواند سرآغاز تغییر و تحولات تازه در فضای امنیتی کشور باشد. کاظمی پیش از این بیش از یک دهه، رئیس سازمان حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود و با فضای امنیتی و اطلاعاتی به هیچ وجه بیگانه نیست.

از این رو بسیاری امیدوارند که با حضور او در رأُس سازمان اطلاعاتی سپاه، حفره‌های امنیتی ایجاد شده بسته شود و کشور بیش از این شاهد ضربه‌های سنگین امنیتی نباشد.

برخی دیگر امید دارند که حضور او به اختلافات دیرینه اطلاعات سپاه و وزارت اطلاعات پایان دهد؛ اختلافاتی که از همان بدو تاسیس اطلاعات سپاه رخ نمود و در مقاطعی بسیار هم پررنگ شد؛ مانند موضوع ترور محسن فخری‌زاده که دو نهاد یکدیگر را متهم به کوتاهی کردند و یا ماجرای بازداشت فعالان محیط زیست که وزارت اطلاعات بر سر جاسوس بودن آنها با اطلاعات سپاه اختلاف‌نظر داشت؛ هرچند که در نهایت نظر اطلاعات سپاه ملاک عمل قرار گرفت.

علی مطهری از چهره‌هایی است که رفتن طائب و آمدن کاظمی را از همین حیث مد نظر قرار داده و نوشته است: «عزل جناب حسین طائب که ۱۳ سال به هیچ‌کس پاسخگو نبود باید مقدمه‌ای باشد برای پاسخگو شدن سازمان ‫اطلاعات سپاه‬ به ‫مجلس‬ و رفع تداخل وظایف این سازمان با وزارت اطلاعات.»‬‬‬‬‬‬

حال باید منتظر ماند و دید که محمد کاظمی با سازمان اطلاعات سپاه و انبوه حفره‌های امنیتی که در این سال‌ها ایجاد شده، چه خواهد کرد؛ به ویژه در موضوع نفوذ موساد. آیا ساس با آمدن او شکست سنگینی به «دکترین اختاپوس» بنت وارد خواهد کرد یا اینکه جریان نفوذ کماکان حملات و تهدیدات جدیدی شکل خواهد داد؟