چرخش پوتین به سمت عقب

روز نو :پوتین، رجزخوانی‌های اولیه خود در شروع جنگ با اوکراین را به فراموشی سپرده و با پاهایی لرزان، دستاویز قرار دادن برخی بهانه‌ها برای عقب‌نشینی از این تجاوز آشکار را در دستور کار کرملین قرار داده است. این در شرایطی است که با افزایش تحریم‌ها علیه مسکو و انزوای جهانی روسیه در عرصه بین‌المللی، نیروهای روسی به‌تدریج از کی‌یف و برخی شهرهای دیگر اوکراین، عقب‌نشینی کرده و از سوی دیگر، صداهایی مبنی بر خاتمه جنگ و پیشنهاد مذاکره دوباره با طرف اوکراینی از کاخ کرملین شنیده می‌شود. پوتینِ همیشه مست از تک‌سواری‌های بی‌رقیب در صحنه بین‌المللی، هم‌اکنون با سیلی از دیپلمات‌های اخراج شده روبرو شده است، از شورای حقوق بشر، کنار گذاشته‌شده است و در کنار تحمیلِ میلیون‌ها دلار هزینه جنگ بر شهروندان خود، بار سنگینی از تحریم‌های جهانی را نیز بر دوش آنان نهاده است. ولادیمیر، هیچ‌گاه این‌چنین منزوی و تنها نبوده است. تصمیم او برای تجاوز به اوکراین به‌جز بدنام‌ کردن کشورش، چیزی برای روسیه به ارمغان نیاورده و اکنون نیز راهی جز یک عقب‌نشینی ذلیلانه را پیش روی او نگذاشته است. در همین حال، در اقدامی نادر، روز گذشته دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین در مصاحبه‌ای با اسکای نیوز، اذعان کرد که روسیه، تلفات قابل‌توجهی را متحمل شده است. او این مساله را یک تراژدی بزرگ خواند. او البته در مورد تلفات نیروهای روسی، اطلاعات زیادی ارائه نکرد. این در حالی است که به عقیده ناظران سیاسی، تاکنون اعداد و ارقام قبلی گزارش شده توسط مسکو، به طرز قابل‌توجهی کمتر از برآوردهای اوکراین و ناتو بوده است. پسکوف همچنین در اظهارات خود عنوان کرد: «روسیه از رویِ حسن نیت خود، نیروهایش را از چرنیهیف و کی‌یف خارج کرده است. روسیه نشان می‌دهد که آماده است تا شرایط راحتی را برای ادامه مذاکرات ایجاد کند.» این در حالی است که مقامات آمریکا و جان کربی، سخنگوی پنتاگون در خصوص خارج‌سازی نیروهای روسیه، خوش‌بین نیستند و مدعی شده‌اند که این یک خروج واقعی نیست، بلکه تجدیدقواست. سخنگوی کرملین همچنین اتهاماتی که در خصوص بوچا و سایر مناطق در اوکراین علیه روسیه وارد شده است را رد کرد و گفت: «وضعیت در اوکراین، صحنه‌سازی شده و چیزی بیش از این نیست.» او در ادامه خاطرنشان کرد: «ما اینکه ارتش روسیه چنین جنایاتی را در خیابان‌های بوچا مرتکب شده باشد، رد می‌کنیم.» پسکوف همچنین اضافه کرد که روسیه، دلایل بسیار جدی برای این باور دارد که بمباران یک زایشگاه در ماریوپل، جعلی بوده است. سخنگوی کرملین در نهایت تأکید کرد که حمله روسیه به اوکراین، یک عملیات ویژه نظامی است.

پسکوف که از سال ۲۰۰۰ به‌عنوان سخنگوی ولادیمیر پوتین خدمت می‌کند، گفت که روسیه به دنبال‌ راه‌هایی‌ است تا جنگ را خاتمه دهد. او گفت: «ارتش ما تمام تلاششان را می‌کنند تا به این عملیات ویژه، خاتمه دهند. ما امیدواریم در آینده‌ای نه‌چندان دور و طی روزهای آتی، این عملیات ویژه یا به اهدافش برسد یا توسط مذاکرات بین هیات روسی و اوکراینی تمام شود.»

گفته می‌شود که روسیه نیروهای خود را از کی‌یف خارج کرده و بیشتر تمرکز جنگ را به شرق اوکراین معطوف کرده است اما بااین‌حال، هیچ نشانه‌ای از پایان جنگ‌ دیده نمی‌شود. از طرفی، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین مجدداً خواستار ارسال تسلیحات سنگین از سوی غرب شد و گفت که نیروهایش به سلاح‌هایی نیاز دارند که بتوانند در میدان جنگ پیروز شوند.

این در شرایطی است که در ادامه فشارهای بین‌المللی علیه روسیه، اعضای مجمع عمومی سازمان ملل متحد، روز پنجشنبه با تعلیق عضویت روسیه در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد موافقت کردند. مجمع عمومی سازمان ملل با ۹۳رأی موافق، ۲۴رأی مخالف و ۵۸رأی ممتنع، عضویت روسیه را در شورای حقوق بشر به حالت تعلیق درآورد. مجمع عمومی این موافقت را به دلیل اتهامات مربوط به نقض فاحش و سیستماتیک حقوق بشر از سوی نیروهای روسیه در اوکراین اعلام کرد. در همین حال، کرملین در واکنش به تعلیق روسیه از شورای حقوق بشر سازمان ملل اعلام کرد که از این اقدام مجمع عمومی شورای حقوق بشر متأسف است. به گزارش اسپوتنیک، کاخ کرملین در بیانیه‌ای به تعلیق روسیه از شورای حقوق بشر سازمان ملل واکنش نشان داد و اعلام کرد، روسیه از حذف خود از شورای حقوق بشر متأسف است و به دفاع از منافع خود ادامه خواهد داد. در این بیانیه آمده است: «ما امیدواریم عملیات نظامی در اوکراین در روزهای آینده به اهداف خود برسد.» نماینده دائم روسیه در سازمان ملل هم گفت که شورای حقوق بشر به انحصار گروهی از کشورها تبدیل‌شده است که از آن برای اهداف خود استفاده می‌کنند. بااین‌وجود، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در واکنش به این تعلیق عضویت روسیه از شورای حقوق بشر سازمان ملل، گفت: «روسیه خیلی وقت است که سروکاری با مفهوم حقوق بشر ندارد. این وضع شاید روزی تغییر کند. فعلاً دولت روسیه و ارتش روسیه بزرگ‌ترین تهدید برای آزادی، برای بشر و مفهوم حقوق بشر در زمین هستند که واضح است.»

تجاوز روسیه به اوکراین، در حالی همچنان ادامه دارد که تا چندی دیگر قرار است نشست گروه20 در اندونزی برگزار شود. در همین زمینه، بلومبرگ اخیراً گزارش داده است که برخی مقامات خارجی، ازجمله مقامات آمریکایی در حال تلاش هستند تا اندونزی را به حذف پوتین از نشست گروه۲۰ ترغیب کنند. کشورهای گروه۲۰ در صورت حضور پوتین در این نشست سناریوهای متفاوتی را برای این رویداد در ماه نوامبر در نظر دارند ازجمله اعزام هیات‌های دون‌پایه. در همین زمینه، پسکوف به خبرنگاران گفت: «اندونزی سازمان دهنده و رئیس این نشست است. در نتیجه طبیعتاً ما توسط سازمان دهنده این نشست هدایت خواهیم شد؛ اما بسته به شرایط، موضع ما در خصوص مشارکت در این نشست تعیین می‌شود؛ اما روسیه به همکاری خود در چارچوب گروه۲۰ ادامه می‌دهد.» در همین حال، در ادامه تحریم‌ها علیه روسیه، روز گذشته انگلیس نیز نام دختران ولادیمیر پوتین و نیز دختر سرگئی لاوروف را به فهرست تحریم‌ها اضافه کرد؛ اقدامی که به گفته ایالات‌متحده تلاشی برای هدف قرار دادن سبک زندگی افراد نزدیک پوتین محسوب می‌شود. این در شرایطی است که پس از حمله روسیه به اوکراین در تاریخ ۲۴فوریه، انگلیس و سایر متحدان غربی این کشور موج مختلفی از تحریم‌ها را علیه روسیه اعمال کرده‌اند؛ تحریم‌هایی که افراد ثروتمند مسکو و صنایع مهم روسیه را مورد هدف قرار داده‌اند. لیز تراس، وزیر امور خارجه بریتانیا در بیانیه‌ای عنوان کرد: «بسته‌های تحریمی بی‌سابقه ما افراد نخبه و خانواده‌های آن‌ها را مورد هدف قرار داده است و اقتصاد روسیه را در مقیاسی که روسیه از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به خود ندیده است، تخریب می‌کند.» دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین در واکنش به این تحریم‌های جدید عنوان کرد: «به‌طورکلی تحریم‌های غرب علیه دختران پوتین و لاوروف واکنش جنون‌آمیز غرب را نشان می‌دهد. البته ما این تحریم‌ها را به‌خودی‌خود به‌عنوان گسترش یک موضع کاملاً تندرو در خصوص اعمال محدودیت‌ها تلقی می‌کنیم. درهرصورت، خط مستمر اعمال محدودیت‌ علیه اعضای خانواده مقامات روسی خود گویای آن است.» بااین‌وجود، وزیر خارجه آمریکا گفت که آمریکا و متحدانش از طریق اعمال تحریم‌ها در حال ایجاد فشار علیه روسیه هستند و همچنین حضور ناتو را در شرق تقویت می‌کنند.

به گزارش خبرگزاری آناتولی، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری در بروکسل عنوان کرد: «ما با هم از طریق تحریم‌های بی‌سابقه در حال ایجاد فشار علیه کرملین هستیم. ما همچنین توان دفاعی ناتو را در شرق تقویت می‌کنیم.» وزیر امور خارجه آمریکا همچنین اعلام کرد که ایالات‌متحده ممکن است راه اتحادیه اروپا را در اخراج دیپلمات‌های روسی، دنبال کند. بلینکن گفت: «گاهی ضروری است با دیپلمات‌های کشورهای مختلف که رابطه خصمانه‌ای با حقیقت دارند، برخورد و مقابله کرد. این بخشی از کار است.»

وزیر خارجه آمریکا در مقر ناتو همچنین با اشاره به مقامات رسمی گروه۷، نمایندگان اتحادیه اروپا و متحدان در منطقه آسیا- آرام گفت که یک ائتلاف گسترده و چشمگیر در برابر حملات روسیه، از اوکراین حمایت می‌کند. او مسکو را متهم کرد و اضافه کرد که روسیه نه‌تنها یک کشور را بلکه نظم کل جهان را مورد هدف قرار داده است. آنتونی بلینکن با اشاره به گزارش‌های معتبری از خشونت و جنایات جنگی در بوچا گفت: «تصاویر و گزارش‌های دل‌خراشی که از بوچا و سایر مناطق اوکراین منتشرشده، اتحاد دسته‌جمعی ما را تقویت کرده است.» بلینکن در ادامه تصریح کرد: «جنایات قبلی که در درگیری‌های دیگر انجام‌شده بود، بر اساس برخی از شواهد و حقایق به نتیجه رسید؛ گرچه این تحقیقات سال‌ها طول کشید اما ما به نتیجه رسیدیم. ما از آغاز درگیری ۱.۷میلیارد دلار به اوکراین کمک کرده‌ایم تا بتواند از خود دفاع کند.» او همچنین به مسئله سوخت اشاره‌ کرد و گفت: «اروپا سال‌ها به سوخت فسیلی روسیه متکی بوده اما اکنون به دنبال جایگزین دیگری است.» به‌هرروی، مقاومت نیروهای اوکراینی در برابر تجاوز نظامیان روسی همچنان ادامه دارد. این در شرایطی است که پس از قتل‌عام اوکراینی‌ها در بوچا، هم‌اکنون اخبار ناراحت‌کننده‌‌تری از کشتاری که نیروهای روس در شهر بورودیانکا مرتکب شده‌اند، منتشرشده است. در همین زمینه، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در نطق تازه خود در روز پنجشنبه گفته است که میزان خرابی‌ها در شهر بورودیانکا، خیلی هولناک‌تر از آن چیزی است که قبلاً در شهر مجاور بوچا آشکارشده است. به گزارش ایسنا، او که از کی‌یف صحبت می‌کرد، گفت: «جستجو در میان آوار در بورودیانکا شروع شده. وضعیت در آنجا خیلی هولناک‌تر است. شمار قربانیان اشغالگران روس در آنجا حتی بیشتر است.» بوچا و بورودیانکا هر دو در اطراف کی‌یف قرار دارند و با نزدیک شدن نیروهای روسیه به پایتخت شاهد نبردهای شدیدی بودند. نیروهای روسیه اکنون از این منطقه عقب‌نشینی کرده‌اند.

از سوی دیگر هم‌زمان بااینکه جنگ اوکراین هفتمین هفته خود را سپری می‌کند، دو رهبر ارشد اتحادیه اروپا به همراه نخست‌وزیر اسلواکی، روز گذشته جهت بازدید از اوکراین وارد این کشور شدند. به گزارش خبرگزاری آناتولی، ادوارد هگر، نخست‌وزیر اسلواکی عکسی را در توییتر خود منتشر کرده که نشان می‌دهد او به همراه اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا و جوزپ بورل، مسئول روابط خارجه اتحادیه اروپا وارد اوکراین شده‌اند و همچنین نوشته است: «ما آماده‌ایم تا در خصوص پیشنهاد‌هایمان برای کمک به ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین و دنیس شمیهال، نخست‌وزیر اوکراین گفت‌وگو کنیم.» همچنین فون در لاین عکسی را با بورل و هگر به اشتراک گذاشت و نوشت: «منتظر بازدید از کی‌یف هستم.» در همین زمینه دفتر کارل نهمر، صدراعظم اتریش در بیانیه‌ای اعلام کرد که او نیز قرار است در روزهای آینده برای دیدار با رئیس‌جمهوری اوکراین به این کشور سفر کند. بر اساس این بیانیه، صدراعظم اتریش در خصوص حمایت‌های سیاسی و بشردوستانه برای اوکراین با رئیس‌جمهوری این کشور گفت‌وگو خواهد کرد.