روسیه میخواهد در تحریمها تنها نباشد
روزنو :مذاکرات احیای برجام در وین متوقف شد. برخی از این توقف با عنوان یک بنبست یاد میکنند، هرچند که ممکن است رفع شود اما فعلاً سرنوشت احیای برجام برای بسیاری نامعلوم شده است. این اتفاق در حالی رخ داد که منابع مختلف داخلی و خارجی هفته پیش اعلام کرده بودند دوشنبه گذشته احتمالاً روز توافق احتمالی است. دوشنبه گذشت ولی اتفاقی رخ نداد و در نهایت دیپلمات ارشد ایران و مسئول مذاکرات یعنی باقری کنی وین را بدون نتیجه روشنی ترک کرد. تحلیلها درباره چرایی توقف مذاکرات مختلف است اما کارشناسان و منابع داخلی معتقدند که روسیه عامل اصلی توقف مذاکرات و مانع احیای برجام شده است. روسیه از آمریکا تضمین خواسته بود که در صورت احیای برجام تبادل تجاری ایران و روسیه شامل تحریمهای جدید روسیه نشود.
بهاینترتیب بسیاری میگویند که ولادیمیر پوتین بهراحتی برجام را به جنگ اوکراین و تحریمهای جدید آمریکا علیه روسیه پیوند زده و در واقع با این کار خواسته که روسیه تنها نماند. همین هم باعث شد تا طی روزهای گذشته واکنش منفی سیاستمداران ایرانی نسبت به روسیه بیشتر شود؛ اما درعینحال برخی از سیاستمداران نزدیک به دولت این موضوع را رد میکنند و تأکید دارند که عامل توقف مذاکرات آمریکا بوده که حاضر نشده با طرفهای مذاکرهکننده همکاری کند. درعینحال ویدئویی از سخنرانی اخیر ولادیمیر پوتین در شبکههای اجتماعی پخششده که در آن پوتین میگوید آمریکا و کشورهای غربی تحت تأثیر تحریم نفت روسیه، تلاش کردند که خیلی سریع با ایران و با ونزوئلا توافق کنند. این اظهارات پوتین نشان میدهد که در واقع این روسیه بوده که مانع احیای برجام شده است. سیدمحمد صدر از دیپلماتهای سابق وزارت امور خارجه و عضو فعلی مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفتوگویی با روزنامه همدلی به تحلیل این اتفاق اخیر درباره برجام پرداخته است. صدر به همدلی میگوید: «آنچه مسلم است این است که این حرکت روسیه در مذاکرات احیای برجام یک حرکت عجیبوغریبی بود. همانطور که کارشناسهای داخلی و خارجی گفتند، جنگ روسها در اوکراین هیچ ارتباطی با برجام ندارد. ولی بااینوجود به نظر میرسد که روسیه و در رأس آنها ولادیمیر پوتین دنبال این باشد که بخواهد یک شریک جرمی برای خودش داشته باشد و در موضوع تحریمها تحریم تنها نباشند.»
صدر با یادآوری حوادث گذشته در طول مذاکرات برجام و مسئله هستهای ایران تأکید میکند: «یک نکته لازم است یادآوری کنم که من در گذشته در جریان مذاکرات هستهای بودم؛ برخلاف اکنونکه هیچ اطلاعی از روند مذاکرات ندارم و به خاطر دارم که همواره در جریان مذاکرات هستهای ایران همیشه دو کشور روسیه و فرانسه مشکلاتی ایجاد میکردند. آنان همواره در روند مذاکرات حتی در روزهای منتهی به برجام، برخوردهای غیرعادی داشتند؛ که البته پیشازاین برخی منابع به آن اشاره کردهاند. الان هم با توجه به شرایط و شواهد، قدر مسلم این است که این اقدام روسیه یک اقدام ضد برجامی بوده است و معلوم نیست که بخواهد برجام به نتیجه برسد.»
این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در تحلیل خود از این رفتار روسیه و واکنش ایران نسبت به آن میگوید: «من فکر میکنم که هنوز شناخت دقیقی از سیاستهای روسیه آنطور که بایدوشاید در ایران وجود ندارد. به همین دلیل به نظر میرسد که ممکن است در داخل ایران خوشبینیهایی نسبت به آن وجود داشته باشد.» صدر میافزاید: «ما نباید در تحلیل رفتار و نیت کشورهای مختلف دچار اشتباه بشویم. باید بپذیریم که آمریکا دشمن ما است و هیچ شکی هم در دشمنی آمریکا با ما وجود ندارد. آمریکا از اول انقلاب تا حالا با ایران دشمنی کرده و تحریمهای مختلفی از همان ابتدا علیه ایران اعمال کرده است. در این موضوع هم هیچ تفاوتی بین دولتهای آمریکا اعم از جمهوریخواه و دموکرات نبوده است؛ اما باز هم تأکید میکنم که نباید دچار اشتباه شویم و باید طرف دیگر را هم بدانیم که ماهیت روسیه هیچ فرقی با ماهیت آمریکا ندارد. هر دوی این حکومتها جهانخوار هستند. هم آمریکا و هم روسیه منافع خودشان را به منافع کل دنیا ترجیح میدهند. در حوادث مختلف جهانی دیدهشده که چگونه این دو کشور فقط به فکر منافع خودشان هستند؛ بنابراین ما باید برنامه خود را با شناخت این واقعیت تنظیم کنیم. نه اینکه خیال کنیم چون این یکی بد است، پس میتوان به آن کشور دیگر اعتماد کرد و آن خوب است.»
این دیپلمات سابق معتقد است: «قشنگترین سیاستها زمان امام (ره) بود که شعار نه شرقی و نه غربی سر داده میشد. معنا این شعار این است که اجازه ندهیم نه شرق و نه غرب بر ایران سلطه داشته باشند. رابطههایمان را باید برمبنای واقعیتهایی که گفتم تنظیم کنیم. تصور نکنیم که حالا روسیه طرفدار منافع ما شده است. به یاد داشته باشیم که نگاه امام درباره اینها چه بود که امام فرمود، روسیه بدتر از آمریکا، آمریکا بدتر از روسیه و انگلیس بدتر از همه اینهاست. همه این کشورها به دنبال منافع خودشان هستند و در این راه هیچ رحمی به کشورهای دیگر ندارند و همه کشورها را در جهت منافع خودشان میبینند و سعی میکنند سوءاستفاده کنند.»