آنچه نباید اتفاق می‌افتاد رخ داد و ویروس کرونا در استان‌های مختلف کشور شیوع پیدا کرد. از سوی دیگر میزان مبتلایان به این بیماری در کشور رو به افزایش است و نگرانی‌ها کمی بیشتر از گذشته شده است. برخی از استان‌های کشور از جمله استان‌های گیلان و مازندران با وضعیت قرمز مواجه شده‌اند و با چالش‌های جدی برای مهار این بحران مواجه هستند. این در حالی است که هنوز برخی از افراد جامعه این بحران را جدی نگرفته‌اند و بدون رعایت مسائل بهداشتی در معابر عمومی رفت و آمد می‌کنند. خبرها حاکی از این است که برخی به‌صورت پنهانی جشن عروسی برگزار می‌کنند و برخی نیز از تعطیلات پیش آمده برای سفر استفاده می‌کنند. شرایط کشور به شکلی است که علاوه بر خطر بیماری کرونا میزان استرس و فشار روانی مردم نسبت به این بیماری نیز لحظه به لحظه افزایش پیدا می‌کند و جامعه در یک وضعیت بحرانی و پرچالش به زیست خود ادامه می‌دهد. به همین دلیل و برای تحلیل وضعیت مدیریت بحران کرونا با دکتر داریوش قنبری نماینده سابق مجلس و مشاور پارلمانی شهردار تهران گفت‌و‌گو کرده است. قنبری معتقد است:« بحران کرونا از ابتدا خیلی جدی نگرفته نشد و به همین دلیل با کمی سهل انگاری با آن برخورد شد. در شرایط کنونی نیز ما برخوردی از جنس موضوع با بحران کرونا مشاهده نمی‌کنیم و هنوز به‌صورت تخصصی با بحران مواجه نشده‌ایم. در چنین شرایطی برخی عنوان می‌کنند کرونا را شکست می‌دهیم. کرونا دشمنی نیست که با اسلحه وارد کشور شده و ما قصد داشته باشیم آن را هدف قرار دهیم. کرونا دشمن نیست و بلکه یک بیماری است که دشمن سلامتی افراد جامعه است. در چنین شرایطی ما باید به‌دنبال کنترل این بیماری باشیم. برخی مسئولان برای روحیه دادن به مردم از ادبیاتی استفاده می‌کنند که با موضوع متناسب نیست». در ادامه ماحصل این گفت‌و‌گو را می‌خوانید.

ارزيابي شما از ريشه‌هاي بحران شيوع کرونا در ايران چيست؟

به گزارش رزونو :واقعيت اين است که در اين موضوع نوعي سهل‌انگاري صورت گرفت و يا اينکه در ابتدا به ديدگاه‌هاي تخصصي‌توجه لازم نشد. ايران از نظر جغرافيايي فاصله زيادي با چين دارد. با اين وجود وضعيت شيوع اين بيماري در ايران تا حدود زيادي مانند چين شده است. اين در حالي است که بسياري از همسايگان چين به‌عنوان کانون اين بحران با چنين وضعيتي مواجه نبوده‌اند. متاسفانه اين بيماري در حال شيوع در کشور است. گفته مي‌شود در برخي مناطق امکان تشخيص اين بيماري وجود نداشته و به همين دليل نيز زمينه براي شيوع اين بيماري بيشتر شده است. اگر از همان ابتدا که اين بيماري در چين آغاز شد، رفت و آمدها به اين کشور کنترل مي‌شد، پروازها به چين صورت نمي‌گرفت و کساني که قصد سفر به اين کشور داشتند از سفر خود منصرف مي‌شدند تا حدود زيادي مي‌شد مانع ورود اين مهمان ناخوانده به کشور شد. نکته ديگر اين بود که نقاط بحراني بايد خيلي زود قرنطينه مي‌شد. براساس اظهارات مقامات رسمي کشور اولين مورد ابتلا به بيماري کرونا در شهر قم مشاهده شده است. به همين دليل نيز اين شهر بايد قرنطينه مي‌شد تا شهرهاي ديگر کشور آلوده نشود. بدون شک اگر اين اتفاق رخ مي‌داد اين بحران زودتر قابل کنترل مي‌شد و شهرهاي ديگر کشور به اين نحو با آن درگير نمي‌شدند. در نتيجه دو مساله قرنطينه نکردن نقاط بحراني و عدم کاهش مراودات ايران و چين دو عامل اصلي شيوع اين بيماري در کشور بود. بسياري از کشورهاي جهان که اتباع آنها در چين حضور داشتند اجازه ورود به کشورهاي خودشان را به راحتي پيدا نکردند و برخي از کشورها آنها را در کشتي قرنطينه کردند.

چرا موضوع قرنطينه نقاط بحراني در دستور کار قرار نگرفت؟

بنده معتقدم اين بحران از ابتدا خيلي جدي گرفته نشد و به همين دليل با کمي سهل انگاري با آن برخورد شد. در شرايط کنوني نيز ما برخوردي از جنس موضوع با بحران کرونا نداريم و هنوز به‌صورت کاملا تخصصي با بحران مواجه نشده‌ايم. در چنين شرايطي برخي عنوان مي‌کنند کرونا را شکست مي‌دهيم. کرونا يک بيماري است که دشمن سلامتي افراد جامعه است. در چنين شرايطي ما بايد به‌دنبال کنترل درمان اين بيماري باشيم. به همين دليل نيز بيشتر بايد درباره کنترل اين بيماري صحبت کنيم. برخي مسئولان براي روحيه دادن به مردم از ادبياتي استفاده مي‌کنند که با موضوع متناسب نيست. ادبيات برخي موضع‌گيري‌ها نشان مي‌دهد که ما هنوز هم با اين بحران به‌صورت کاملا تخصصي نگاه نمي‌کنيم. بحران کرونا يک بحران پزشکي و بهداشتي است. به همين دليل نيز پزشکان و متخصصان بايد درباره راهکارهاي عبور از اين بحران اظهارنظر کنند. البته هرچه از زمان بروز بحران گذشت وضعيت بهتر شد و رويکردها بيشتر از آنکه امنيتي يا سياسي باشد تخصصي و پزشکي شد. هر چند شايد اندکي دير شده باشد. با اين وجود مديريت بحران کرونا را بايد به پزشکان و متخصصان سپرد تا آنها با راه‌هاي تخصصي اين بحران را مديريت کنند.

فراگير شدن اين بيماري در کشورهاي ديگر جهان چه پيامدهايي به همراه خواهد داشت؟ چرا تعداد مبتلايان به اين بيماري در ايران نسبت به کشورهاي ديگر جهان بالا بوده به‌ شکلي که ايران جز پنج کشور بيشترين مبتلايان به اين بيماري است؟

در شرايط کنوني کرونا به يک اپيدمي جهاني تبديل شده و بسياري از کشورهاي جهان با اين بحران دست به گريبان هستند. به همين دليل کشورهاي درگير با اين بحران بايد از تجربيات يکديگر براي مهار و کنترل شيوع بيشتر اين بيماري و درمان آن استفاده کنند. اين وضعيت به‌خصوص درباره ايران صدق مي‌کند و ايران بايد از تجربيات ديگر کشورها استفاده کند. به هر حال چين با اقتصاد قوي و تجهيزاتي که در اختيار داشت نتوانست اين بحران را کنترل کند و به‌تازگي موفق شده روند تصاعدي اين بيماري را مهار کند. نکته مهم در اين زمينه مديريت تردد مردم در سطح شهرها و جاده‌هاي کشور است. برخي از مردم از درک بالايي برخوردار بوده و از همان روزهاي ابتدايي بحران مسائل بهداشتي را رعايت کرده و با زدن ماسک و رعايت مسائل بهداشتي به کنترل وضعيت کمک کردند. با اين وجود اين وضعيت در بين همه اقشار مردم وجود ندارد و برخي هنوز هم بحران را جدي نگرفته‌اند و به شکلي رفتار مي‌کنند که گويا هيچ‌اتفاقي رخ نداده است. متاسفانه برخي افراد از فرصت تعطيلات پيش آمده براي مسافرت استفاده کرده‌اند و به همين دليل با عدم درک صحيح از وضعيت کشور مشکلات را افزايش داده‌اند. اين افراد علاوه بر اينکه براي خود مشکل ايجاد کرده‌اند سلامتي مردم را نيز به خطر انداخته‌اند. در شرايط کنوني که وضعيت اضطرار است بايد براي رعايت نکردن مسائل بهداشتي جرائمي سنگيني در نظر گرفته شود تا برخي افراد به خود اجازه ندهند با سلامتي مردم بازي کنند. شرايط کنوني‌ کشور نيازمند کنترل‌هاي سخت‌گيرانه‌تري دارد و اين واقعيت است که مسئولان بايد به آن توجه کنند. به‌نظر مي‌رسد قبل از اينکه خيلي دير شود مسئولان بايد با قرنطينه کردن نقاط بحراني از شيوع بيشتر اين بيماري در کشور جلوگيري کنند. چين با آن همه انضباط و سطح تکنولوژي که داشت به‌راحتي نتواست اين بحران را کنترل کند. واقعيت اين است که در ايران چنين انضباط و تکنولوژي وجود ندارد و به همين دليل چالش‌هاي موجود در ايران به مراتب از چين بيشتر است. نمونه بارز اين قضيه کمبود و فقدان ماسک و اقلام بهداشتي مورد نياز مردم در داروخانه‌هاي کشور است. در شرايط کنوني مردم کشور به سختي به ماسک و اقلام بهداشتي دسترسي دارند که اين مساله نشان مي‌دهد تمهيدات لازم براي مقابله با اين بيماري از قبل در کشور انديشيده نشده است.

فرهنگ مدني و اراده و آگاهي مردم براي همکاري براي مقابله با اين بحران به چه ميزان داراي اهميت است؟

با شعار و سخنراني کردن نمي‌توان کشور و بحران‌هاي موجود در آن را مديريت کرد. در موضوع سلامت مردم مسئولان بايد بسيار جدي عمل کنند. به‌عنوان مثال اگر در داخل کشور اقلام بهداشتي وجود ندارد و يا به اندازه کافي وجود ندارد ما بايد اين اقلام را از خارج از کشور وارد کنيم تا در شرايط ضروري امروز به درد مردم بخورد. در شرايط کنوني برخي با تغيير صورت مساله ميزان توليد اقلام بهداشتي را مطرح مي‌کنند که با واقعيت همخواني ندارد. برخي مسئولان در حالي از توليد بالاي شوينده‌ها و مواد ضدعفوني صحبت مي‌کنند که اين اقلام به دست مردم نرسيده و مردم در اين زمينه با چالش‌هاي جدي مواجه هستند. اگر امکان توليد ماسک و مواد ضدعفوني‌کننده در داخل کشور وجود دارد بايد اين اتفاق رخ بدهد و‌گرنه بايد اقلام بهداشتي مورد نياز مردم به‌صورت گسترده از خارج از کشور وارد شود. مشخص نيست صبر و تعلل برخي مسئولان براي تهيه اقلام بهداشتي مورد نياز مردم چه توجيهي دارد و اين افراد براساس چه ديدگاه‌هاي در تصميم‌گيرهاي لازم و ضروري تعلل مي‌کنند. در شرايط کنوني وزارت بهداشت عنوان کرده که ما در اوج اين بيماري قرار داريم. به‌نظر مي‌رسد اين وضعيت تا هفته‌هاي آينده نيز وجود خواهد داشت. برخي از متخصصان حتي دوره زماني اين بيماري را بيشتر تشخيص داده‌اند و هشدارهاي لازم را به مسئولان کشورهاي خود داده‌اند که اين بيماري ممکن است تا بازه زماني بيشتري داشته باشد و به‌زودي ريشه کن نشود. در شرايط کنوني بايد از پتانسيل‌هاي موجود مانند مساجد، ورزشگاه و برخي اماکن عمومي براي امور درماني استفاده کرد و به جاي اينکه تراکم در بيمارستان‌هاي زياد باشد بيماران به اين اماکن انتقال داده شود.

دخالت نهادهاي غيرتخصصي در مديريت بحران کرونا به چه ميزان دامنه اين بحران را افزايش داد؟

شيوع گسترده اين بيماري در استان‌هاي مختلف کشور نشان‌دهنده اين مساله است که ما در مديريت اين بحران خيلي موفق نبوده‌ايم. ايران در حالي قربانيان زيادي به خاطر ابتلا به ويروس کرونا داده که همسايه کشور چين نبوده و مرز مشترکي با اين کشور نداشته است. به‌صورت طبيعي نبايد اين بيماري با اين سرعت در ايران شيوع پيدا مي‌کرد در حالي که همسايگان کشور چين که با اين کشور مرز مشترک دارند داراي چنين وضعيتي نيستند. اين وضعيت نشان مي‌دهد که در مديريت بحران قصور شده است. بررسي اظهارنظرهاي مختلف از ابتدا اين بحران تا امروز نشان مي‌دهد که متخصصان نتوانستند نظريات کارشناسي خود را به موقع به کرسي بنشانند و يا اينکه برخي اين اجازه را به آنها ندادند. بايد به اين نکته توجه داشت که جنس اين بحران با بحران‌هايي امنيتي و نظامي متفاوت است. کرونا يک تهديد است که وزارت بهداشت و مختصصان بايد آن را مديريت کند و نهادهاي امنيتي نيز با تدابيري که مي‌انديشند ضريب امنيت سلامت مردم را افزايش بدهند. در چنين شرايطي همه بايد به ديدگاه‌هاي کارشناسي و تخصصي پزشکان تمکين کنند و آنها را در دستور کار خود قرار بدهند. هر کسي بايد در جايگاه و تخصص خود به مديريت اين بحران و سلامتي مردم کمک کند. نبايد جاي مراکز تصميم‌گير براي مديريت بحران کرونا تغيير کند. مراکز امنيتي و نظامي داراي امکانات و تجهيزاتي هستند که مي‌تواند در شرايط کنوني در اختيار وزارت بهداشت قرار بگيرد تا پزشکان با استفاده از اين امکانات خدمت‌رساني بهتري به مردم داشته باشند. در ماه‌هاي گذشته کشور با بحران‌هاي اقتصادي متعددي مواجه بود. اغلب اين بحران‌ها نيز ريشه در تصميم‌گيري‌هاي اشتباه و سوء مديريت دارد. به‌عنوان مثال در حالي که همه تحليلگران معتقد بودند اگر ايران اف اي تي اف را نپذيرد با پيامدهايي مواجه خواهد شد اما در نهايت اين اتفاق رخ داد و برخي بدون در نظر گرفتن پيامدهاي اين قضيه اجازه ندادند ايران اف اي تي اف را بپذيرد. يکي از مهم ترين پيامدهاي نپذيرفتن اف اي تي اف کاهش ارزش پول ملي بود. متاسفانه برخي مسئولان ذيربط به بحران‌هاي کشور و پيامدهاي آن حساسيت کافي نشان نمي‌دهند.