خانه‌دار شدن رؤیا شد

طرح آمارگیری هزینه و درآمد خانوار با قدمتی ۵۰ساله از مهم‌ترین طرح‌های آماری مرکز آمار ایران است. هدف کلی این طرح، برآورد متوسط هزینه‌ها و درآمد یک خانوار شهری و یک خانوار روستایی در سطح کشور و استان‌هاست. براساس تازه‌ترین گزارش مرکز آمار در سال ۱۳۹۲ از هزینه و درآمد خانواده‌های ایرانی، متوسط هزینه ماهانه خانوار شهری حدود یک‌میلیون و ۷۱۷‌هزار تومان و درآمد خانوار شهری حدود یک‌میلیون و ۷۰۳‌هزار تومان شده است. یکی از جالب‌ترین داده‌هایی که از این آمار می‌توان استخراج کرد توان پس‌انداز ایرانی‌ها برای خرید مسکن است. براساس این گزارش تنها سه دهک بالای جامعه توانایی دارند با پس‌انداز ۱۰ساله خود یک مسکن متعارف را در نقاط شهری کشور خریداری کنند. براساس این گزارش، متوسط درآمد سالانه یک خانوار شهری در کشور از ۵.۲۲‌میلیون ریال در ‌سال ۱۳۷۹ به ۶.۹۳‌میلیون ریال در ‌سال ۱۳۸۸ رسیده است. بنابراین متوسط درآمد سالانه یک خانوار شهری در این دوره متوسط رشد سالانه ۳.۱۵‌درصد را تجربه کرده است. با این حساب متوسط درآمد یک خانوار شهری در کشور در این دوره تقریبا به میزان تورم سالانه رشد داشته و درآمد حقیقی تغییری نکرده است. براساس آمار منتشرشده توسط بانک مرکزی متوسط تورم سالانه در دوره ۱۳۷۹-۱۳۸۸ برابر ۷۵.۱۴‌درصد بوده است. براساس این گزارش در یک دوره ۱۰ساله یک خانوار شهری در کشور توانایی پس‌انداز ۱۶۸‌میلیون ریال را خواهد داشت. این میزان از مجموع پس‌انداز سالانه خانوار و سود تعلق گرفته به پس‌انداز آن به‌دست آمده است. با این اوصاف اگر زیربنای یک مسکن متعارف در نقاط شهری کشور برابر ۱۰۰ مترمربع و متوسط قیمت آن نیز ۵۵۰۰‌هزار ریال برای هر مترمربع در نظر گرفته شود، آنگاه قیمت یک مسکن متعارف در نقاط شهری کشور ۵۵۰‌میلیون ریال خواهد بود. حال اگر یک خانوار شهری با پس‌انداز ۱۰ساله خود بخواهد اقدام به خرید مسکن متعارف کند تنها توانایی تأمین ۷.۳۰‌درصد از هزینه آن را خواهد داشت. به عبارت دیگر یک خانواده متوسط شهری در کشور با پس‌انداز ۱۰ساله خود تنها می‌تواند ۳۰‌درصد از قیمت یک مسکن متوسط را پرداخت کند. این درحالی است که توان خرید یک خانوار در دهک‌های مختلف بسیار متفاوت از این رقم است و از ۵.۸ مترمربع در دهک اول تا ۲۸۰ مترمربع در دهک دهم در نوسان است. براساس نتایج به‌دست‌آمده تنها سه دهک بالای جامعه توانایی آن را دارند که با پس‌انداز ۱۰ساله درآمدهای خود یک مسکن متعارف را در نقاط شهری کشور خریداری کنند.