حمید سلیمانی: افزایش بی‌وقفه قیمت ارز و طلا در بازار که بی‌تردید به افزایش قیمت کالاها در آینده‌ای نه چندان دور منجر خواهد شد، دور تازه‌ای از گرفتاری‌ها برای اقتصاد بحران‌زده ایران به وجود آورده است.

از دو ماه پیش از عید، نرخ دلار در بازار آزاد، گام به گام و به تدریج بالا و بالاتر رفت و تدابیر وزارت اقتصاد و بانک مرکزی برای کنترل قیمت آن از راه حراج طلا در بازار و نیز افزایش نرخ سود سپرده به 30درصد، هر چند در مقاطعی به کاهش قیمت دلار منجر شد، اما به دلیل افزایش تنش در منطقه و نااطمینانی فعالان اقتصادی و مردم از فضای آینده کسب و کار، دوباره روند صعودی گرفت؛ به‌گونه‌ای که نرخ آن از رقم تثبیت شده 50هزار تومان در سال گذشته، با رشدی حداقل 30درصدی به بالای 65هزار تومان رسیده است.

حال در چنین آشفته بازاری، عده‌ای معتقدند که تغییر مدیران ارشد اقتصادی دولت ازجمله وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی، گره‌گشای برخی از مشکلات خواهد بود و در مقابل، برخی نیز معتقدند که مقصرنمایی این دو فرد و نهاد، بدون نگاه به ریشه‌های داخلی و خارجی افزایش قیمت ارز، راه به جایی نخواهد برد.

سیف: با تورم بالای ۳۰ درصد، نرخ ارز ثابت نمی‌ماند

در همین زمینه، رئیس کل اسبق بانک مرکزی در مورد شایعات مربوط به تغییر مدیران ارشد اقتصادی دولت اظهار داشت: ریشه اصلی مشکلات موجود در بازار ارز عمدتا مربوط به ناهماهنگی و تصمیمات در سایر دستگاه‌هاست. به نظر بنده این موضوع، نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه پیچیدگی‌های بیشتری را ایجاد می‌کند.

«ولی‌الله سیف» در گفت‌وگو با ایلنا گفت: نرخ در بازار ارز تحت تأثیر عوامل مختلفی از قبیل عملکرد اقتصادی و تصمیمات بودجه‌ای دولت و مجلس، مقررات مربوط به واردات و صادرات، مجوزهای ویژه مربوط به مبادلات مرزی و سفرهای سیاحتی و زیارتی خارجی قرار دارد. علاوه بر آن شرایط نامناسب و تنش در روابط بین‌المللی و تحریم‌ها، عوامل خارجی هستند که بر نرخ ارز و نوسانات آن در بازار تأثیر دارند. بنابراین، بانک مرکزی تنها دستگاه پاسخگو در این رابطه نیست و نباید همه اتفاقات در بازار ارز را به حساب بانک مرکزی گذاشت و سایر دستگاه‌هایی که در بروز شرایط موجود با عملکرد و تصمیماتشان نقش دارند، مصون بمانند و انتقادی متوجه آنها نشود.

وی ادامه داد: چه بسا جهش نرخ ارز نشأت گرفته از تصمیم یا اقدامی باشد که در گذشته انجام شده اما تأثیرش بر نرخ ارز و نوسان بازار بعد از یک دوره زمانی مشاهده شود. از این نوع تصمیمات کم نداریم. به عنوان مثال لایحه بودجه وقتی با عدم تعادل و ناترازی پیشنهاد و پس از عبور از فرایند مربوطه در مجلس تصویب و برای اجرا در سال بعد به دولت ابلاغ می‌شود، ظاهرا مشکلی را در سال جاری به وجود نمی‌آورد اما در سال بعد یعنی زمان اجرای آن، به دلیل عدم تعادل و ناترازی، زمینه تحمیل کسری به نظام بانکی یا بدتر از آن بانک مرکزی را فراهم می‌آورد.

رئیس کل اسبق بانک مرکزی افزود: در فضای پر التهابی که در بازار ارز ایجاد می‌شود، فقط بانک مرکزی دیده می‌شود و دستگاه‌های اصلی مؤثر در موضوع، فارغ‌البال نه تنها مورد سوال قرار نمی‌گیرند بلکه چه بسا در همین زمان، مشغول تصمیم‌گیری‌های مشابهی هستند که آثارش بر نرخ ارز در دوره زمانی بعد مشاهده خواهد شد. این شیوه همواره در حال تکرار است و متأسفانه از آن درس نمی‌آموزیم و با وجود تجربیات پرهزینه گذشته، باز همان رفتار را تکرار می‌کنیم.

سیف در مورد شایعات مربوط به استعفا و جابه‌جایی مدیران ارشد اقتصادی دولت اظهار داشت: معتقدم درباره انتشار اخباری مبنی بر استعفای رئیس بانک مرکزی باید توجه داشت ممکن است افراد با اهداف خاصی این خبر را نشر داده باشند و احتمال دیگر، این است که رئیس کل به دلیل فشارهای متعدد و انجام مسئولیت‌هایی که به ناروا از وی انتظار دارند تصمیم به استعفا بگیرد. در هر صورت استعفا یا تغییر رئیس کل بانک مرکزی، آثاری را در بازار ارز به همراه خواهد داشت.

رئیس کل اسبق بانک مرکزی در پایان تاکید کرد: وقتی تورم بالای 30درصد است، نرخ ارز نمی‌تواند ثابت بماند. علاوه بر آن روشن است که تنش‌های بین‌المللی و اخبار مثبت و منفی بر بازار ارز تأثیر جدی دارند و نباید آن را نادیده گرفت. بانک مرکزی باید بر مبنای تخصص و تجربه‌هایش بازار ارز را مدیریت کند ولی در حال حاضر مراجع متعددی نسبت به موضوعات اقتصادی تصمیم‌گیری می‌کنند به نحوی که مشخص نیست کدام تصمیم از سوی چه کسی گرفته شده اما در نهایت بانک مرکزی ملزم به اجرای آنها می‌شود و انتظار دارند که پاسخگوی نتایج آن تصمیمات هم باشد.

رئیس بانک مرکزی و وزیر اقتصاد باید برکنار شوند

نماینده شاهین‌شهر اما عقیده دیگری دارد. «حسینعلی حاجی‌دلیگانی» با رد این موضوع که شرایط نظامی در منطقه در بالاتر رفتن قیمت دلار و وضعیت معیشتی مردم تاثیر دارد یا خیر، به جماران گفت: به نظرم وضعیت قیمت دلار ارتباطی به حمله نظامی در منطقه و این نوع مسائل ندارد و به نوع برنامه‌ریزی دولت برمی‌گردد. وقتی یکی از مسئولان دولت می‌گوید دلار تا ۱۰۰هزار تومان بالا می‌رود، طبیعی است که اگر بالاتر از ۱۰۰هزار تومان برود آن موقع به زعم آنها یک ناهنجاری پیش می‌آید، در حالی‌که من فکر می‌کنم ریشه این مباحث به نوع مباحث اقتصادی، نقدینگی و ارزش پول ملی برمی‌گردد‌.

وی در واکنش به اینکه دولت منتقدان به وضعیت اقتصادی را تروریست اقتصادی می‌نامند، گفت: رئیس بانک مرکزی و وزیر اقتصاد اگر توضیح قانع‌کننده‌ای نداشته باشند باید برکنار شوند. مجلس تا ششم خرداد سرکار است و از مسئولیت آن کاسته نمی‌شود.

حاجی دلیگانی درخصوص جابه‌جایی وزیر و رئیس بانک مرکزی افزود: جابه‌جایی می‌تواند تاثیرگذار باشد. اگر کسی نمی‌تواند کاری را درست انجام دهد دلیلی برای ماندنش وجود ندارد.