ششمين دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبري، ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ همزمان با مرحله نخست انتخابات دوازدهمين دوره مجلس شوراي اسلامي در‌حالي برگزار خواهد شد كه ردصلاحيت حسن روحاني، رييس‌جمهور پيشين و عضو فعلي مجلس خبرگان رهبري مورد توجه چهره‌هاي مختلف قرار دارد. چهارم بهمن ماه سال جاري بعد از آنكه خبر ردصلاحيت حسن روحاني توسط سايت او اعلام و تاييد شد، رييس دولت يازدهم و دوازدهم در سه نامه به شوراي نگهبان خواستار اعلام دلايل ردصلاحيت خود شد. به‌‌رغم ردصلاحيت اين عضو فعلي مجلس خبرگان رهبري براي انتخابات آتي اين مجلس، او در واكنش به ردصلاحيت خود از مردم خواست كه در انتخابات پيش‌ رو شركت كنند و «راي اعتراضي» دهند. بنا بر اعلام سايت حسن روحاني، او سومين نامه خود به شوراي نگهبان را روز چهارشنبه دوم اسفند ارسال كرده و علت ارسال اين نامه بي‌پاسخ ماندن دو نامه پيشين او اعلام شده است. نامه‌هاي روحاني اما بي‌پاسخ مانده است. هادي طحان‌نظيف، سخنگوي شوراي نگهبان درباره عدم پاسخگويي اين شورا به نامه‌هاي رييس‌جمهور پيشين ايران روز چهارشنبه هفته گذشته گفت كه «اولويت ما بررسي صلاحيت كساني است كه شكايت داشتند» و تاكيد كرد كه «نسبت به كساني كه شكايت نداشتند، هنوز وارد بررسي نشديم. حتما رسيدگي مي‌كنيم و حق قانوني آنهاست.» بعد از سه نامه بي‌پاسخ حسن روحاني به شوراي نگهبان درباره هادي صادقي، معاون رييس قوه قضاييه و كانديداي مجلس خبرگان با اشاره به دلايل مختلفي ازجمله عدم صلاحيت علمي كه براي ردصلاحيت كانديداهاي خبرگان مطرح مي‌شود، در پاسخ به سوالي درباره ردصلاحيت روحاني و علوي به خبرآنلاين گفته است كه ممكن است افرادي به دلايل بعضي عملكردهاي‌شان مورد انتقاد قرار گرفته باشند و همين انتقادات سبب شود در نظر فقهاي محترم شوراي نگهبان در صلاحيت آن افراد خدشه وارد شود و اين هم يكي از عواملي است كه ممكن است باعث حذف برخي افراد شود، به عنوان مثال ممكن است عوامل سياسي، اجرايي يا مساله التزام به اسلام و ولايت فقيه يا چيزهاي ديگري از اين قبيل باشد.

او همچنين تاكيد كرده است كه «براي هر كدام از آنها ممكن است يك عامل اثر گذاشته باشد و مختلف است و يكسان نيست، مثلا ما در دوره قبلي افرادي را داشتيم كه بسيار معروف و مشهور و شناخته شده بودند كه حاضر نشدند آزمون بدهند و چون حاضر نشدند آزمون بدهند و مي‌گفتند ما را همين‌طور قبول كنيد و فقهاي محترم شوراي نگهبان هم قبول نداشتند و مي‌گفتند كه ما نمي‌دانيم شما واقعا مجتهد هستيد يا خير و بايد تشريف بياوريد و آزمون بدهيد و فقط دعوا سر همين يك بخش بود.» محمود واعظي، رييس دفتر رييس‌جمهور در دولت روحاني نيز در همين ارتباط به ايلنا گفته است كه «رد صلاحيت آقاي روحاني اتفاق خيلي عجيبي است، در مجلس خبرگاني كه از حالا معلوم است اكثريت آنها يك تفكر را دارند، سه تا چهار تفكر غير از خودشان را هم نپذيرفتند. قطعا روحاني را به خاطر صلاحيت علمي و موضوعات تخصصي رد نكردند، بلكه به خاطر شجاعت و بيان حرف‌ و خواست مردم رد كردند.» او همچنين تاكيد كرده است كه «خيلي از كساني كه مي‌توانستند در انتخابات بيايند و مردم را سر صندوق‌هاي راي بياورند، الان نيستند. اميدوارم فضاي مناسبي به وجود بيايد و مردم بيشتر بيايند.»

ردصلاحيت روحاني به دليل «مشكل علمي يا عدم اجتهاد» نبود

محسن اسماعيلي، كانديداي انتخابات خبرگان نيز در گفت‌وگو با انصاف‌نيوز درباره ردصلاحيت حسن روحاني تاكيد كرده كه «در اين مورد نمي‌توان مشكل علمي يا عدم اجتهاد را مطرح كرد، چون يك يا چند دوره عضو خبرگان بودند و طبق قانون خبرگان كساني كه عضو بودند، ديگر از نظر علمي مورد ارزيابي مجدد قرار نمي‌گيرند.‌اي كاش امثال آقاي روحاني هم در انتخابات حضور داشتند؛ حضورشان مي‌توانست به پررونق‌تر شدن انتخابات كمك كند.»

دست پيش شريعتمداري

حسين شريعتمداري، مدير مسوول روزنامه كيهان در واكنش به خواسته حسن روحاني از شوراي نگهبان براي انتشار عمومي دلايل رد صلاحيتش گفته بود كه «آقاي روحاني دلايل ردصلاحيت خود را از شوراي نگهبان بخواهند و آن را براي اطلاع و قضاوت عموم منتشر كنند.» او در پاسخ به سوال خبرنگار خبرگزاري فارس كه درباره بيانيه روحاني بعد از ردصلاحيت نامزدي او براي مجلس خبرگان سوال كرده بود، گفت:آقاي روحاني طي بيانيه‌اي كه در اعتراض به ردصلاحيت خود منتشر كرده است به نكاتي اشاره كرده‌اند كه در جاي خود قابل بحث و انتقاد جدي است. ايشان ازجمله به پنج دوره نمايندگي خود در مجلس شوراي اسلامي، سه دوره نمايندگي خبرگان، دو دوره رياست‌جمهوري و عضويت و رياست در برخي شوراهاي تصميم‌گيري نظام اشاره كرده و ردصلاحيت خود را غيرقانوني و با انگيزه‌هاي سياسي دانسته‌اند! كه در پاسخ بايد گفت به فرموده حكيمانه حضرت امام، «ميزان حال فعلي افراد است.»

ردصلاحيت روحاني «سياسي» است

سيدمحمدعلي ابطحي، عضو مجمع روحانيون مبارز نيز در واكنش به اين ردصلاحيت گفته است كه «من هم مثل خيلي‌هاي ديگر ردصلاحيت آقاي روحاني را ردصلاحيت سياسي مي‌دانم. در حقيقت براي حضور نداشتن آقاي روحاني يك مديريتي شكل گرفت، چون آقاي روحاني با برنامه‌اي متفاوت آماده حضور بود.» او همچنين تاكيد كرده است كه «آقاي روحاني يك مدير قديمي در كشور بوده كه خدايي ناكرده اگر بحراني هم در كشور به وجود بيايد، مي‌توانست در مجلس خبرگان آن بحران را مهار كند. شايد قوي‌ترين مهره‌اي بود كه مي‌توانستند او را بيشتر در چارچوب مسائل جانشيني بدانند.»

نمي‌شود براي مشاركت افراد را تاييد صلاحيت كرد!

علي مومن، نامزد انتخابات مجلس خبرگان رهبري درخصوص ردصلاحيت حسن روحاني به جماران گفت: من كه اطلاع ندارم چه جهاتي باعث رد ايشان شده است. ايشان ان‌شاءالله كه جزو صالح‌ترين افراد بودند و باشند. ولي براساس آنچه وظيفه شوراي نگهبان است اگر ايشان را غيرصالح ديد، من كوچك‌ترين حرفي درباره ايشان نمي‌زنم. اگر واقعا غيرصالح ديده، آيا جا دارد كه براي مشاركت بيشتر بگوييم غيرصالح، صالح است؟ اينكه دروغ است و شوراي نگهبان برخلاف وظيفه خود رفتار كرده است. لابد براساس آنچه ديدند، جوري بوده كه اين‌گونه تشخيص دادند كه صلاحيت ندارد.

جدال لفظي آشنا و كريمي قدوسي مصلحت نبود يا صلاحيت؟

حسام‌الدين آشنا، مشاور رييس‌جمهور در دولت روحاني در واكنش به اعلام ردصلاحيت حسن روحاني در انتخابات مجلس خبرگان رهبري در توييت‌هاي كنايه‌آميزي با قيد اين موضوع كه «مصلحت نبود يا صلاحيت؟» نوشت: «رفت مرآت دل از كلفت آفاق به زنگ / مركز افتاد برون بس كه شد اين دايره تنگ»

او در پاسخ به توييت جواد كريمي قدوسي، نماينده تندرو مجلس كه نوشته بود: «‏كسي كه استعداد و اراده ‎سقيفه‌سازي را داشت توسط شوراي محترم نگهبان ردصلاحيت شد.» در توييتي نوشت: «سقيفه امروز يا ديروز يا فردا؟ ربِّ بِما أنْعمْت علي فلنْ أكُون ظهِيرا لِلْمُجْرِمِين [آيه‌۷ سوره قصص؛ ترجمه: موسي گفت ‌اي خدا، به شكرانه اين نعمت كه مرا عطا كردي من هم بدكاران را هرگز ياري نخواهم كرد.] زبان حال؛ رد‌ چو مني گزاف و آسان نبود/ محكم‌تر از ايمان من ايمان نبود» آشنا همچنين در ادامه توييتي از حامد كاشاني، سخنران مذهبي اصولگرا را نيز در صفحه خود بازنشر كرده كه احتمالا بي‌ارتباط به ردصلاحيت روحاني نباشد. در اين توييت نوشته شده است: « الان اين تصميماتي كه مسوولان مي‌گيرند واقعا در جهت مشاركت حداكثري است؟ چرا من نمي‌فهمم؟»

پايگاه خبري انصاف نيوز نيز در گزارشي درباره ردصلاحيت روحاني نوشت: «اين تصميم فقهاي شوراي نگهبان درحالي اتخاذ شده است كه آيت‌الله خامنه‌اي در ماه‌هاي اخير چندين‌بار بر رقابتي بودن انتخابات مجلس شوراي اسلامي و مجلس خبرگان رهبري كه در اسفند ۱۴۰۲ برگزار خواهد شد، تاكيد كرده‌اند. رهبري نظام، يك ماه قبل در ديدار جمعي از مردم كرمان و خوزستان با اشاره به تاكيداتي كه بر رقابتي شدن انتخابات دارند درباره مفهوم انتخابات رقابتي اظهار داشتند: بايد ميدان براي حضور جناح‌هاي سياسي و گرايش‌هاي گوناگون در مسابقه بزرگ انتخابات باز باشد تا همه ديدگاه‌ها و نگاه‌ها در اين ميدان فعال باشند. به نظرم مي‌آيد كه مخاطب اين بايد در درجه نخست شوراي نگهبان بوده است تا با تاييد صلاحيت افراد از جناح‌هاي سياسي و گرايش‌هاي گوناگون امكان حضور آنها در انتخابات را فراهم كند، اما آنچه در عمل رخ داده است ناتواني شوراي نگهبان در تشخيص صلاحيت حسن روحاني به عنوان يكي از چهره‌هاي شاخص جريان ميانه‌رو بوده است.»