اعظم طاهری: تفاوت بارش در دو سوی ارتفاعات مرزی کشور سبب نشر شایعاتی در رابطه با دست‌کاری ابرها شده است. این شایعات در فضای مجازی بازنشر شد و به یکی از سؤالات تبدیل گشت. برخی از صاحب‌نظران بر این باورند که هنوز علم به نقطه‌ای نرسیده که بتوان ابرها را دست‌کاری کرد یا ابر بارش زا را به سرقت برد. اما ایده باروری ابرها موافقانی هم دارد. ستاره صبح در این رابطه گفت‌وگویی با صابر باغ خوانی پور، کارشناس محیط‌زیست داشت که می‌خوانید:

در برابر پدیده اختلاف بارش در دو سوی مرزها چه توضیح علمی وجود دارد؟
کشور ترکیه نسبت به ایران در ارتفاعی بالاتر قرار دارد. وسعت ترکیه کمتر از مساحت کشور ما است. همچنین دو منبع رطوبتی قابل‌توجه در این کشور وجود دارد دو دریا که تضمین می‌کند ترکیه از خشک‌سالی دور باشد. همین موارد به‌خودی‌خود توجیه‌کننده تفاوت بارش‌ها در دو کشور همسایه است.

الگوی بارش و مشخصات جوی ترکیه متفاوت از ایران است. میانگین بارش سالانه ترکیه بیش از دو برابر همین شاخص در ایران است. وقتی در مورد ایران و ترکیه صحبت می‌کنیم از دو اقلیم متفاوت حرف می‌زنیم. اقلیم ایران گرم و خشک است ولی ترکیه کشوری مدیترانه‌ای و پر بارش است.

آیا مشکل کم‌بارشی و خشک‌سالی در ایران را می‌توان از اثرات گرمایش زمین دانست یا همچنان تئوری توطئه در این موضوع پررنگ‌تر است؟
گرمایش زمین طی سال‌های اخیر در حال ذوب کردن ذخایر برفی و یخچال‌های طبیعی است. در بالادست سیل خسارات زیادی را به مناطق تحمیل می‌کند و در مناطق گرم و خشک، خشک‌سالی شدت می‌گیرد.
در چنین شرایطی برنامه‌ریزی برای مدیریت منابع آب ضروری است تا خسارت ناشی از خشک‌سالی کنترل شود.

این هشدار از چند سال پیش داده‌شده بود. وقتی دمای زمین یک درجه گرم می‌شود این وضعیت در تابستان‌ها و همچنین در مناطق گرم و خشک به افزایش چند درجه‌ای دما می‌انجامد. به همین دلیل در ایران شاهد تابستان‌هایی گرم‌تر از قبل هستیم.

زمان برای محدود کردن افزایش دمای زمین و جلوگیری از روند صعودی گرمایش جهانی از دست نرفته و هنوز فرصت مقابله وجود دارد. یکی از راه‌حل‌ها کاهش انتشار گازهای آلاینده در جو زمین است.
باید پذیرفت که عبور از آستانه ۱.۵ درجه‌ای گرمایش برای جهان فاجعه‌آمیز خواهد بود. کشورهای صنعتی جهان باید احساس مسئولیت کنند. در مورد ایران گرمایش زمین با افزایش دما، خشک‌سالی و سیلاب در مناطقی از کشور خود را نشان داده است. بارش‌ها در پاییز و زمستان نشان می‌دهد که تابستانی سخت، خشک و گرم خواهیم داشت.

آیا باروری ابرها در شرایط اقلیمی ایران روشی عملی و قابل‌اجرا است؟

روش بارورسازی ابرها در محافل مختلف مطرح‌شده و قرار است به‌عنوان یکی از راهکارهای افزایش بارندگی اجرایی شود.
اینکه روش بارورسازی ابرها روش قطعی و تأثیرگذاری برای حل معضل کم‌آبی است یا نه؟! این موضوع همچنان در محافل علمی محل مناقشه است.

موافقان این روش عقیده دارند که باروری ابرها روشی برای تأثیرگذاری بر روی ابرهای طبیعی است.
به‌ویژه که بارورسازی ابرها در بسیاری از کشورهای جهان انجام می‌شود و حتی گاهی از این پدیده با عنوان ابر دزدی یاد می‌شود. این روش در ایران هم آزموده شده و در صورت مدیریت درست، می‌تواند باعث افزایش بارندگی شود.

اما مخالفان این پروژه بیشتر روی موضوع هزینه و صرفه تمرکز دارند. به‌طورکلی این توافق وجود دارد که تکنولوژی این کار موجود است و باروری ابرها ازنظر عملی قابل انجام است و اختلاف بر سر مسائل دیگر نظیر هزینه اجرای این پروژه است.
چون در این روش حجم بارش تولیدشده بسیار محدود است و این نظر وجود دارد که باید به‌جای اتکا به راه‌حل‌های کوتاه‌مدت، بر کاهش مصرف و نیاز آبی کشور تمرکز کنیم.