علی صالح‌آبادی نوشت:زندگی فردی و اجتماعی عرصه انتخاب‌هایی است که یک فرد،گروه، قوم یا یک ملت می‌کند. اگر انتخاب‌ها خوب باشد، بانیان و دیگران از سود و فایده آن بهره‌مند می‌شوند. اگر انتخاب‌ها بد باشد انتخاب‌کنندگان و دیگران باید هزینه‌اش را پرداخت کنند. اصل و اساس دموکراسی بر انتخاب «خیر» و دفع «شر» قرار دارد. ملت‌ها زمانی به پیشرفت، تعالی، رفاه، آزادی، برابری، آسایش، امنیت و محیط‌زیست سالم دست پیدا می‌کنند که انتخاب درست انجام دهند.
البته این امکان وجود دارد که اکثریت انتخاب غلط انجام دهند، مهم این است که وقتی چنین شد با سازوکارهای قانونی انتخاب غلط را بتوان اصلاح کرد. برای نمونه مردم آمریکا در انتخابات ریاست جمهوری سال 2016 با حمایت روس‌ها از جمهوری‌خواهان «دونالد ترامپ» را به پیروزی رساندند. چهار سال بعد مردم آمریکا در سال 2020 دریافتند که انتخاب بد انجام داده‌اند، به صحنه آمدند و او را از اریکه قدرت پایین کشیدند. در ایران کشور در چهارچوب قواعد شناخته‌شده جهانی مثل قاعده «هزینه»–«فایده» و قاعده «بده»–«بستان» (Trade-off) و مهم‌تر سیاست جلب منفعت و دفع ضرر اداره نمی‌شود، بلکه بر اساس نظریه آرمانی و بهره‌گیری از ایدئولوژی سیاست، فرهنگ، اجتماع، روابط خارجی، پوشش و... «تصمیم سازی» و «تصمیم‌گیری» می‌شود، در این پروسه به‌جای استفاده از خردمندان، باتجربه‌ها، متخصصان از افراد وفادار به آرمان‌ها استفاده می‌شود، این در حالی است که تکنوکرات‌ها مخالف آرمان‌ها نیستند، آن‌ها واقعیت‌های زمانه را درک می‌کنند و متناسب با آن تصمیم خوب می‌گیرند.
اگر «تصمیم سازان» و «تصمیم گیران» به علوم انسانی و قواعد آن آشنایی عمیق داشته باشند درخواهند یافت که «انسان» و «حاکمیت» چه بخواهد و چه نخواهد در چرخه نظام علت و معلول قرار دارد.
یعنی آنچه افراد در زندگی روزمره خود مشاهده می‌کنند معلول است، نه علت. علت را باید در جای دیگر، یعنی در تصمیم‌گیری‌ها دید. در این نوشتار به 10 نمونه اشاره می‌شود.
1-علت تورم، گرانی، سقوط ارزش پول ملی، حذف ارز 4200 تومانی توسط مجلس انقلابی و دولت مردمی است. این سیاست غلط آن‌قدر غلط بود که اقتصاددانان طرفدار اقتصاد آزاد مثل محمد طبیبیان، مسعود نیلی، مسعود روغنی زنجانی، علینقی مشایخی و ... هم با آن مخالفت کردند. نتیجه آن شد که می‌بینیم.
2-لوایح FATF را دولتی که 73 درصد و مجلسی که 62 درصد آرای مردم را با خود داشتند تصویب کردند؛ اما این لوایح با مانع آرمان‌گرایان برخورد کرد و هزینه نقل و انتقال پول را برای تجار ایرانی سخت و دشوار کرده است. در حالی این لوایح معطل مانده اند که بیش از 190 کشور در دنیا از جمله روسیه و چین که به ظاهر متحد ایران هستند به گروه اقدام ویژه مالی پیوسته اند.
3- قول برداشتن تحریم‌ها و نصف شدن تورم و تقویم ارزش پول ملی داده شد که عملی نشد. تشدید تحریم‌ها از سال 97 باعث شد به گفته گزارش گر ویژه سازمان در امور تحریم‌ها (خانم دوهان) و سخنگوی دولت چین، ایران حدود 320 میلیارد دلار خسارت ببیند. اینجا خسارت معلول و علت سیاست‌هایی است که باعث تحریم شده است. آنچه مشاهده می‌شود معلول سیاست‌هاست چون این سیاست‌ها غلط بوده و فساد رشد کرده است.
4-اختلاس یا فساد درگذر زمان روند تصاعدی داشته است علت مقررات و تصمیم‌گیری‌های مجلس و دولت است.
5- واگذاری 150 هکتار زمین زراعی و یک دامداری 1000 رأسی به خانم «مونا چایچیان» عروس سید مهدی خاموشی، رئیس اوقاف به حدود 900 هزار تومان اجاره در ماه معلول است، علت در جای دیگر یعنی در اوقاف است. به این موضوع رسیدگی نشد و فردی که علت بوده همچنان در مسئولیت است.
6-بر اساس نظر احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام مجوز 13 تن واردات کالاهای اساسی به یک شرکت فاقد سابقه توسط وزارت جهاد کشاورزی داده‌شده پشت‌صحنه این مجوز چه کسانی بوده‌اند چرا اسامی آن‌ها فاش نمی‌شود.
7-روسیه و چین به‌طور صریح از ادعای امارات بر جزایر سه‌گانه ایرانی حمایت کردند. روسیه در اقدامی دیگر از ارجاع پرونده جزایر به دیوان بین‌المللی لاهه حمایت کرده است. این یعنی نقض حاکمیت ملی است.
این موضع‌گیری‌های ضد ایرانی نتیجه نگاه به شرق و تداوم غرب‌ستیزی است که برای تمامیت ارضی کشور خطرناک باشد. روسیه در عمل نشان داده از جیب ایران برای پیشبرد اهدافش استفاده می‌کند.
8-حدود 70 تن از تولیدکنندگان چای در نامه‌ای به رئیس قوه قضائیه نوشتند نیاز سالانه واردات چای حدود 70 هزار تن در سال است. و حدود 70 تا 80 میلیون دلار لازم است. چرا از سال 98 تا سال 1401 برای واردات چای به یک شرکت (چای دبش) چند میلیارد دلار داده‌شده است. «چای دبش» معلول است علت امضاهایی است که در وزارت جهاد کشاورزی، بانک مرکزی، گمرک و ... برای واردات صوری چای زده شده است.
9-اگر به آرشیو روزنامه‌ها مراجعه شود در سال‌های گذشته فساد در اوقاف، شهرداری و ... وجود داشته است. این فسادها بعضاً توسط افرادی رخ‌داده که به‌ظاهر متعهد به نظر می‌رسند؛ اما در عمل به فکر پر کردن جیب خود هستند.
10-وزارت خارجه در برابر تروریست‌های طالبان به‌گونه‌ای عمل کرده که آن‌ها در دیدار با مقامات حاضر نیستند از زبان فارسی و حق آبه رود هیرمند را هم در دو سال گذشته نداده‌اند استفاده کنند
11-مردم در کلان‌شهرها به دلیل آلودگی هوا نفسشان بندآمده، اصولگراها به‌جای برداشتن این مشکل و دیگر مشکلات همچنان به دنبال لایحه حجاب، ادامه سیاست خارجی تهاجمی در روابط خارجی، تغییر نام شب یلدا و ... هستند.
البته بدنه دولت به واقعیت شب یلدا پی برد و به کارمندان به مناسبت شب یلدا هدیه داد که نشان از پذیرش یک واقعیت ایرانی است.
12-اگر فهرست گیرندگان ارز ترجیحی یعنی 4200 تومانی و 28500 تومانی منتشر شود بسیاری از واقعیت‌ها و پشت‌صحنه برملا خواهد شد.
راه‌حل مشکلاتی که برشمرده شد و دیگر مشکلات در مسئولان به‌ویژه مجلس است. واقعیت این است که سیاست‌های غلط باعث بروز مشکلات برای مردم شده است.
به عقیده نویسنده وقت آن رسیده که چرخش به سمت استفاده از نیروهای متخصص و بهره‌گیری از کسانی که به علوم انسانی مثل علوم سیاسی، روابط بین‌الملل، حقوق، اقتصاد و جامعه‌شناسی صورت گیرد و مشکلات بین ایران و غرب به‌ویژه ایالات‌متحده ریشه‌ای حل شود و در سیاست نگاه به شرق به‌ویژه ارتباط نامتعارف با چین و روسیه تجدیدنظر شود و از فرمول «توازن» در روابط خارجی بین شرق و غرب بهره گرفته شود.
فرار به جلو نکنید و به شفافیت در همه امور مثل ژاپن و کشورهای غربی تن دهید تا غول فساد زمین‌گیر شود.
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
