فقر، قصه خطرناکی است که سلامت، امنیت و حیات افراد را با چالش روبه‌رو می‌کند. جمعیت فقرا از سال 97 با اعمال تحریم‌ها افزایش‌یافته است زیرا از یک‌سو اقتصاد کوچک‌شده و از سوی دیگر تورم افزایش‌یافته است. در این ارتباط علی آقا محمدی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس گروه اقتصادی دفتر رهبری در اردیبهشت‌ماه هشدار داد و گفت: «19 میلیون و 700 هزار ایرانی و 2020 محله از امکانات اولیه زندگی محروم‌ هستند.» همچنین به گفته معین‌الدین سعیدی، نماینده مجلس حدود یک‌سوم جمعیت ایران زیر خط فقر مطلق هستند. در همین حال محسن پیرهادی، نماینده تهران در مرداد امسال گفت: «۲۸ میلیون نفر زیر خط فقر قرار دارند.» همچنین حسینعلی شهریاری، نماینده زاهدان نیز آذرماه امسال گفت: «سفره مردم کوچک نشده بلکه خالی‌شده است.» این هشدارها حاکی از آن است که اقتصاد کوچک‌شده و درآمدها کفاف تورم بالای 40 درصد را نمی‌دهند. فقیر شدن مردم در دوره‌ای اتفاق افتاده که مجلس و دولت یکدست و در اختیار اصولگراها بوده است. اکنون که این جماعت خیز برداشته تا دوباره صندلی‌های مجلس را تصاحب کنند بهتر است ابتدا درباره کارنامه خود پاسخ دهند و سپس وارد مجلس دوازدهم شوند. در ادامه گزارش بانک جهانی درباره آمار خط فقر در ایران را می‌خوانید:

اثر تحریم برزنان

بلومبرگ در گزارشی نوشت: گزارش بانک جهانی اولین ارزیابی رسمی این نهاد از فقر در کشور ۸۵ میلیون نفری ایران بعد از انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ است. بر اساس این گزارش نابرابری و فقر در یک دهه منتهی به سال ۲۰۲۰ افزایش‌یافته است. سیاست‌های ایالات‌متحده هم به این وضعیت دامن زده وزنان بیش‌ترین تأثیر را از تحریم‌ها و همه‌گیری COVID-۱۹ متحمل شده‌اند.

بر اساس این گزارش در دهه‌های منتهی به سال ۲۰۱۱ در دوران باراک اوباما، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، ایران شاهد کاهش فقر بود به طوری که ایرانیانی که به زیر خط فقر جهانی سقوط کرده بودند از ۴۰ درصد جمعیت در سال ۱۹۸۰ به حدود ۲۰ درصد در اوایل دهه ۲۰۰۰ رسیده بودند. اما از سال ۲۰۱۱، «تحریم‌هایی که توسط ایالات‌متحده و سایر کشور‌ها اعمال شد، بار دیگر تأثیر مخربی بر رشد اقتصادی و رفاه ایرانیان گذاشت. درنهایت اقتصاد ایران از «یک دهه رشد اقتصادی از دست رفته» رنج برده است.

در این گزارش آمده که مشکلات اقتصادی در ایران یکی از عوامل ناآرامی‌های سراسر در سال گذشته بود که با مرگ مهسا امینی جرقه زد.

در بخشی از گزارش آمده که «ایران تنها کشوری در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) است که داده‌های بررسی بودجه خانوار باکیفیت بالا را به صورت سالانه جمع‌آوری می‌کند و آن‌ها را در دسترس عموم قرار می‌دهد. این داده‌ها، به تشخیص روندها، عوامل تعیین‌کننده و محرک‌های فقر در ایران در سطوح ملی، ملی و خانگی کمک کرده است.»

بانک جهانی نوشت دو گزارش دیگر در اوایل سال ۲۰۲۴ منتشر خواهد شد، یکی در مورد تأثیر متفاوت اعمال مجدد تحریم‌ها و کرونا بر رفاه خانوار‌ها در ایران و دوم در مورد پیامد‌های رفاهی خشک‌سالی و کمبود آب.

کاهش تولید ناخالص ملی

بانک جهانی نوشت: ایران طی دهه گذشته هر سال به‌طور میانگین ۰.۶ واحد درصد کاهش تولید ناخالص داخلی را تجربه کرده است. مدیریت بهتر درآمد‌های نفتی ناپایدار و تلاش‌های مستمر برای تنوع بخشیدن به آن ممکن است به کاهش تأثیر اقتصادی این نوسانات در آینده کمک کند.

خانوار‌های پنج دهک‌ پایین عقب‌مانده‌اند

بانک جهانی تأکید کرده ۱۰ میلیون نفر از جمعیت ایران در فقر کامل فرورفته‌اند و نابرابری‌های اجتماعی زیاد شده است. 40 درصد مردم ایران در معرض فقر هستند. فقدان رشد اقتصادی تمام ماجرا نیست. در طول دوره کوتاه توسعه اقتصادی در ایران، نرخ فقر به سختی پایین آمده است. منافع رشد نصیب خانوار‌های پنج دهک‌ بالا مصرف‌شده درحالی‌که خانوار‌های پنج دهک‌ پایین عقب ماندند. همچنین شواهدی مبنی بر نابرابری‌های ساختاری مداوم بین ساکنان روستایی و شهری، مردان وزنان و افراد دارای تحصیلات و فاقد تحصیلات متوسطه وجود دارد.