رامتین موثق

بعد از تجربه خونین، سخت و ناموفق آخرین افزایش قیمت سوخت؛ دولت تصمیم گرفت به روش‌هایی روی آورد که خود نام راهکارهای غیرقیمتی بر آن گذاشت. یکی از این طرح‌ها «بنزین برای همه» بود که به زعم حاکمیت توزیع عادلانه یارانه انرژی است و سهمیه بنزین به هر کد ملی تخصیص می‌یابد نه خودرو.

یکشنبه 28 آبان کمیسیون تلفیق برنامه هفتم مجلس با توزیع یارانه‌های انرژی میان همه خانواده‌های ایرانی موافقت کرد. بر این اساس، اعضای کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه به دولت مجوز دادند به منظور توسعه عدالت اقتصادی و بهبود توزیع درآمد تا پایان سال اول برنامه هفتم، اقدامات لازم را برای بهره‌مندی مساوی همه ایرانیان از یارانه‌ حامل‌های انرژی از جمله بنزین انجام دهد. بر این اساس مجلس چنین طرحی را تصویب کرده و از آنجا که وظیفه دولت اجرای قانون است، طرح لازم‌الاجرا می‌شود.

کارشناس حوزه انرژی: براساس مصوبه مجلس به هر فرد مقداری بنزین تعلق خواهد گرفت، اما کسی که خودروی شخصی ندارد باید با این سهمیه چه کند و کجا آن را خرج کند؟ بر چه مبنایی باید این سهم را واگذار کند که فسادزا نباشد؟

دولت از توقف این طرح گفت

اما جمعه 26آبان بود که وزیر اقتصاد از توقف این طرح خبر داده و گفته بود: ما در زمینه سیاست‌گذاری اصلاح نرخ حامل‌های انرژی، هزینه زیاد داده‌ایم، اما درس کمتر گرفته‌ایم.

به گزارش تسنیم، احسان خاندوزی طی سخنانی با موضوع وضعیت پیش روی حوزه انرژی اظهار کرده بود: اگر سیاست‌گذار شجاعت به خرج ندهد و با ابتکار عمل، به استقبال مسئله و حل آن نرود، آن وقت آن مسئله است که خودش را تحمیل کرده و او را ناچار از پرداخت هزینه‌های اجتماعی و اعتباری خیلی بالاتری برای اصلاح می‌کند.

او افزوده بود: این در حالی است که در تنگنای حاصل از تبعات اجتماعی و اعتباری ناشی از این تحمیل، ممکن است اجرای آن سیاست، کیفیت و نتایج لازم که می‌توانست را نیز نداشته باشد.

وزیر اقتصاد درباره اقدامات دولت در زمینه بنزین بیان کرده بود: ما در همان شش ماه اول شروع به کار دولت سیزدهم، با همکاری دوستانی که پیشتر با آنها در حوزه ایجاد بازار مبادله سهمیه انرژی برای همه ایرانیان کار کرده بودیم، پیشنهادی را به ستاد هماهنگی دولت بردیم و تا حد اجرای آزمایشی هم پیش رفتیم؛ اما متأسفانه به جهت عدم موافقت دستگاه متولی، کار متوقف شد.

خاندوزی تصریح کرده بود: متأسفانه این مشکل که ما سیاست‌گذاران، از سر احتیاط، همواره تا رسیدن به اجماع کامل در سطوح پایین، جهت ارائه طرح‌های اصلاحی به رده‌های بالاتر دولت، تعلل می‌کنیم، موجب شده است، در حوزه سیاست‌های انرژی، در موضعی منفعلانه قرار بگیریم.

اما چه مسائلی وجود دارد که دولت در اجرای این طرح مردد است؟ شاید برای اکثر مردم این سوال مطرح شود چرا فردی که خودرو ندارد باید مشمول این طرح شود و این طرح چگونه قرار است به عدالت در توزیع منابع بینجامد؟ همچنین آیا توقف یا شروع طرح‌هایی این چنین خبر از افزایش قیمت سوخت می‌دهد؟

زیرساخت این طرح موجود نیست

یک کارشناس حوزه انرژی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» درباره ارزیابی طرح «بنزین برای همه» عنوان کرد: باید با تعریف یک زیرساخت و ابزار، کسی که سهمیه را نمی‌خواهد در آن بفروشد و کسی که لازم دارد از آن بخرد. آیا چنین بازاری وجود دارد که 80 میلیون نفر را درگیر چنین طرحی کرد؟

مرتضی بهروزی‌فر افزود: براساس مصوبه مجلس به هر فرد مقداری بنزین تعلق خواهد گرفت، اما کسی که خودروی شخصی ندارد باید با این سهمیه چه کند و کجا آن را خرج کند؟ بر چه مبنایی باید این سهم را واگذار کند که فسادزا نباشد؟ او تصریح کرد: درباره مسئله یارانه‌ها که به زعم خود دولت قرار است عادلانه توزیع شود باید پرسید آیا تنها وظیفه دولت توزیع فقر است؟ مگر سیاست یارانه‌ای احمدی‌نژاد گره‌ای از مشکلات باز کرد که این طرح‌ها باز کند؟

این کارشناس انرژی طرح «بنزین برای همه» را امتداد طرح یارانه‌ای احمدی‌نژاد دانست و گفت که این طرح‌ها فقط مشکلات را عمیق‌تر می‌کنند.

اظهارات خاندوزی باعث بی‌اعتباری مجلس می‌شود

بهروزی‌فر اظهارات خاندوزی مبنی بر توقف طرح را غیرمنطقی خواند و بیان کرد: اگر مجلس این طرح را تصویب کند دولت به چه حقی می‌تواند از اجرای آن سر باز زند؟ اگر مجلسی وجود دارد پس طرح‌های تصویبی او لازم‌الاجرا است.

مرتضی بهروزی‌فر در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: طرح «بنزین برای همه» فتح بابی است که قیمت بنزین به شدت افزایش پیدا کند. دوره احمدی‌نژاد نیز همین بود که قیمت بنزین هفت برابر شد، ولی نه تاثیری در مصرف داشت و نه بر بهبود اقتصاد. تنها یک تورم افسارگسیخته را پدید آورد که هنوز هم هزینه‌های آن را پرداخت می‌کنیم

او ادامه داد: اما بحث این است که این طرح نباید در مجلس تصویب شود. این طرح پوپولیستی است زیرا نزدیک انتخابات است و مجلس می‌خواهد القا کند که به مردم پول می‌دهد؛ اما بعد از آن دولت اگر هم ندهد کسی پیگیری نمی‌کند.

این کارشناس حوزه انرژی با اشاره به نتیجه ندادن این طرح اظهار داشت: این یارانه برای فرد فقیری که خودرو هم ندارد چه فایده‌ای دارد؟ تبعات تورمی که این طرح ایجاد می‌کند، بر همان دهک‌های پایین اثر بیشتری دارد. اگر فکر می‌کنیم با این کار به افراد ضعیف کمک می‌کنیم چنین نیست و تورم‌زا است.

بهروزی‌فر درباره توزیع عادلانه درآمد در کشور تاکید کرد: کشور باید به سمتی برود که هرکس متناسب با درآمد، مالیات بحق پرداخت کند. این کار منجر به بازتوزیع درآمد می‌شود نه توزیع فقر. مالیات‌های موجود اما توزیع عادلانه ندارند و در واقع مالیاتی بر عملکرد خود دولت است.

افزایش قیمت بنزین مسلم است

این کارشناس اقتصادی درباره تاثیر این طرح بر قیمت بنزین خاطرنشان کرد: در پی اجرای این طرح، افزایش قیمت بنزین مسلم است. یعنی امکان ندارد دولت بخواهد یارانه‌ای بین مردم توزیع کند و منبع آن را در نظر نگیرد.

بهروزی‌فر ادامه داد: دولت درگیر مشکلات مالی بسیار است و افزایش قیمت بنزین بسیار سریع می‌تواند هزینه‌ها و ناکارایی دولت را پوشش دهد.

او تاکید کرد: افزایش قیمت بنزین یک تیغ دو لبه است. افزایش قیمت در کوتاه‌مدت باعث افزایش درآمد دولت می‌شود، اما در بلندمدت چنان تورمی ایجاد خواهد کرد که نه تنها ارزش واقعی درآمدهای دولت را افزایش نمی‌دهد، بلکه کاهش خواهد داد.

این تحلیلگر حوزه انرژی با اشاره به تاثیر افزایش قیمت بنزین بر هزینه‌های دولت گفت: دولت بزرگترین مصرف‌کننده در اقتصاد است زیرا اقتصاد ایران دولتی است. هر افزایش قیمتی به ضرر خود دولت هم هست.

بهروزی‌فر درباره تاثیر افزایش قیمت بر مصرف بنزین تصریح کرد: همه قبول داریم که مصرف بنزین در کشور زیاد است، اما تا وقتی صنعت خودروسازی به روز نشود، تا امکان ورود خودروهای برقی و هیبریدی به کشور وجود نداشته باشد و تا مشکلات توسعه حمل‌ونقل عمومی حل نشود، امکان کنترل مصرف بنزین وجود ندارد و با این شرایط نباید فکر کرد با طرح‌هایی چون «بنزین برای همه» می‌توان عدالت را برقرار کرد.

به گفته بهروز‌ی‌فر، افزایش قیمت بنزین یاید آخرین مرحله سیاست‌های کنترلی مصرف سوخت باشد.

این کارشناس اقتصادی در پایان خاطرنشان کرد: این طرح‌ها فتح بابی است که قیمت بنزین به شدت افزایش پیدا کند. دوره احمدی‌نژاد نیز همین بود که قیمت بنزین هفت برابر شد، ولی نه تاثیری در مصرف داشت و نه بر بهبود اقتصاد. تنها یک تورم افسارگسیخته را پدید آورد که هنوز هم هزینه‌های آن را پرداخت می‌کنیم.