سرنوشت ناکام سیاست خودرویی دولت

آرمان امروز–گروه اقتصادی: وضعیت بازار خودرو در کشور مانند بسیاری از بازارها همچنان آشفته است. برنامه های دولت برای سامان دادن به این بازار بعد از گذشت دو سال همچنان در تعلیق قرار دارد و وعده های تولید خودرو محقق نشده است. بازار خودرو همچنان با رکودی سنگین و سخت روبروست و هنوز وعده‌ها در حوزه صنعت و بازار خودرو محقق نشده است. نه از سرگیری واردات خودرو و نه تلاش برای واردات خودروی دست دوم به کشور و نه راه اندازی سامانه یکپارچه ثبت نام و ده‌ها طرح دیگر هیچ کدام نتوانستند بحران بازار خودرو را کمرنگ کنند.

عباس علی‌آبادی، وزیر صمت، اخیرا اعلام کرده «پیش‌بینی می‌شود امسال تولید خودروهای داخلی ۱۴ تا ۲۰درصد رشد داشته باشد». با توجه به اظهارات وی، رشد تولید خودروهای داخلی در سال ۱۴۰۲ و نسبت به ۱۴۰۱ حداقل ۱۴ و حداکثر ۲۰درصد خواهد بود. این در حالی است که حتی اگر سقف این رشد نیز محقق شود، باز هم وعده وزارت صمت درباره میزان تولید خودرو در سال جاری محقق نخواهد شد. وزارت صمت در کتابچه خود با عنوان «طرح تحول صنعت خودرو» دو هدف‌گذاری متفاوت از یکدیگر را لحاظ کرده است. یک هدف‌گذاری می‌گوید تولید خودرو در سال جاری به یک‌میلیون و ۷۰۰هزار دستگاه خواهد رسید. هدف‌گذاری دیگر اما از تولید دومیلیون و ۱۰۰هزار دستگاهی حکایت دارد. چه هدف نخست مدنظر وزارت صمت باشد و چه هدف دوم، با توجه به اظهارات وزیر صمت هیچ‌کدام از آنها به شکلی دقیق محقق نخواهند شد.

چندبرابر شدن قیمت خودرو در دو سال گذشته

عدم تحقق وعده ها در حالی است که بررسی وضعیت قیمتی خودرو نشان می‌دهد ارزان‌ترین خودروهای داخلی نیز در این دوره زمانی رشد بسیار زیادی را شاهد بوده‌اند. به عبارت دیگر یک دستگاه پراید ۱۱۱ در بازار آزاد در شهریور ماه سال ۱۴۰۰ قیمتی در حدود ۱۵۲میلیون تومان داشت اما امروز این قیمت به بیش از ۳۶۰ میلیون تومان رسیده است. یک دستگاه سمند ال ایکس در شهریور ماه سال ۱۴۰۰ ۱۹۲ میلیون تومان بود اما امروز به قیمت ۵۵۰ میلیون تومان رسیده است. در عین حال دنا تیپ یک رشد قیمتی بزرگ را تجربه کرده و از قیمت ۳۲۵ میلیون تومان در شهریور ۱۴۰۰ به ۵۹۵ میلیون تومان در آبان ماه امسال رسیده است.

پژو ۲۰۶ تیپ دو در شهریور ماه سال ۱۴۰۰ حدود ۲۳۵ میلیون تومان بود اما امروزه قیمتی در حدود ۴۸۸ میلیون تومان دارد. قیمت ۲۰۷ دنده‌ای در حالی ۶۷۰ میلیون تومان است که در شهریور دو سال قبل ۳۴۵ میلیون تومان فروخته می‌شد.

شکست واردات خودروی اقتصادی

پیش از این عنوان شده بود که آزادسازی واردات با ورود محصولات اقتصادی انجام خواهد شد و حتی سقف قیمتی در آیین‌نامه تعیین شد. این در شرایطی است که با اعلام قیمت‌های میلیاردی به نظر می‌رسد وعده خودروی اقتصادی به ایستگاه پایانی خود رسیده است. با این حال بازار خودرو به این واردات واکنش نشان می‌دهد. قیمت قطعی برخی خودروهای وارداتی در حالی از سوی سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان منتشر شد، که قیمت‌ها به هیچ عنوان قرابتی با وعده سیاستگذار مبنی بر «واردات خودروهای اقتصادی» نداشت. همراه با ابلاغ آیین‌نامه واردات خودرو و حتی پیش از آن، سیاستگذار خودرو واردات محصولات اقتصادی را به منظور تنظیم بازار خودرو از اهداف اصلی آزادسازی واردات خوانده بود. حتی کمتر از دو ماه گذشته معاون وزیر صمت اعلام کرده بود که بسیاری از خودروهای وارداتی قیمتی زیر ۱۰ هزار یورو خواهند داشت.

بااین‌حال قیمت‌های اعلام‌شده از سوی سازمان حمایت، نشانی از ورود خودروهای اقتصادی نداشت. عصر چهارشنبه گذشته قیمت قطعی ۶ خودروی وارداتی بر سامانه یکپارچه تخصیص خودرو، بارگذاری شد که بین یک‌میلیارد و ۵۱۶ میلیون تومان تا دومیلیارد و ۲۹۱میلیون تومان قیمت داشتند. البته قیمت‌های اعلامی، بهای پایه این خودروها بوده و حدود ۲۰درصد به عنوان هزینه‌های جانبی به آن اضافه خواهد شد که نشان می‌دهد مصرف‌کنندگان باید قیمت بیشتری هم برای خرید وارداتی‌ها پرداخت کنند. این در حالی است که واردات خودروهای اقتصادی از ابتدای پروسه رفع ممنوعیت واردات خودرو، یکی از کلیدواژه‌های سیاستگذار در این زمینه بود؛ تا جایی که در آیین‌نامه واردات خودرو که سوم شهریورماه سال گذشته ابلاغ شد نیز روی این موضوع تاکید شده و حتی برای خودروهای وارداتی سقف قیمتی در نظر گرفته شده بود. بر این اساس سقف ورود خارجی‌ها ۲۰هزار یورو در نظر گرفته شد. همچنین عنوان شده برای واردات خودروهای زیر ۱۰هزار یورو نیز تسهیلاتی ارائه می‌شود.

آینده بازار خودرو چه می‌شود؟

حالا بسیاری می‌پرسند آینده بازار خودرو چه خواهد شد؟ کارشناسان به استناد تورم ریالی معتقدند قیمت خورو همچنان روندی افزایشی را طی می‌کند خصوصا آنکه برنامه تولید خودرو نیز عقب‌تر از اهداف تعیین شده است.

طی ۷ ماهه امسال حدود ۵۶۶ هزار و ۳۱۱ دستگاه انواع محصول سواری و وانت تولید شده است این در حالی است که بر اساس هدف‌گذاری وزارت صمت قرار بود امسال در حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار دستگاه خودرو تولید شود.

اگر قرار بود تا پایان سال ۱.۷ میلیون خودرو تولید شود باید ماهانه بالغ بر ۱۴۱ هزار دستگاه تولید می‌شد اما طبق آمار ماهانه میانگین ۸۰ تا ۸۱ هزار دستگاه خودرو تولید شده است.

فیروز نادری، کارشناس بازار خودرو نیز در گفت و گو با روزنامه آرمان امروز با تایید رکود در بازار خودرو گفت: بله از اوایل سال این رکود آغاز شده است و دو سه ماه پیش به اوج رسید. در حال حاضر با ثابت ماندن قیمت ها خرید و فروش دوباره از سر گرفته شده و بازار کمی از حالت رکود خارج شده است.

نادری با اشاره به دلایل رکود بازر خودرو در یک سال گذشته ادامه داد: یکی از مه ترین دلایل رکود خودرو در طی سال ثبت نام زیاد خودرو بود. حدود ۵۰ هزار خودرو ثبت نام شد و عملا خیلی از خریداران واقعی صاحب خودرو شده اند.

این کارشناس خودرو در پاسخ به اینکه آیا با این وضعیت شاهد بازگشت دوباره سرمایه گذاری در خودرو و افزایش قیمت ها خواهیم بود یا خیر، گفت: در حال حاضر خریداران واقعی برای مصرف خودرو خریداری می کنند و در این وضعیت کسی برای سرمایه گذاری به سمت خودرو نخواهد رفت.

نادری افزود: هرچند وعده واردات خودروی کارکرده هنوز عملی نشده و تحقق پیدا نکرده است، اما خودروهایی صفری که دولت وارد کرده است تا حدودی وضعیت بازار را بهبود بخشیده است.

منبع:آرمان امروز