اینترنت ماهواره ای این روزها به رویای برخی از کاربران برای دسترسی به اینترنت آزاد و بدون فیلتر تبدیل شده است. اما مباحثی هم در مورد لزوم احترام شرکت‌های فعال در این زمینه به قوانین سرزمینی کشورها مطرح است. اتحادیه بین‌المللی مخابرات هم اخیرا در حکمی بر این موضوع تاکید کرده است. آیا در این شرایط امکان فراگیر شدن اینترنت ماهواره ای در ایران وجود دارد؟

به گزارش تجارت‌نیوز، از زمانی که اولین اینترنت ماهواره ای توسط شرکت اسپیس ایکس تولید و عرضه عمومی شد، بحث بر سر آن بود که آیا این اینترنت در ایران فعال می‌شود؟ آیا در صورت استفاده از این نوع اینترنت می‌توان بدون فیلترینگ به اینترنت آزاد دسترسی پیدا کرد؟ بسیاری از مردم منتظرند با فراگیر شدن اینترنت ماهواره ای از سد فیلترینگ و محدودیت بگذرند.

سال گذشته پس از شروع فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و واتساپ، بحث خرید اینترنت ماهواره ای استارلینک بیش از هر زمانی در ایران بالا گرفت. از سوی دیگر ایلان ماسک رئیس شرکت اسپیس ایکس هم گفته بود که اشتراک را برای ایران آزاد می‌کند و کاربرانی با تهیه سخت‌افزار مورد نیاز می‌توانند از این اینترنت استفاده کردند. اما وزارت ارتباطات این کار را غیرقانونی خواند و به اتحادیه بین‌المللی مخابرات شکایت کرد. حالا اتحادیه بین‌المللی مخابرات شرکت استارلینک را ملزم به رعایت قوانین سرزمینی ایران کرد.
استارلینک مکلف به همکاری با ایران شد

وزارت ارتباطات در تازه‌ترین خبر خود در مورد اینترنت ماهواره ای اعلام کرد: «بر اساس رای اتحادیه بین المللی مخابرات، استارلینک برای ارائه خدمات اینترنت ماهواره ای مکلف به همکاری با ایران شد.»

بر اساس این خبر، در آخرین جلسه «هیات مقررات رادیویی اتحادیه بین المللی مخابرات» یا همان RRB، شرکت اسپیس ایکس مکلف به همکاری با جمهوری اسلامی ایران برای ارائه خدمات اینترنت ماهواره ای خود شده است.

در این جلسه که عصر دیروز (جمعه) پایان یافت، مدارک و مستندات تکمیلی ایران در خصوص فعالیت بدون مجوز منظومه ماهواره ای استارلینک در ایران مورد بررسی قرار گرفت و جلسه به اتفاق آرا خدمات اینترنت ماهواره ای ارائه شده توسط این شرکت را خلاف مقررات بین المللی شناخت و از شرکت اسپیس ایکس (مالک اینترنت ماهواره ای استارلینک) و کشورهای مسئول خواست که به قید فوریت اقدامات خود را منطبق بر قواعد سرزمینی ایران کند و برای اخذ مجوز فعالیت خود در ایران از طریق رگولاتوری این کشور اقدام کند.

به این ترتیب گام مهمی برای قانون مند کردن فعالیت استارلینک در کشورمان برداشته شد تا امکان بهره برداری قانونی هموطنان از این سرویس فراهم شود »

ایلان ماسک تا کنون سعی کرده که برای توسعه خدمات ماهواره ای شرکت خود یعنی استارلینک به قواعد سرزمینی کشورها احترام بگذارد و بر اساس آن پیش برود اما به گفته کارشناسان در شرایط خاصی می‌تواند به آن پایبند نباشد.

نیما امیر شکاری، کارشناس حوزه فناوری در پاسخ به این سوال که آیا ایران می‌تواند به وسیله شکایت از استارلینک در اتحادیه بین‌المللی مخابرات برای نقض قوانینی سرزمینی جلوی گسترش آن را بگیرد، به تجارت‌نیوز گفت: «این مسئله مربوط به حقوق بین‌الملل می‌شود و در این زمینه دولایه وجود دارد. یکی بحث حقوق سرزمینی هر کشور است و دیگری حق طبیعی یا همان حقوق بشری‌ است که در دارای ابعاد مختلفی است. از این رو هر کشوری که عضو کنواسیون حقوق بشر باشد و آن را امضا کند در صورتی که حقوق سرزمینی‌اش با حقوق بشری ساکنانش تضاد پیدا کنند اولویت با حقوق بشر است. برای مثال اگر یک کشور موضوع دسترسی آزاد به اطلاعات را که یک حق بشری است در کنواسیون حقوق بشر امضا کرده باشد ولی بخواهد فیلترینگ یا محدودیتی را به عنوان حقوق سرزمینی لحاظ کند. برای آن کشور حقوقی که در کنواسیون امضا کرده است ملاک و مبنا قرار می‌گیرد.»

پس اگر یک شرکت ارائه‌دهنده خدمات ماهواره‌ای بخواهد به ساکنان آن کشور خدمتی ارائه کند می‌تواند مبنای خود را بر همان امضای کنواسیون حقوق بشر بگذارد.

امیرشکاری در پاسخ به دیگر سوال تجارت‌نیوز مبنی بر اینکه پس شهروندان ایرانی چه به لحاظ حقوقی و چه به لحاظ فنی این امکان را دارند که از اینترنت ماهواه ای استفاده کنند، حتی اگر قواعد سرزمینی اجازه ندهد، گفت: «از لحاظ فنی این دسترسی محدود نیست و این امکان وجود دارد که از اینترنت ماهواره ای استفاده کنند. از طرف دیگر، شرکت ارائه دهنده خدمات دائما بررسی نمی‌کند که چه کسانی از چه کشورهایی متصل شده‌اند و این موضوع خیلی راحت قابل دور زدن است؛ مانند vpn که الان استفاده می‌شود.»

وی بیان کرد: «ایران در حالی می‌تواند به لحاظ حقوقی جلوی گسترش استارلینک را بگیرد که عضویت خود را در کنواسیون حقوق بشر لغو کند که به لحاظ سیاسی به صلاح نیست.»

چندی پیش عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات دولت سیزدهم در مصاحبه خود در رابطه با بکارگیری اینترنت ماهواره‌ای در ایران گفته بود:«قبلا هم اعلام کردیم که ما به فراهم کننده اینترنت ماهواره‌ای که قواعد سرزمینی ایران را رعایت کند خوش‌آمد می‌گوییم. ما قواعد سرزمینی را دو سال پیش یعنی سال 1400 تصویب و برای اپراتورهای اینترنت ماهواره‌ای ارسال کرده‌ایم.»