رامتین موثق

با شروع جنگ حماس با اسرائیل در هفته گذشت، بازار ایران دچار تلاطم شد و نرخ ارز نیز افزایش یافت. در ادامه این تلاطم دولت مدعی شد به بازار ارز تزریق کرده و بازار در ثبات است. این در حالی است که یکی از انتقادهای دولت سیزدهم به دولت‌های پیشین همین سیاست ارزپاشی بود و برخی مسئولان اقتصادی دولت پیشین برای این قضیه حتی به محاکمه کشیده شدند.

برخی خبرگزاری‌ها مدعی ثبات نرخ ارز هستند. برای مثال خبرگزاری مهر در گزارشی مدعی شد: مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که با انتشار اخبار جدید آزادسازی منابع ارزی و آرام‌شدن جو بازار، دلار در بازار غیررسمی به روند کاهشی خود ادامه داده و وارد کانال ۵۰ هزار تومان شده است؛ وضعیت به گونه‌ای است که دلار در کف بازار ارز و خیابان فردوسی تهران با قیمت ۵۰,۵۰۰ تومان هم خریدار ندارد و معامله‌گران بیشتر تمایل به فروش دارند.

در این گزارش اظهار شده: از سویی دیگر دلار در کانال‌های فضای مجازی هم به کانال ۵۰ هزار تومانی سقوط کرده است و شاهد ادامه روند کاهشی نرخ دلار غیررسمی هستیم. به طور معمول، دلالان بازار ارز که بیشتر به دنبال اخبار منفی هستند تا با القای هیجانات از نوسان نرخ ارز سودسازی کنند حالا که جو بازار آرام شده، عقب نشسته و شاهد کاهش نرخ دلار هستند.

همچنین از ابتدای این تلاطمات نقش دلالان و سوداگران نرخ ارز پررنگ شده است و تمام تقصیرات به گردن آنها انداخته شده. بنابراین باید پرسید آیا واقعا دلالان ارز آنقدر نقش قدرتمندی در بازار بازی می‌کنند که دولت برای مقابله با آنها باید میلیون‌ها دلار ارز به بازار عرضه کند؟

سیاست مشابه ؛ و یک بوم و دو هوای محاکمه و دستاورد

17 مهر ماه تسنیم مدعی شد: تحت تاثیر حضور به موقع و موثر بانک مرکزی در مدیریت این فضا و همچنین حضور فعال شرکت‌های پتروشیمی، تا ساعت 18 دیروز یکشنبه، بازار حواله، عرضه‌ی بسیار مطلوب و کم‌سابقه‌ای داشت و طی این روز مجموعا 371 میلیون دلار عرضه و 288 میلیون دلار معامله انجام شد.

این خبرگزاری مدعی شد: این اقدام به موقع نشان داد که بانک مرکزی بر خلاف برخی جوسازی‌های هدفمند، کاملا بر بازار مسلط است و با دست پُر از نظر ارزی توان مدیریت این بازار و تخصیص لازم برای ثبت سفارش‌ها را دارد.

کارشناس اقتصادی درباره ادعای نقش دلالان در بازار: در کشوری که ۸۰ درصد ارز در دست دولت و شرکت‌های خصولتی است؛ اینکه فکر کنیم عده‌ای دلارفروش و معامله‌گر بتوانند بازار ارز را دچار نوسان کنند یا تصور اینکه بازار تصمیم‌گیرنده است باطل است

در ادامه گزارش اظهار شده: در همین راستا؛ باید بر این نکته تاکید و تصریح کرد که اتفاقا افزایش اقتدار سیاسی و نظامی به عنوان یکی از مهم‌ترین شروط لازم تقویت ارزش پول ملی در کنار مجموعه عوامل دیگر، موجب افزایش ارزش پول ملی طی 6 ماه گذشته نسبت به ارزهایی مثل لیر و دیگر ارزهای منطقه شده است.

لازم به ذکر است تمام این اخبار در حالی منتشر شد که دارایی‌های بلوکه شده دیگری از ایران در کشور لوکزامبورگ آزاد شد و برخی کارشناسان تاثیر این منابع جدید را موثرتر از سیاست‌های دولت دانستند.

تمام این تفاسیر در حالی است که مسئولین دولت دوازدهم برای همین سیاست به دادگاه کشیده شدند. بنا به ادعای محمد مهاجری در کانال تلگرامی خود، ولی‌الله سیف و احمد عراقچی فقط به خاطر تزریق159میلیون دلار یعنی کمتر از نصف رقمی که اخیرا دولت سیزدهم تزریق کرد به‌ ۱۵سال حبس و جرایم نجومی محکوم شدند که پرونده شان در زمان ریاست شما بر قوه قضاییه مفتوح بود و هنوز هم در دادگستری در جریان است. این عضو شورای سردبیری سایت خبرآنلاین این سیاست دولت را یک بام و دو هوا خواند.

هرچند که در کیفرخواست سیف و عراقچی به این موضوع اشاره نشده است و ادعا شده است که در نتیجه ترک فعل‌ها از سوی آنها علاوه بر وقوع اخلال در نظام اقتصادی، ۳۰میلیارد و ۲۰۰میلیون دلار منابع ارزی و ۶۰تن ذخایر طلا تضییع شده است اما باید پرسید چرا دولت جدید به فکر این سیاست افتاده و آن را در راستای دستاوردهای خویش می‌شمارد؟

نقد عملکرد دولت قبلی و اجرای

همان عملکرد بازی سیاسی است

یک کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» درباره تکرار دوباره سیاست عرضه ارز در دولت سیزدهم علیرغم تقبیح اولیه این سیاست گفت: این اتفاقات بازی سیاسی برای ساکت کردن جناح رقیب و مقابل است.

احسان سلطانی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: دولت برای خود بحران درست می‌کند و طبق این بحران نرخ ارز را افزایش می‌دهد تا تأمین بودجه کند. امروز دولت مشغول صادرات بالای دو میلیون بشکه نفت در روز و درآمد ارزی دولت خوب است و باید قیمت ارز پایین بیاید؛ اما اکنون که قیمت‌ها کم نمی‌شود نشان دهنده منافعی است که برای برخی باید تامین شود

احسان سلطانی با اشاره به عدم برخورد جدی همه‌ی دولت‌ها با فساد اقتصادی تصریح کرد: کدام مفسد بزرگ اقتصادی که مسئول دولتی بوده است اعدام شده؟ سرنوشت بابک زنجانی چه شد؟ این مسائل نشان‌دهنده سیاسی بازی در روند اقتصادی ایران است.

او درباره ثبات بازار ارز اظهار کرد: هیچ دلیلی برای بی‌ثباتی وجود ندارد بلکه دولت یا حاکمیت با بی‌ثباتی نرخ ارز بخواهد سرمایه مردم را غارت کند. این اقتصاددان افزود: دولت برای خود بحران درست می‌کند و طبق این بحران نرخ ارز را افزایش می‌دهد که کسری بودجه خود را جبران کند.

سلطانی درباره بالا رفتن نرخ ارز تاکید کرد: امروز دولت مشغول صادرات بالای دو میلیون بشکه نفت در روز است. برای اولین بار در چند سال اخیر ذخایر نفت شناور به صفر رسیده و این نشان می‌دهد درآمد ارزی دولت خوب است و باید قیمت ارز پایین بیاید. اما اکنون که قیمت‌ها کم نمی‌شود نشان دهنده منافعی است که برای برخی باید تامین شود.

او درباره ادعای دست داشتن دلارفروشان در تلاطم بازار ارز خاطرنشان کرد: در کشوری که ۸۰ درصد ارز در دست دولت و شرکت‌های خصولتی است اینکه فکر کنیم عده‌ای دلارفروش و معامله‌گر بتوانند بازار ارز را دچار نوسان کنند یا تصور اینکه بازار تصمیم‌گیرنده است باطل است. در این اقتصاد، مردم حاکمیت و نقشی ندارند پس چطور می‌شود که در این مواقع مردم نقش فعالی در تلاطمات نرخ ارز بازی می‌کنند؟

این کارشناس اقتصادی با اشاره به اتفاقات اخیر تصریح کرد: در کشوری که یک دختر روسری خود را برمی‌دارد و بعد دستگیر می‌شود، در کشوری که هنگام درگیری سر حجاب افراد درگیر شناسایی و بازداشت می‌شوند چطور دولت نمی‌تواند عده‌ای دلارفروش را کنترل کند؟

سلطانی درباره ادعای تاثیر تحریم‌ها بر نرخ ارز عنوان کرد: صحیح است که تحریم‌ها وجود دارند و باعث افزایش نرخ ارز می‌شوند اما این حجم از تغییرات منطقی نیست و نمی‌تواند به تحریم‌ها مربوط کرد.

او ادامه داد: هنگامی که تحریم‌ها وجود نداشتند و فروش نفت هم بالا بوده باز افزایش نرخ ارز اتفاق افتاده و بالا رفتن نرخ ارز سیاست رسمی دولت برای تامین بودجه است. تغییر نرخ ارز بازی خود دولت برای سرگرم کردن مردم است. حکومت است که تصمیم‌گیرنده نرخ ارز است.

این اقتصاددان اقتصاد ترکیه را با ایران مقایسه کرد و گفت: ترکیه هم، نه به اندازه ایران، دچار مسئله نرخ ارز است و ارزش پول ملی آن کشور نیز دستخوش تغییر می‌شود اما سالی دو بار اقدام به ترمیم دستمزدها می‌کند به شکلی که حداقل دستمزد آنها نسبت به ده سال پیش هم به همان نسبت با دلار است. سلطانی اظهار کرد: از شروع جنگ غزه تنها کشوری در خاورمیانه که ارز آن دچار نوسان شد ایران بود. بقیه کشورها به صورت جزیی تغییر کرد.

در پایان ذکر این نکته ضروری است که دولت نقش عمده را در اتفاقات بازار ارز بازی می‌کند و حتی برخی معتقدند این نوسانات به نفع دولت برای افزایش ارزش دارایی‌های ارزی خود و سود شرکت‌های دولتی است.