جدال بر سر بزرگ ترین میدان گازی جهان بین دو دولت فعلی و سابق ادامه دارد. روز گذشته سید ابراهیم رئیسی رئیس دولت سیزدهم در مراسم آغاز تولید گاز از فاز ۱۱ میدان مشترک گازی پارس جنوبی گفت: قبلا گفتمان این بود که اگر دیگران اخم کردند ما کار را زمین می‌گذاریم و اگر لبخند زدند کار را آغاز می‌کنیم. ما امروز کشور را به اخم و لبخند دیگران متصل نکردیم. چند ساعت پس از اظهارات رئیسی، دفتر حسن روحانی رئیس دولت های یازدهم و دوازدهم آماری از فازهای تکمیل‌شدهٔ پارس جنوبی در طول فعالیت دولت های وی منتشر کرد.

خسارت ۴۰ میلیارد دلاری زنگنه و روحانی

پس از صحبت های ابراهیم رئیسی، خبرگزاری دولتی ایرنا نیز در گزارشی با حمله به دولت قبل نوشت: دولت گذشته با معطل گذاشتن توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی طی ۸ سال، مجموعا کشورمان را از ۴۰ میلیارد دلار درآمد محروم کرد.

فاز ۱۱ پارس جنوبی، مرزی‌ترین فاز این میدان با کشور قطر محسوب می‌شود و طبیعتاً انتظار بود که توسعه آن در اولویت سایر فازها قرار می‌گرفت چراکه بیشترین سیالیت در این فاز قرار دارد و تاخیر ایران در توسعه آن، سبب بهره‌مندی بیشتر قطر شده است.

بر اساس گزارش ایرانا، دولت‌های قبل در توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی کوتاهی کردند تا اینکه دولت سیزدهم از دو سال قبل، اولویت خود را توسعه این فاز قرار داد و سرانجام امروز پس از گذشت بیش از ۲۰ سال از تلاش دولت‌های مختلف برای توسعه فاز ۱۱ میدان مشترک پارس جنوبی، این فاز با همت مهندسان ایرانی و بدون حضور شرکت‌های خارجی مثل توتال، با حضور رئیس‌جمهور به بهره‌برداری رسید.

بر اساس ارزیابی‌ها فاز ۱۱ پارس جنوبی در صورت بهره‌برداری، سالانه ظرفیت درآمد ۵ میلیارد دلاری برای کشورمان دارد. این در حالی است که در اواخر دولت دهم، توسعه این فاز به شرکت‌های داخلی داده شد اما در سال ۱۳۹۲ با روی کار آمدن دولت روحانی، بیژن زنگنه وزیر وقت نفت تصمیم به خلع ید شرکت داخلی گرفت و اعلام کرد که این فاز را به توتال فرانسه خواهد داد. دولت یازدهم سه سال و تا سال ۱۳۹۵ معطل توتال ماند تا این شرکت فرانسوی برای انعقاد قرارداد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی راهی ایران شود.

اما این شرکت عملا اقدامی برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی نکرد و صرفا اقدام به مطالعه مخزن کرد تا اینکه در سال ۱۳۹۷ به بهانه تحریم‌های آمریکا، بدون اجرای قرارداد، ایران را ترک کرد. برخی کارشناسان معتقدند شرکت توتال از ابتدا هم قصد توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی را نداشت و با توجه به اینکه در بخش قطری میدان پارس جنوبی نیز مشغول به کار است، عمدا دولت وقت ایران را سر کار گذاشت و هم اطلاعات مخزن را جمع‌آوری کرد و هم مانع توسعه آن در بخش ایرانی پارس جنوبی شد تا درآمد بیشتری از استخراج گاز در بخش قطر به دست آورد.

پاسخ آماری روحانی به حملات

چند ساعت پس از این اظهارات و گزارش، دفتر حسن روحانی رئیس دولت های یازدهم و دوازدهم آماری از فازهای تکمیل‌شدهٔ پارس جنوبی در طول فعالیت دولت های وی منتشر کرد.

بر اسا این رشته توییت که دفتر حستن روحانی منتشره کرده از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹، تعداد فازهای تکمیل‌شدهٔ پارس جنوبی از ۱۰ فاز به ۲۷ فاز رسید و اینگونه بود که ایران در برداشت گاز از این میدان مشترک، قطر را پشت سر گذاشت. در همان فاصلهٔ ۹۲ تا ۹۹ تعداد سکوهای نصب شده در میدان مشترک پارس جنوبی هم با ۲۳۶٪ افزایش از ۱۱ سکو به ۳۷ سکو رسید. و نهایتا با توسعهٔ پارس جنوبی در دولت روحانی، تولید روزانهٔ گاز از این میدان مشترک، ۲/۵ برابر شد.

هرچند در پاسخ دفتر حسن روحانی به توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی اشاره ای نشده است. توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی به‌عنوان آخرین فاز دریایی میدان پارس جنوبی، به حدود دو دهه قبل باز می‌گردد. در آن زمان این فاز همراه با فاز ۱۲ برای اجرای برنامه‌های مایع‌سازی گاز طبیعی در نظر گرفته شده بود. فاز ۱۱، به عنوان مرزی‌ترین فاز پارس جنوبی، اهمیت بسیاری دارد و هر روزی که تولید گاز از این فاز به تاخیر بیفتد، ضرر و زیان بیشتری به کشور وارد می‌شود.

سهم ۹۰ درصدی قطری‌ها از درآمد پارس جنوبی

در حالی که قطر بیش‌ترین بهره‌برداری را از میدان گازی پارس جنوبی می‌کند،‌ ایران همچنان به دلیل شرایط سیاسی و اقتصادی منفعلانه در این میدان ظاهر شده است.

ماه گذشته قطر دومین قرارداد سرمایه‌گذاری گازی را در کمتر از یک سال نهایی کرد. این در حالی است که ایران در توسعه میدان گازی پارس‌جنوبی با مشکل کمبود منابع سرمایه‌گذاری، عدم دستیابی به تکنولوژی روز دنیا و از همه مهم‌تر مهاجرت گاز در نتیجه افت فشار روبه‌روست.

در آنسوی میدان مشترک گازی پارس‌جنوبی، قطر با تولید ۷۷ میلیون تن «ال ان جی» برنامه دارد که با قراردادهای تازه منعقد‌شده ظرفیت تولید خود را به ۱۲۶ میلیون تن افزایش بدهد.

به همین دلیل در قراردادهایی که از اواخر سال گذشته میلادی و امسال منعقد کرد، در تلاش است در رقابت با آمریکا برای تولید «ال ان جی»، جایگاه نخست خود را حفظ کند. قطر با امضای قراردادی ۲۷ ساله که طولانی‌‌مدت‌ترین قرارداد تامین گاز در جهان محسوب می‌شود، متعهد به تامین گاز طبیعی مایع (LNG) مورد نیاز چین شد. این کشور پیش از این در قرارداد با توتال فرانسه برای تولید «ال‌‌ان‌جی» و قرارداد با آلمان برای صادرات این محصول گام‌های محکمی در بازار «ال‌ان‌جی» برداشته است. بر پایه این قرارداد که با شرکت قطر انرژی و سینوپکِ چین منعقد شده، شرکت دولتی قطر سالانه چهار میلیون تن «ال‌ان‌جی» به چین صادر خواهد کرد.

آنطور که سعد شریدا کعبی، وزیر انرژی قطر گفته، این گاز صادراتی به چین از محل توسعه برداشت از میدان گنبد‌شمالی که با ایران مشترک است‌، تامین خواهد شد. قطر چند ماه پیش هم برای افزایش بیش از ۶۰ درصدی تولید «ال‌ان‌جی» از میدان گنبد شمالی تا سال ۲۰۲۷، پروژه‌ای ۲۸ میلیارد دلاری با شرکت‌های اروپایی و آمریکایی امضا کرده است. قطر با پیشرفته‌ترین شرکت‌های بین‌المللی مانند اکسون موبیل، توتال، میتسوی، کونکوفیلیپس و رویال داچ‌شل قرارداد بسته تا سرعت خود در برداشت از حوزه گازی مشترک را بیشتر کند. این در حالی است که به گفته کارشناسان با این قراردادها تولید روزانه قطر در این حوزه به چندین برابر ایران افزایش خواهد یافت. درآمد قطر از پارس‌جنوبی تا سال ۲۰۲۱ به میزان ۱۰۵ میلیارد دلار برآورد شده است. در همین بازه زمانی درآمد ایران از این میدان چیزی حدود ۱۲ میلیارد دلار بوده است. درواقع قطری‌ها تاکنون با استفاده از ظرفیت‌های پارس‌جنوبی ۸.۷۵ برابر ایران از این منطقه بهره مالی برده‌اند. بوده است.

انتقاد رئیسی از کارشکنی«توتال» فرانسه

رئیس‌جمهور گفت: در آفریقای جنوبی پنج پالایشگاه نیازمند به روزرسانی است که در جلسات فشرده وزیر نفت توافق انجام شد برخی اقدامات انجام شود سیدابراهیم رئیسی، در مراسم افتتاح فاز ۱۱ پارس جنوبی با بیان این‌که «کار بزرگی که در پارس جنوبی به دست متخصصان ایرانی انجام شده ماندگار است»، اظهار کرد: این اقدام برای راه‌اندازی فاز ۱۱ پارس جنوبی ویژگی‌ای دارد که در زمانی که شرکت توتال متعهد به انجام این کار شده بود، برخلاف تعهد آن را رها کردند و این نوعی تحقیر برای دست‌اندرکاران ایرانی بود. امروز ایران کشوری توانمند است که نه تنها از مستشاران خارجی برای پیشبرد اهداف خود استفاده نمی‌کند بلکه فناوری و دانش را به دیگر کشورها منتقل می‌کند. این امور برای ایران ایجاد قدرت و اقتدار می‌کند. هم قدرت نظامی و هم افزایش تولید در ایجاد اقتدار موثرند. وی با اشاره به حل مشکلات ساکنان عسلویه اظهار کرد: مسئله آب شرب منطقه دچار اشکال است و تاکید به مسئولان استانی حل مشکلات موجود در این زمینه با پیگیری مسئولان و کمک خود مردم است.

منبع:آرمان امروز