«یکی از مطالبات شهروندان از نمایندگان مجلس و سایر مدیران و مسئولان شفافیت است. به‌خصوص در مورد طرح‌ها و لوایحی که نمایندگان مجلس تایید یا ردش می‌کنند. البته نمایندگان هم همواره این وعده را می‌دهند ولی برای به ثمر نرسیدنش همواره به‌‎دنیال خرید زمان هستند. در ادامه این گزارش به این موضوع اشاره خواهیم کرد که مجلس یازدهم در ابتدای ورودش به بهارستان وعده شفافیت داده بودند ولی حالا که چند ماه به پایان کار مجلس باقی نمانده است هنوز این طرح به سرانجام نرسیده است و همچنان آرای نمایدگان مجلس پنهان باقی مانده است ولی مطابات شهروندان همچنان باقی مانده است. طرح شفافیت آراء نمایندگان نخستین بار توسط «محمدجواد فتحی»، نمایندهٔ اصلاح‌طلب تهران و عضو فراکسیون امید در آذر ماه ۱۳۹۶ در مجلس و رسانه‌ها مطرح شد. در آن زمان هیات رییسه مجلس شورای اسلامی با بیان این موضوع که طرح‌های متعددی در دستور کار مجلس است، اعلام وصول این طرح را به تعویق انداخت. در هفده مرداد ۱۳۹۷ «حسینعلی حاجی دلیگانی» نمایندهٔ شاهین‌شهر مجدداً طرح شفافیت آراء نمایندگان مجلس را با ۲۹ امضا هیات رییسه مجلس ارائه داد. این نماینده اصولگرا که همچنان در مجلس حضور دارد در مورد این طرح گفته بود: «یکی از بهترین معیارهای ارزیابی مردم از نمایندگان خود در مجلس این است که مردم بدانند نمایندگان آن‌ها در خصوص طرح‌ها و لوایح چه نظراتی داشته‌اند، در خیلی از کشورهای دنیا از همین روش برای شفافیت استفاده می‌شود و این می‌تواند برای کشور مفید باشد.»

سرانجام این طرح پرحاشیه در آذرماه ۱۳۹۷ در کمیسیون آیین‌نامهٔ داخلی مجلس تصویب شد ولی حالا که در سال ۱۴۰۲ به سر می‌بریم همچنان نمایندگان مجلس درگیرودار شفافیت آرای خود هستند. نامزدهای رسیدن به مجلس یازدهم یکی از شعارهای خود را در همین محور به گوش مردم رساندند و مدعی شده بودند که اولین اقدام مجلس یازدهم شفافیت خواهد بود. آنها در اولین جلسه صحن علنی مجلس یازدهم ، خبر از ارائه طرح جدید شفافیت آرای نمایندگان را دادند. «روح‌الله ایزدخواه»، نماینده مردم تهران در مورد اعلام وصول طرح شفافیت آرا به صورت عادی و بدون قید فوریت با ۱۷۰ امضا داد. هم‌چنین بر اساس بند دوم طرح، علاوه بر شفافیت آرای نمایندگان گزارش عملکرد ماهیانه کمیسیون‌ها نیز شفاف شده و به اطلاع مردم خواهد رسید.

هرچند برخی نمایندگان از همان روزهای ابتدایی مجلس یازدهم آرای خود را در فضای مجازی منتشر می‌کردند، اما در آن زمان، کلیات طرح شفافیت نمایندگان با وجود ۱۵۳ رأی موافق، در نهایت تصویب نشد و بهارستانی‌ها از اولین آزمون مهم خود سربلند بیرون نیامدند. این اما پایان کار نبود و بعد از رد کلیات طرح شفافیت آرای نمایندگان در صحن مجلس، این طرح به کمیسیون آئین‌نامه داخلی مجلس بازگشت و از نمایندگان خواسته شد تا پیشنهادات خود را درباره آن ارائه کنند.

فرار برخی نمایندگان از شفافیت

کلاف سردرگم طرح شفافیت آرا همچنان بدون نتیجه بین نمایندگان مجلس دست به دست می‌شود و برخی هم تلاش می‌کنند از این طرح شانه خالی کنند. شفافیت آرا یک تله است تا تحت تاثیر گروه‌های فشار و با تهدید و تطمیع، استقلال رای نمایندگان را از بین ببرند. «مصطفی میرسلیم»، نماینده پر حاشیه مجلس با تله خواندن این طرح در حساب توییتری خود نوشت: «شفافیت در رفتار و درآمد نمایندگان لازم است ولی شفافیت آرا یک تله است تا تحت تاثیر گروه‌های فشار و با تهدید و تطمیع، استقلال رای نمایندگان را از بین ببرند.»

«مهرداد ویس کرمی»، نماینده مردم خرم آباد در مجلس که به هوادارن خود وعده شفافیت در مجلس را داده بود و از این شعار در تبلیغات خود هم استفاده کرده بود در واکنش به طرح شفافیت نمایندگان مجلس در حالی که در نشست خبری حضور داشت با توضیح در مورد «شفافیت اجمالی» گفت: «خدا هم با مردم شفاف مطلق نیست. من استاد معارف هستم که می‌گویم خدا هم با مردم شفاف نیست و همه چیز را به ما نمی‌گوید چون ظرفیتش را نداریم. پیامبر(ص) هم با مردم هم کاملا شفاف نبودند، ائمه هم نبودند، قرآن هم نیست. بحث شفاففیت چیست‌؟ شفافیت اجمالی. من می‌گویم برای شفافیت مطلق که وعده می‌دهند شدنی نیست و دروغ است و باید به شفافیت اجمالی برسیم.»

طرح شفافیت برای تخریب مجلس است

«محمدسعید احدیان»، دستیار سیاسی رسانه‌ای رییس مجلس نوشت: «اکنون که طرح شفافیت قوای سه گانه به مرحله تصمیم گیری در مجمع تشخیص رسیده است و سامانه اعلام شفاف آراء نمایندگان داوطلب راه اندازی شده باید از خود پرسید آیا با نگاهی به گذشته می‌توان ادعا کرد که برای برخی از افراد، آیا شفافیت بیش از آنکه یک دغدغه واقعی باشد، صرفا راهی جدید برای تخریب مجلس و قالیباف در لباس شفافیت نبوده است؟ از آغاز حرکت مجلس یازدهم مشخص بود که پیش بردن ایده شفافیت در مجلس کار ساده و بدون دردسری نخواهد بود؛ همه می دانند که مجلس نه تنها با رای رییس مجلس که حتی با رای صد و پنجاه نماینده هم نمی توانست شفافیت را تصویب کند؛ برخی از ابتدا ادعا می کردند که این مجلس وعده شفافیت داده است ولی منظور آنها این بود که تعدادی از نمایندگان این مجلس در خصوص رای مثبت شخص خود به شفافیت وعده داده بودند و وعده آنها تاثیری در رای بسیاری از نمایندگان دیگری که در شهرها و روستاها با وعده های دیگری رای آورده بودند نمی گذاشت اما در نظر عده ای قالیباف باید پاسخگوی همه نمایندگانی باشد که به این جمع بندی نرسیده بودند که به شفافیت رای مثبت دهند.»

در طرح شفافیت یک مغلطه اتفاق افتاد

«احمد علیرضا‌بیگی»، نماینده شهروندان تبریز در مجلس درباره طرح شفافیت گفت: «در طرح شفافیت یک مغلطه اتفاق افتاد. مجلس یازدهم قبل از تشکیل، شعار شفافیت مجلس را داد که به ‌واسطه فقدان فعالیت‌های حزبی و نبود احزاب دارای اصالت، برای اینکه جلوی برخی بده‌بستان‌ها و باندبازی‌ها را بگیرد، شفافیت را به‌عنوان شعار انتخاباتی خود انتخاب کرد. در عمل هم به‌دلیل نبود حزب واقعی در کشور این موضوع مورد اختلاف قرار گرفت. وقتی قضیه جدی شد و مردم مطالبه‌گر شفافیت شدند، مجلس احساس کرد چرا فقط شفافیت شامل حال من شود و به‌عنوان یک گریز از شعاری که مطرح کرده بود، دامنه شفافیت را وسیع‌تر کرد. درحالی‌که اگر معتقدیم شفافیت خوب است، نباید شفافیت مجلس را به شفافیت در سایر قوا و نهادها منوط می‌کردیم. مجلس برای اینکه از این موضوع عبور کند، تلاش کرد دامنه شفافیت ‌را وسیع کند و همه قوا را در آن دخیل کند، اما این اقدام با ایراداتی مواجه شد. اینجا تعارض پیش آمد و در پاره‌ای موضوعات در مجلس بر اصلاح نظرات شورای نگهبان گردن نهادیم، اما مدعی دیگری در مجمع تشخیص تحت عنوان هیات عالی نظارت پیدا شد که در‌این‌باره ایرادتراشی کرد». این نماینده مجلس تأکید کرد: «مجمع تشخیص وظیفه دارد در مواقعی که اختلاف‌نظری بین مجلس و شورای نگهبان پیش می‌آید، ورود کند؛ اما بخشی از مجمع تشخیص هم به‌عنوان هیئت عالی نظارت فعال شده که در تأیید مصوبات مجلس صاحب حق شناخته شده است.»

منبع:ارمان امروز