کودک با چشمانی بی‌خیال و خسته در میان چهارراه با پیراهنی نازک و در سرمای زمستان می‌دود و شیرین‌زبانی می‌کند. سنش به زور به پنج سال می‌رسد. از شیشه ماشین‌ها آویزان می‌شود و دستش را دراز می‌کند به امید آنکه از میان صدها ماشین ایستاده در پشت چراغ قرمز یکی دلش به حال چشم‌های مخملی‌اش بسوزد و اسکناسی درشت در میان دستانش بگذارد. پدر یا پدرخوانده‌اش هم از آن طرف خیابان منتظر همین اتفاق است. اسکناس 10 هزار تومانی که در میان دستان کودک جاخوش می‌کند، برق چشمان پدر را در پی دارد، چراغ که سبز می‌شود به میان خیابان می‌دود و اسکناس را از دست کودک می‌گیرد و کودک خوشحال از لبخند رضایت پدر گدایی را از سر می‌گیرد... کمی آن طرف‌تر خانواده‌ای آبرومند با زندگی نسبتا متوسط در آرزوی داشتن فرزندی زندگی‌شان در معرض خطر است. مریم که 30 سال دارد و 12 سال است با همسرش زندگی می‌کند یکی از آنهاست.
حالا شش سال است که در نوبت گرفتن فرزند هستند و کسی هم پاسخگوی آنها نیست. با صورتی غمگین روبه‌رو را نگاه می‌کند و می‌گوید: «درست است که خانه نداریم، اما توانایی پرداخت اجاره یک میلیونی را داریم و هم خودم و هم همسرم کارمند هستیم، اما می‌گویند شایستگی داشتن فرزند را نداریم. بارها با یک گونی اسباب‌بازی به بهزیستی رفته‌ام، مسئولان اسباب بازی‌ها را از من می‌گیرند اما نمی‌گذارند لحظه‌ای بچه‌ها را ببینم...» دیروز در خبرها آمده بود طبق اعلام معاون اجتماعی بهزیستی اگر قانون ارایه شده به مجلس تصویب شود، حمایت از کودکان بزه‌دیده، کودکان بدسرپرست از خانواده خود جدا و سرپرستی آنها به بهزیستی سپرده می‌شود.
قانون جدید، پذیرش فرزند راآسان‌تر می‌کند.
همین هفته پیش بود که روزنامه فرهیختگان درباره شرایط کودکان بدسرپرست گزارشی را منتشر کرد، کودکانی که به دلیل نداشتن خانواده مناسب از پدر و مادرشان جدا می‌شوند تا شاید زندگی راحتی را تجربه کنند، اما پدر آنها به حکم قانون دوباره می‌تواند آنها را به سرپرستی بگیرد و این دور باطل همیشه ادامه دارد... اما حالا انگار شرایط کمی امیدوارانه است... محمد نفریه، معاون اجتماعی سازمان بهزیستی در این‌باره به خبرنگار فرهیختگان می‌گوید: «در لایحه جدید و بر اساس آن مسئولیت کودکان بدسرپرست با بهزیستی خواهد بود. مطابق لایحه حمایت از کودکان بزه‌دیده و در صورتی که این قانون از طرف مجلس مصوب شود، والدینی که توانایی و شایستگی محافظت از فرزندان خود را ندارند این مسئولیت از آنها سلب می‌شود و کودکان به بهزیستی واگذار خواهند شد.
مطابق این لایحه می‌توان امیدوار بود که شرایط فرزندخواندگی و واگذاری کودکان به خانواده‌هایی که درخواست داشتن فرزند را دارند مورد بررسی مجدد قرار خواهد گرفت و سدهای بی‌شمار فرزندخواندگی هموار می‌شود.» نفریه در حال حاضر درباره شرایط فرزندخواندگی می‌افزاید: «شرایط که در سایت سازمان بهزیستی آورده شده و خانواده‌هایی که مدارک خود را در اختیار ما قرار بدهند در نوبت قرار می‌گیرند. کمیته‌ای که صلاحیت‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد در صورتی که صلاحیت خانواده مورد تایید قرار بگیرد، آنها را در فهرست نوبت قرار داده و بعد از مدتی آنها به شیرخوارگاه معرفی می‌شوند. وقتی هم که فرزند از طرف متقاضی انتخاب شد، مطابق حکم دادگاه به خانواده سرپرستی موقت می‌دهند که دوران این سرپرستی موقت شش ماه است. و بعد از گذشت این شش ماه سرپرستی دائمی شده و خانواده می‌توانند برای صدور شناسنامه اقدام کنند. این نکته را هم که همه می‌دانند برای حفظ حقوق کودک، خانواده باید یک‌سوم اموال خود را به کودک بدهند.»
ما نیازمند فرزندان سالم هستیم
سیدامیرحسین قاضی‌زاده، نماینده مشهد و کلات و سخنگوی کمیته اجتماعی مجلس شورای اسلامی درباره قانون جدید واگذاری کودکان بدسرپرست به بهزیستی به فرهیختگان می‌گوید: «با وضع این قانون جدید می‌توان به واگذاری فرزندان به خانواده‌های متقاضی فرزندخواندگی امیدوار بود. چرا که پیش از این کودکان بدسرپرست مشمول قانون فرزندخواندگی نمی‌شدند، اما حالا می‌توان کودکان بدسرپرست را هم به بهزیستی واگذار کرد و این مساله جای امیدواری فراوان دارد.» عزیزی افزود: «بحث این است که کودکان باید در شرایط سالم بزرگ شوند تا جسم و روح آنها با آرامش روبه‌رو شود. ما از کودکی که به‌طور مداوم با صحنه‌های دردناک روبه‌رو است و کتک می‌خورد و درس نمی‌خواند و حتی غذایی برای خوردن ندارد، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که بتواند در آینده فرد مثمرثمری باشد یا حتی به جرم و بزه مشغول نشود. همه اینها با هم برای نابود کردن آینده یک کودک کفایت می‌کند و ما بر آن هستیم که این مشکلات را برطرف کنیم.»
محمدعلی اسفنانی، سخنگوی کمیسیون قضایی مجلس نیز در گفت‌وگو با فرهیختگان درباره تغییر قانون سرپرستی کودکان بدسرپرست با اشاره به دشواری‌ها و مشکلات شرعی فرزندخواندگی می‌گوید: «خوشبختانه بعد از سال‌ها این قانون تغییر کرده و البته اسمش قانون فرزندخواندگی نیست بلکه اسم آن قانون سرپرستی افراد بد سرپرست است. حالا ایرادات این قانون برطرف شده و خانواده‌های متقاضی و همچنین سازمان بهزیستی دست بازتری درباره گرفتن کودکان بدسرپرست و بدون سرپرست خواهند داشت.
ضمن اینکه بحث ما بیشتر بحث شرعی و فرهنگی ماجرا بود، اگر همراهی صورت بگیرد و خانواده‌ها به مسائل شرعی توجه کنند و راه را هموار کنند می‌توانیم امیدوار باشیم که دیگر خانواده‌ها را در صف‌های طولانی گرفتن فرزند نخواهیم دید...» اسفنانی در پاسخ به این پرسش که «تا پیش از این کودکان بدسرپرستی که بهزیستی آنها را از خانواده می‌گرفت دوباره به حکم قانون به شرایط سخت گذشته بازمی‌گشتند، آیا تدبیری برای این مساله در نظر گرفته شده است؟»، گفت: «اینکه نه قانونی است و نه شرعی که ما به‌طور کلی بتوانیم فرزند را از خانواده بدسرپرست جدا کنیم، اینجا بحث حضانت به میان می‌آید. البته با توجه به قانون حمایت از کودکان و نوجوانان این مشکل هم تا حدی رفع شده و می‌توانیم امیدوار باشیم که هرچه سریع‌تر دشواری‌های این کودکان را رفع کنیم.»
قانونی که به‌روز نمی‌شود.
ماجرا اینجاست که ملاک عمل بهزیستی در مورد حضانت کودکان بی‌سرپرست مطابق قانون پیش از انقلاب عمل می‌کند. 35سال است که قانون مصوب 29 اسفند 1353 در کشور اجرا می‌شود و تغییر کردن شرایط در این 35سال، دشواری‌هایی را در اجرای این قانون ایجاد کرده است. البته سال 88 این قانون برای بررسی مجدد به مجلس سپرده شد ولی تاکنون تغییر چندانی در آن صورت نگرفته است.
بهمن کشاورز، وکیل دادگستری و رئیس کانون وکلای ایران درباره تغییر قانون کودکان بدسرپرست با مثبت ارزیابی کردن این طریق می‌گوید: «اولا بنده معتقدم موجباتی باید فراهم شود که اصولا افرادی که بالقوه می‌توانند سرپرستان بدی باشند اصلا بچه‌دار نشوند. این کار را از طریق توسعه و تکمیل معاینات پیش از ازدواج می‌توان انجام داد. ثانیا هر اقدامی که باعث شود بتوان بچه‌هایی را که از بد حادثه تحت سرپرستی افراد نامناسب قرار گرفته‌اند در شرایط بهتری قرار داد و این شرایط را تا حد امکان تثبیت کرد از دیدگاه بنده مثبت ارزیابی می‌شود و قابل دفاع است. کودکانی که در شرایط نابسامان زندگی می‌کنند به حکم قانون باز به خانواده‌هایشان برگردانده می‌شوند و این بسیار خنده‌دار به نظر می‌رسد.
حالا مطابق قوانین جدید شاید بشود امیدوار بود. بحث ما درباره کودکانی است که حتی در زیر سقف خانه خود امنیت ندارند، آنها را چه کسی می‌تواند کمک کند؟ به جز قانون و بهزیستی دیگر به چه مرجعی می‌توان پناه برد؟حالا اگر مطابق گفته‌ها این تغییرات اعمال شود اتفاقات خوشی در بحث فرزندخواندگی می‌افتد و این مساله دو مزیت مهم اجتماعی برای ما دارد. اول اینکه دادگاه خانواده دیگر خانواده‌های بدون فرزند را در راهروهای خود نمی‌بیند و از طرف دیگر کودکان بدون سرپرست مناسب، این شانس را خواهند داشت که به یگ زندگی انسانی که از آن محروم بوده‌اند فکر کنند...»
حالا شش سال است که در نوبت گرفتن فرزند هستند و کسی هم پاسخگوی آنها نیست. با صورتی غمگین روبه‌رو را نگاه می‌کند و می‌گوید: «درست است که خانه نداریم، اما توانایی پرداخت اجاره یک میلیونی را داریم و هم خودم و هم همسرم کارمند هستیم، اما می‌گویند شایستگی داشتن فرزند را نداریم. بارها با یک گونی اسباب‌بازی به بهزیستی رفته‌ام، مسئولان اسباب بازی‌ها را از من می‌گیرند اما نمی‌گذارند لحظه‌ای بچه‌ها را ببینم...» دیروز در خبرها آمده بود طبق اعلام معاون اجتماعی بهزیستی اگر قانون ارایه شده به مجلس تصویب شود، حمایت از کودکان بزه‌دیده، کودکان بدسرپرست از خانواده خود جدا و سرپرستی آنها به بهزیستی سپرده می‌شود.
قانون جدید، پذیرش فرزند راآسان‌تر می‌کند.
همین هفته پیش بود که روزنامه فرهیختگان درباره شرایط کودکان بدسرپرست گزارشی را منتشر کرد، کودکانی که به دلیل نداشتن خانواده مناسب از پدر و مادرشان جدا می‌شوند تا شاید زندگی راحتی را تجربه کنند، اما پدر آنها به حکم قانون دوباره می‌تواند آنها را به سرپرستی بگیرد و این دور باطل همیشه ادامه دارد... اما حالا انگار شرایط کمی امیدوارانه است... محمد نفریه، معاون اجتماعی سازمان بهزیستی در این‌باره به خبرنگار فرهیختگان می‌گوید: «در لایحه جدید و بر اساس آن مسئولیت کودکان بدسرپرست با بهزیستی خواهد بود. مطابق لایحه حمایت از کودکان بزه‌دیده و در صورتی که این قانون از طرف مجلس مصوب شود، والدینی که توانایی و شایستگی محافظت از فرزندان خود را ندارند این مسئولیت از آنها سلب می‌شود و کودکان به بهزیستی واگذار خواهند شد.
مطابق این لایحه می‌توان امیدوار بود که شرایط فرزندخواندگی و واگذاری کودکان به خانواده‌هایی که درخواست داشتن فرزند را دارند مورد بررسی مجدد قرار خواهد گرفت و سدهای بی‌شمار فرزندخواندگی هموار می‌شود.» نفریه در حال حاضر درباره شرایط فرزندخواندگی می‌افزاید: «شرایط که در سایت سازمان بهزیستی آورده شده و خانواده‌هایی که مدارک خود را در اختیار ما قرار بدهند در نوبت قرار می‌گیرند. کمیته‌ای که صلاحیت‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد در صورتی که صلاحیت خانواده مورد تایید قرار بگیرد، آنها را در فهرست نوبت قرار داده و بعد از مدتی آنها به شیرخوارگاه معرفی می‌شوند. وقتی هم که فرزند از طرف متقاضی انتخاب شد، مطابق حکم دادگاه به خانواده سرپرستی موقت می‌دهند که دوران این سرپرستی موقت شش ماه است. و بعد از گذشت این شش ماه سرپرستی دائمی شده و خانواده می‌توانند برای صدور شناسنامه اقدام کنند. این نکته را هم که همه می‌دانند برای حفظ حقوق کودک، خانواده باید یک‌سوم اموال خود را به کودک بدهند.»
ما نیازمند فرزندان سالم هستیم
سیدامیرحسین قاضی‌زاده، نماینده مشهد و کلات و سخنگوی کمیته اجتماعی مجلس شورای اسلامی درباره قانون جدید واگذاری کودکان بدسرپرست به بهزیستی به فرهیختگان می‌گوید: «با وضع این قانون جدید می‌توان به واگذاری فرزندان به خانواده‌های متقاضی فرزندخواندگی امیدوار بود. چرا که پیش از این کودکان بدسرپرست مشمول قانون فرزندخواندگی نمی‌شدند، اما حالا می‌توان کودکان بدسرپرست را هم به بهزیستی واگذار کرد و این مساله جای امیدواری فراوان دارد.» عزیزی افزود: «بحث این است که کودکان باید در شرایط سالم بزرگ شوند تا جسم و روح آنها با آرامش روبه‌رو شود. ما از کودکی که به‌طور مداوم با صحنه‌های دردناک روبه‌رو است و کتک می‌خورد و درس نمی‌خواند و حتی غذایی برای خوردن ندارد، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که بتواند در آینده فرد مثمرثمری باشد یا حتی به جرم و بزه مشغول نشود. همه اینها با هم برای نابود کردن آینده یک کودک کفایت می‌کند و ما بر آن هستیم که این مشکلات را برطرف کنیم.»
محمدعلی اسفنانی، سخنگوی کمیسیون قضایی مجلس نیز در گفت‌وگو با فرهیختگان درباره تغییر قانون سرپرستی کودکان بدسرپرست با اشاره به دشواری‌ها و مشکلات شرعی فرزندخواندگی می‌گوید: «خوشبختانه بعد از سال‌ها این قانون تغییر کرده و البته اسمش قانون فرزندخواندگی نیست بلکه اسم آن قانون سرپرستی افراد بد سرپرست است. حالا ایرادات این قانون برطرف شده و خانواده‌های متقاضی و همچنین سازمان بهزیستی دست بازتری درباره گرفتن کودکان بدسرپرست و بدون سرپرست خواهند داشت.
ضمن اینکه بحث ما بیشتر بحث شرعی و فرهنگی ماجرا بود، اگر همراهی صورت بگیرد و خانواده‌ها به مسائل شرعی توجه کنند و راه را هموار کنند می‌توانیم امیدوار باشیم که دیگر خانواده‌ها را در صف‌های طولانی گرفتن فرزند نخواهیم دید...» اسفنانی در پاسخ به این پرسش که «تا پیش از این کودکان بدسرپرستی که بهزیستی آنها را از خانواده می‌گرفت دوباره به حکم قانون به شرایط سخت گذشته بازمی‌گشتند، آیا تدبیری برای این مساله در نظر گرفته شده است؟»، گفت: «اینکه نه قانونی است و نه شرعی که ما به‌طور کلی بتوانیم فرزند را از خانواده بدسرپرست جدا کنیم، اینجا بحث حضانت به میان می‌آید. البته با توجه به قانون حمایت از کودکان و نوجوانان این مشکل هم تا حدی رفع شده و می‌توانیم امیدوار باشیم که هرچه سریع‌تر دشواری‌های این کودکان را رفع کنیم.»
قانونی که به‌روز نمی‌شود.
ماجرا اینجاست که ملاک عمل بهزیستی در مورد حضانت کودکان بی‌سرپرست مطابق قانون پیش از انقلاب عمل می‌کند. 35سال است که قانون مصوب 29 اسفند 1353 در کشور اجرا می‌شود و تغییر کردن شرایط در این 35سال، دشواری‌هایی را در اجرای این قانون ایجاد کرده است. البته سال 88 این قانون برای بررسی مجدد به مجلس سپرده شد ولی تاکنون تغییر چندانی در آن صورت نگرفته است.
بهمن کشاورز، وکیل دادگستری و رئیس کانون وکلای ایران درباره تغییر قانون کودکان بدسرپرست با مثبت ارزیابی کردن این طریق می‌گوید: «اولا بنده معتقدم موجباتی باید فراهم شود که اصولا افرادی که بالقوه می‌توانند سرپرستان بدی باشند اصلا بچه‌دار نشوند. این کار را از طریق توسعه و تکمیل معاینات پیش از ازدواج می‌توان انجام داد. ثانیا هر اقدامی که باعث شود بتوان بچه‌هایی را که از بد حادثه تحت سرپرستی افراد نامناسب قرار گرفته‌اند در شرایط بهتری قرار داد و این شرایط را تا حد امکان تثبیت کرد از دیدگاه بنده مثبت ارزیابی می‌شود و قابل دفاع است. کودکانی که در شرایط نابسامان زندگی می‌کنند به حکم قانون باز به خانواده‌هایشان برگردانده می‌شوند و این بسیار خنده‌دار به نظر می‌رسد.
حالا مطابق قوانین جدید شاید بشود امیدوار بود. بحث ما درباره کودکانی است که حتی در زیر سقف خانه خود امنیت ندارند، آنها را چه کسی می‌تواند کمک کند؟ به جز قانون و بهزیستی دیگر به چه مرجعی می‌توان پناه برد؟حالا اگر مطابق گفته‌ها این تغییرات اعمال شود اتفاقات خوشی در بحث فرزندخواندگی می‌افتد و این مساله دو مزیت مهم اجتماعی برای ما دارد. اول اینکه دادگاه خانواده دیگر خانواده‌های بدون فرزند را در راهروهای خود نمی‌بیند و از طرف دیگر کودکان بدون سرپرست مناسب، این شانس را خواهند داشت که به یگ زندگی انسانی که از آن محروم بوده‌اند فکر کنند...»
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
