حسام‌الدین اسلاملو

«یکی بر سر شاخ، بن می‌برید» شده حکایت شیوه حکمرانی در ایران و تحمیل هزینه‌‌های غیرضروری، اما خودتراشیده‌‌ی جریان‌های تندرو به کشور. تا جایی که برخلاف تصورات، حتی دولت و مجلس اصولگرا هم منجر به حاکمیت یکدست نشده و عمق تشتت حاکم بر نظام تصمیم‌گیری کلان کشور ژرفای بیشتری از رفتن آن دولت و آمدن این مجلس دارد.

از آغاز اعتراضات اخیر تاکنون شاهد مواضع متضاد و مختلف و گاه معارض از سوی بدنه‌ قدرت در ایران بوده‌ایم. یک بار صحبت از گفت‌وگو با معترضان شده و وعده به تغییر روش به فردای پس از ناآرامی‌ها داده‌اند و بار دیگر از برخورد شدید قهری حرف زده‌اند! از طرفی بر لزوم استفاده از رو‌ش‌های نرم فرهنگسازی تاکید می‌شود و از طرفی جریان دیگری در قدرت تلاش می‌کند به بازتعریف و توجیه برخوردهای قهری بپردازد!

چندسری و نامنسجم بودن تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌های کلان تا بدانجاست که تاکنون به گفته‌ی تحلیل‌گران خود ساختار برای خودش بحران تراشیده و می‌تراشد و حالا سطح بحران از عرصه‌های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی، به عرصه‌هایی رسوخ کرده که چشم اسفندیار خود نظام سیاسی هم هست. تشتت نظر، تصمیم‌گیری را به فلج مغزی کشانده که در عرصه‌های اقتصادی و صنعتی هم به شکل از دست رفتن فرصت‌های درآمدزایی ایران خود را به شکل فجیعی نشان می‌دهد.

موضوعی که موجب شده برخی از چهره‌های میانه‌رو و عقلای قوم هر دو جناح سیاسی کشور نسبت به تندروی‌ها و نتایج خسارت‌بار آن چه برای حاکمیت و چه برای موجودیت ایران به‌شدت نگران شوند.

اراده‌ای برای آرام‌تر کردن فضای کشور وجود دارد؟

تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی دیروز در نامه‌ای به سران قوا تاکید کردند که نباید به گونه‌ای رفتار و اقدام شود که مردم احساس کنند اراده‌ای برای آرام‌تر کردن فضای کشور وجود ندارد؛ لذا لازم است در کنار اجرای قانون و جهاد تبیین، رحمت و عطوفت اسلامی هم در دستور کار مسئولان نظام باشد.

به گزارش ایسنا در این نامه آمده است: «مدت‌هاست که گروهی از مردم به دلایل مختلف اعتراضاتی به وضع موجود و مشکلات کنونی دارند. در این شرایط، گروهی دیگر نیز با ایجاد اغتشاش، درصدد سوءاستفاده از این اعتراضات مردمی برآمدند، در نتیجه طی چند ماه گذشته، نظام اسلامی ایران تهدید شد. در این شرایط دشمن هم بی‌کار ننشست و همه تلاش خود را به‌کار گرفت تا این میراث گران‌بها را دچار آسیب جدی کند.

سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران که در بیانات مقام معظم رهبری هم بر آن تاکید شده، قائل شدن به تفکیک میان معترضان از اغتشاش‌گران است. از سوی دیگر نظام جمهوری اسلامی به تلاش برای تقویت جهاد تبیین برای اقناع معترضان اعتقاد دارد؛ البته برخورد قانونی با اغتشاش‌گران هم موضوعی نیست که بتوان منکر آن شد.»

در نامه به بیانات اخیر رهبری در اهمیت تبیین و جایگزین شدنش با باتوم هم اشاره شده است: «نقشه‌های بدخواهان، تبلیغات و به قول خودشان پروپاگاندا است که علاج آن، تبیین صحیح حقایق از زبان‌های مختلف و با ابتکار و نوآوری است چراکه راه برطرف کردن وسوسه تبلیغاتیِ اثرگذار بر ذهن جوان و نوجوان باتوم نیست بلکه تبیین و روشنگری است.»

بنابراین جمعی از نمایندگان مجلس بر این باورند که آرام کردن فضای سیاسی و اقتصادی کشور، اولویت و نیاز اصلی کشور است و نمایندگان مردم در تماس‌ها و ارتباط‌هایی که با مردم و گروه‌های مختلف و اصناف دارند، این نیاز را بیشتر از همیشه احساس می‌کنند. نمایندگان در تفسیر تبیین مدنظر رهبری به رحمت و عطوفت اسلامی هم اشاره‌ کرده و شعری از «سعدی» شاعر بزرگ ایران را در کنار قرآن کریم شاهد آورده‌اند: «درشتی و نرمی به‌هم در به است...»

ضرورت تبدیل فریاد‌های کف خیابان به رفتار‌های نظام‌مند

هشدار چند روز پیش وزیر پیشین وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به مقامات کشور نیز از جمله‌ نگرانی‌های دلسوزان واقعی نظام سیاسی موجود بود و ضرورت پرهیز از تندروی‌ها.

نمایندگان مجلس در نامه‌ای به سران قوا خواهان درک مشکلات مردم معترض شده و در تفسیر خود از تبیین مدنظر رهبری به رحمت و عطوفت اسلامی اشاره کرده‌اند و شعری از «سعدی» شاعر بزرگ ایران را شاهد آورده‌اند: «درشتی و نرمی به‌هم در به است...»

به گزارش آفتاب؛ علی ربیعی به یک منجی بزرگ به نام صندوق‌های رای اشاره کرده که در حوزه سیاست داخلی می‌تواند فریاد‌های کف خیابان را به رفتار‌های نظام‌مند تبدیل کند. او معتقد است که در حوزه سیاست خارجی نیز باید از رفتار‌های تنش‌آمیز پرهیز و در جای درست تحولات جهانی بایستیم و از تحلیل‌های بی‌مبنا خودداری کنیم.

به گفته‌ ربیعی ناامنی سرمایه و فقدان سرمایه‌گذاری موضوعات بهم تنیده شده‌ی دهه‌های اخیر ایران بوده است و این بحران به تشدید مهاجرت‌ها از شکل مهاجرت نخبگان علمی به شکل انبوه‌تری چون کوچ دسته‌جمعی نخبگان صنعتی و کارآفرینان و حتی نیروهای کار بخش‌های فنی و دیجیتال منجر خواهد شد.

طبق گفته‌ وی برخلاف تصور نظام یکدست شده، تحریم‌ها نعمت نبودند؛ تحریم‌ها نفس‌گیر، زندگی سوز، فقرزا و زندگی‌ستان بودند.

باید فضا را باز و شاد کنیم

برخی تندروی‌های بنیان‌کن در ماه‌های اخیر صدای برخی اصولگرایان باسابقه و استخوان‌دار مثل عزت‌الله ضرغامی را نیز درآورده است. وزیر میراث فرهنگی و گردشگری از ابتدای شروع اعتراضات تلاش داشت همه را به آرامش دعوت کند. او دیروز نیز تاکید کرده است: «باید فضا را باز کنیم، مردم را درک کنیم و به مردم سخت‌گیری نکنیم. ما بعضا می‌بینیم که برخی از شهروندان برای دیدن یک کنسرت به یک کشور همسایه می‌روند که تعداد آن‌ها زیاد است و اگر در داخل کشور با ضوابطی که داریم کنسرت خوبی برگزار شود، خیلی از آن‌ها نمی‌روند به کشور همسایه تا در آنجا پول خرج کنند. ما یک سری سختگیری‌هایی داریم و با توجه به مسائل خاصی که در کشور هست؛ اغتشاشات ماه‌های اخیر و اضافه شدن مشکلات مربوط به اینترنت و یا مسائل جاسوسی مسائل جذب گردشگر را دچار اشکالاتی می‌کند.»

لزوم آشتی ملی با صندوق رای و ذکر ملزومات آن

در همین راستا،‌ محمود میرلوحی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز با انتقاد از نظارت شدید استصوابی که هرگونه رقابت در انتخابات و بهره بردن از نظر مردم در فرایند تصمیم‌گیری کلان کشور را ناممکن کرده است، به اعتماد آنلاین گفت: «متاسفانه مردم از جریانات سیاسی عبور کردند. در زمان انتخابات ۹۸ بنده ناچیز چندبار گفتم که وقتی شما اصلاح‌طلبان را حذف می کنید، مردم به سمت شما نمی‌آیند...دیدند رای آن‌ها به سمت‍شان نیامد و مردم از صندوق‌های رای قطع امید کردند. نتیجه این تصمیم را هم دیدیم که در شرایط اعتراضات کشور، جریان‌های موجود را رد کردند.»

علی ربیعی، وزیر سابق کار از ضرورت اعتمادسازی به صندوق رای و تبدیل فریاد‌های کف خیابان به رفتار‌های نظام‌مند گفته است و محمود میرلوحی، فعال سیاسی اصلاح طلب بر ضرورت آشتی ملی با صندوق رای و ذکر ملزومات آن تاکید و از شدت نظارت استصوابی انتقاد کرده است

وی تصریح کرد: «اصلاح‌طلبان آماده هستند به شرایط کشور و پاسخ به مطالبات مردم کمک کنند تا جامعه به سمت براندازی نرود اما، متاسفانه مسیری که حضرات و حاکمیت انتخاب کرد، مسیری بود که همه را غیر خودی دانست. فکر نکنید غیرخودی یک بخش محدودی است بلکه اکثریت جامعه را غیرخودی دانسته و طرد کرده است.»

خلف وعده شمخانی از ترتیب دیدار اصلاح‌طلبان با رهبری

محمد اشرفی‌ اصفهانی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز در گفت‌وگو با ایلنا از شمخانی گلایه کرده که به وعده‌ی دیدار سران اصلاح‌طلب با رهبری برای ارائه نظرات و پیشنهادها را عمل نکرده است. این فعال سیاسی از فشار اقتصادی گفته که مردم از آن جان به لب شده‌اند و اینکه فشار زیادی روی مردم وجود دارد و ممکن است این فشار‌ها مردم را از پای در بیاورد.

نادمین حوادث اخیر به آغوش جامعه باز می‌گردند

در میانه‌ی بلوای اخیر رئیس قوه قضائیه بارها تلاش داشته حرف‌های امیدوارکننده بزند و روزنه‌ای از نرمش نظام را هم نشان بدهد. گرچه برایند بیرونی و خروجی این حرف‌ها گاهی فقط شعار درمانی باشد. رئیس‌ دستگاه قضا اخیرا از فراهم کردن بستری برای بازگشتن فریب‌خوردگان حوادث اخیر به آغوش جامعه خبر داده البته در صورتی که اظهار ندامت و پشیمانی کنند.

نواختن کمانچه‌ای برای صدای فردا!

با اینکه شواهد تجربی در همه‌ی عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی از شکاف عمیق دولت و ملت خبر می‌دهد و هربار این واقعیت به شکل یک بحران خودنمایی می‌کند اما حداقل هنوز در بخشی از بدنه‌ی قدرت گرایش به انکارِ از بیخ و بن این شکاف دیده می‌شود! گرچه هنوز مشخص نیست که هسته‌ی سخت قدرت تصمیم به ادامه‌ی مسیر در کدام سمت و سو را داشته باشد. اگر این شکاف روزگاری در زلزله‌ی کرمانشاه جلوه می‌کرد و به شکل اعتماد مردم به واریز کمک‌های نقدی به حساب علی‌دایی به جای نهادهای امدادرسان دولتی، نمود و بروز می‌یافت؛ امروز کار به جاهای باریک‌تری رسیده به طوری که دیگر اگر دولت در ایران درباره موضوعی که اظهرمن‌الشمس هست هم سخن بگوید، کمتر کسی آن را باور می‌کند. و این شکاف و عدم اعتماد رفته رفته در عرصه‌های گسترده‌تری بروز می‌یابد و تبعات آن دامنگیر کل کشور می‌شود؛ چنانچه گویند یکی شبانه قفل حجره‌ای در بازار را با سوهان می‌برید، رهگذری کنجکاو شد و از او پرسید که دارد چه کار می‌کند؟ طرف گفت که به کار نواختن کمانچه‌ام. باز پرسید که پس چرا صدا ندارد؟! جواب شنید که صدایش فردا در خواهد شد.