روزنو :چندهفته‌ای از تصمیم دولت برای جراحی اقتصادی گذشته و طی همین روزها، قیمت دلار 25درصد افزایش، مواد غذایی حداقل 70درصد و کیفیت زندگی نصف به نصف کمتر شده است. دو روز قبل بود که هر قطعه اسکناس آمریکایی به 32هزار و 200تومان پا گذاشت و دیروز هم با حدود 31هزار و 199تومان روی میز معامله رفت. دلاری که در روزهای اول روی کار آمدن دولت سیزدهم در کانال 24 تا 25هزارتومانی بود و حالا سر به فلک کشیده. فعالان بازار در چنین شرایطی بیشتر از همیشه چشم به وضعیت روابط بین‌الملل دوخته و به نظر می‌رسد معاملاتشان بیشتر تحت تأثیر قرار گرفته است. برخی می‌گویند دلار در این قیمت‌ها دوام چندانی ندارد و احتمال اصلاح آن وجود دارد. بر اساس گزارش‌ها، در روزهای اخیر، بسیاری از معامله‌گران بر این باورند که دلار در مرز ورود به کانال جدید دچار اصلاح فنی ‌می‌شود. به گفته تحلیلگران همه‌چیز حالا بستگی به امضای قطعنامه جدید علیه ایران در شورای حکام دارد. واقعیت این است که ایالات‌متحده آمریکا و قدرت‌های اروپایی در نظر دارند در روزهای آینده، هم‌زمان با تداوم بن‌بست در روند مذاکرات با ایران برای احیای برجام، پیش‌نویس قطعنامه‌ای را علیه تهران به شورای حکام ارائه کنند. پیش‌نویس این قطعنامه که از سوی واشنگتن، لندن، پاریس و برلین پیشنهاد می‌شود از ایران می‌خواهد با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی «به‌طور کامل» همکاری کند. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دو روز پیش هشدار داده بود که احتمال بازگشت به برجام و دستیابی به توافق با ایران کاهش یافته است. در همین راستا حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران نیز روز دوشنبه در صفحه توییتر خود نوشت: «اگر بانیان قطعنامه ضد ایرانی در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی(IAEA) روش تهدید را دنبال کنند، مسئول همه عواقب آن هستند.» وی در ادامه افزود: «ما از توافق خوب، قوی و پایدار استقبال می‌کنیم. توافق در دسترس است اگر آمریکا و سه کشور اروپایی واقع‌بین باشند.» روسیه و چین که از جمله امضاکنندگان توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با ایران بودند از تأثیر تصویب قطعنامه پیشنهادی علیه ایران بر روند مذاکرات با تهران ابراز نگرانی کرده‌اند. در مقابل دیپلمات‌های غربی تأکید می‌کنند که فرصت برای احیای برجام رو به پایان است. با چنین خبرهایی دلار هم فاز سربالایی گرفته و همچنان رو به کانال‌های بالاتر پیش می‌رود و گفته می‌شود موضوع پیشنهاد قطعنامه ضد ایرانی آمریکا و تروئیکا به شورای حکام همچنان در بین معامله‌گران برجسته است. در شرایط کنونی سؤال مهمی در بین معامله‌گران شکل گرفته است. آینده مذاکرات برجام به کجا می‌رسد؟ سؤالی که پاسخش را در این پیام توییتری می‌توان فهمید؛ اولیانوف در پیامی توییتری نوشت: «شایعاتی وجود دارد که پیش‌نویس قطعنامه درباره ایران می‌تواند در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روی میز قرار بگیرد. دو پرسش در این زمینه مطرح می‌شود، ۱. آیا چنین قطعنامه‌ای برای حفظ روابط میان تهران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مفید خواهد بود؟ ۲. آیا این قطعنامه به احیای برجام کمک خواهد کرد؟ من تردید دارم.»

شرط جدید آمریکا برای توافق هسته‌ای با ایران

از طرفی هم گروهی از قانون‌گذاران آمریکایی طرحی را به سنای این کشور ارائه کرده‌اند که هر گونه اقدام دولت این کشور در زمینه بازگشت به توافق هسته‌ای را مشروط به قطع روابط ایران با چین و درخواست‌های زیاده‌خواهانه دیگر می‌کند. همین بهانه‌ها کافی است تا خریدهای احتیاطی در بازار دلار پررنگ‌تر باشد. یک کارشناس ایرانی درباره مذاکرات برجام به رسانه‌ها گفته اگر مذاکرات هسته‌ای طی شش هفته آتی به نتیجه نرسد، ممکن است تا شش سال آینده خبری از برجامی دیگر نباشد. چنین نگاه‌هایی در بازار موجب شده است که خریدهای احتیاطی بسیار بیشتر شود. به‌هرحال در حال حاضر امیدواری کاهشی‌های بازار این است که دلار در مرز ورود به کانال جدید دچار اصلاح فنی شود یا قطعنامه جدیدی علیه ایران در شورای حکام به امضا نرسد. بااین‌حال قدرت در شرایط کنونی بیشتر به‌سوی افزایشی‌های بازار است. افزایش قیمت دلار در حالی است که به گفته سکان‌داران بانک مرکزی، بیشترین ذخایر ارزی اسکناس در تاریخ را داریم، اما چیزی که در بازار ارز در جریان است، خلاف گفته‌های رئیس‌کل بانک مرکزی است. آن‌طور که علی صالح‌آبادی درباره نوسانات اخیر بازار ارز به ایرنا توضیح داد: «بیشترین ذخیره ارزی اسکناسی را در تاریخ کشور داریم، بنابراین از نظر برقراری تعادل عرضه و تقاضا در بازار ارز مشکلی نداریم و «از همه ظرفیت‌های بانک مرکزی برای برقراری آرامش در بازار ارز» استفاده می‌کنیم.»

وی ادامه داد: «در بحث تقاضا تلاش داریم افرادی که در بحث ارز تقاضای واقعی دارند، در بازار نیما و تشکل ارزی پوشش کامل داده شوند.» رئیس‌کل بانک مرکزی در پاسخ به این پرسش که نرخ سود اوراق ارزی که قرار است به‌زودی منتشر شود چقدر است، اظهار داشت: «این اوراق ارزی در قالب پروژه‌ای است، یعنی نخست پروژه تعریف و سپس اوراق ارزی برای تأمین مالی آن پروژه منتشر می‌شود.» صالح‌آبادی با اشاره به مشخص بودن زمان پروژه ادامه داد: «زمان معمولاً دو یا سه سال است و سررسید اوراق بسته به پروژه‌ای که تعریف می‌شود، خواهد بود. تأمین به شکل ارزی است یعنی تأکید می‌شود که بازپرداخت هم اصل و هم سود، ارزی خواهد بود.» رئیس‌کل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: «پروژه‌ای تعریف و انتخاب می‌شود که حتماً درآمد ارزی و بازده قابل قبولی داشته باشد که بتواند بازپرداخت آن را به شکل ارزی انجام دهد.»

اوضاع بازار ارز پس از مداخله بانک مرکزی

بررسی وضعیت بازار ارز پس از ورود مستقیم بانک مرکزی حاکی از آن است که فروشندگان در بازار غیررسمی افزایش یافته و تقاضا برای ارز مسافرتی نیز در صرافی‌های رسمی این بازار بیشتر شده است. بانک مرکزی از اواخر هفته گذشته به‌صورت مستقیم وارد بازار ارز شد و بدین منظور، زمان معاملات بازار متشکل ارز ایران از دیروز (دوشنبه ۱۶خرداد) تا پنجشنبه (۱۹خرداد) تا ساعت ۱۸ افزایش یافت. فعالان بازار ارز، این اقدام را در تعادل بازار ارز و افزایش فروشندگان در این بازار تأثیرگذار دانستند. در این زمینه، مشاهدات میدانی از وضعیت امروز بازار ارز حاکی از آن است که فروشندگان ارز در بازار غیررسمی افزایش یافته است و به اذعان فعالان این بازار طی امروز بیشتر تقاضاها برای فروش ارز بوده است تا خرید ارز. البته، در مقابل برخی از صرافی‌ها که ارز مسافرتی به متقاضیان داده می‌شود، صف‌هایی برای دریافت ارز مسافرتی شکل گرفته است. از نظر وضعیت قیمت‌ها نیز برخی از فعالان بازار ارز معتقدند که روند قیمت‌ها کاهشی خواهد بود و برخی دیگر می‌گویند، نمی‌توان با قطعیت از آینده بازار ارز و قیمت‌ها صحبت کرد. این در حالی است که نرخ فروش دلار در صرافی‌ها تقریباً ۲۶هزار تومان و در بازار غیررسمی نیز ۳۱هزار تومان است. به‌عبارت‌دیگر، فاصله نرخ دلار در صرافی‌ها و بازار آزاد تقریباً به ۴ تا ۵هزار تومان و در این محدوده در نوسان است.

پیش‌بینی درباره بازار ارز

چشم‌انداز روشنی برای بازار ارز در پی ابهامات برجامی وجود ندارد، اما آن‌طور که عضو شورای عالی کانون صرافان گفته: «مطمئناً تصمیم‌های جدید بانک مرکزی در حوزه ارزی، روند هجوم مشتریان برای خرید ارز را معکوس خواهد کرد و فروشندگان در بازار بیشتر خواهند شد.» کامران سلطانی زاده درباره تأثیر مجوز ارزی سران قوه به بانک مرکزی در بازار ارز،‌ به سایت طلا گفت: «با توجه به مصاحبه اخیر رئیس‌کل بانک مرکزی در مورد اقدامات ویژه بانک مرکزی در حوزه ارزی و با توجه به اختیارات ویژه سران قوا به این بانک و همچنین تیم مستقر در بانک مرکزی در آینده نزدیک شاهد اتفاقات خوبی در بازار خواهیم بود.» وی افزود: «تجربه سال‌های قبل نشان داده که هر زمان بانک مرکزی با قدرت به‌صورت مستقیم کنترل بازار را در دست گرفته، بازار به تعادل نزدیک شده و اثرات آن در کاهش نوسانات ارزی مشهود می‌شود.» او به جلسه دو شب گذشته برخی از صراف‌ها با مدیران ارزی بانک مرکزی اشاره و تصریحی کرد: «طبق آمار ارائه‌شده، منابع ارزی بانک مرکزی در موقعیت خوبی قرار دارد؛ ضمن اینکه ورود مستقیم بانک مرکزی در بازار ارز، به‌سرعت به تعادل این بازار کمک خواهد کرد.» عضو شورای عالی کانون صرافان در ادامه تأکید کرد: «امید است شاهد اجرای این تصمیمات در کمترین زمان ممکن باشیم تا جامعه با آرامش اقتصادی ناشی از این تصمیمات بدون دغدغه از کاهش ارزش دارایی‌های خود به فعالیت‌های سازنده خود ادامه دهند.» سلطانی‌زاده تأکید کرد: «مطمئناً تصمیم‌های جدید بانک مرکزی در حوزه ارزی، روند هجوم مشتریان برای خرید ارز را معکوس خواهد کرد و فروشندگان در بازار بیشتر خواهند شد.»