روز نو :همهچیز از یک توییت شروع شد؛ «هر دم از این باغ بری میرسد، ظاهراً سازمان برنامهوبودجه، چوب لای چرخ مصوبه 10بندی بورس گذاشته و این یعنی نابودی همیشگی این بازار؛ لطفاً بسته حمایتی بورس را علیه سازمان برنامهوبودجه ترند کنید.» این توییت کافی بود تا موجی از اعتراضات مجازی در زمینه افت بورس به راه بیفتد و گلایههای بیشماری درباره روند بازار سرمایه مطرح شود. چند روز پیش بود که وزیر امور اقتصاد و دارایی، از ارسال بسته حمایتی 10بندی بورس که به امضای رئیسجمهور هم رسیده، به بهارستان خبر داد، اما حالا بر اساس برخی شنیدهها، ظاهراً سازمان برنامهوبودجه، چوب لای چرخ این مصوبه گذاشته و همین موضوع باعث شده تا سهامداران بسته حمایتی بورس را علیه این سازمان ترند کنند. روز گذشته در حالی شاخص کل بورس، با ریزش بیش از 11هزار واحدی به یکمیلیون و 310هزار واحد رسید که طوفان توییتری علیه سازمان برنامهوبودجه در زمینه عدم همکاری این سازمان برای تصویب این مصوبه در میان سهامداران به راه افتاده و همزمان موجی از نگرانیها در زمینه نابودی همیشگی بورس تشکیلشده بود.
هرچند خبرهای رسمی از دخالت سازمان برنامهوبودجه درباره به جریان افتادن این مصوبه حرفی به میان نیاوردند، اما آنطور که خبرهای رسیده از سوی برخی کارگزاریها حکایت میکند و توییتهای رسیده نشان میدهد، ظاهراً دخالتهایی در زمینه حمایت از بازار سرمایه از سوی برخی سازمانها همچون برنامهوبودجه در حال انجام است، با توجه به اینکه ریزش بازار سرمایه در چند سال اخیر موجب از بین رفتن ارزش سرمایه بسیاری از سهامداران شده و این افتها همچنان ادامه دارد، حتی اگر سازمانهایی مانند برنامهوبودجه دخالتی در زمینه حمایت از بازار سرمایه نداشته باشند باید در این زمینه به دغدغه سهامداران توجه کرده و پاسخ مناسبی به ابهامات ایجادشده در این زمینه بدهند.
یکی از دغدغههای اصلی سهامداران این است که اگر قرار بود این مصوبه اجرایی نشود، چرا به تصویب رسیده است؟ این در شرایطی است که رئیس سازمان برنامهوبودجه در دولت قبلی از درآمد 16هزار میلیارد تومانی دولت در آنروزها از بورس خبر داده بود: «برای کل سال ۹۹، فقط ۱۱هزار و ۹۰۰میلیارد تومان درآمد از این محل، پیشبینیشده بود اما قریب به ۱۶هزار میلیارد تومان در چهار ماه، توانستیم سهام واگذار کنیم که تا حدودی کسری عدم تحقق درآمد ناشی از فروش نفت را جبران کرد.» به نظر میرسد در شرایطی که با پول سهامداران بخش زیادی از هزینههای کشور پوشش دادهشده و حتی درآمدهای جدیدی نیز از این طریق برای دولت فعلی پیشبینیشده، دغدغه سهامداران بیراه هم نیست. چند روز پیش رئیس دیوان محاسبات کشور با بیان اینکه دولت سال آینده بهراحتی میتواند حدود ۲۰۰هزار میلیارد تومان دارایی بفروشد گفت: «با فروش اموال مازاد دولت، میتوان سقف درآمدهای مالیاتی که بیش از ۵۳۰هزار میلیارد تومان پیشبینیشده را کمتر و واقعیتر کرد.»
با توجه به نگاهی که دولتها به بازار سرمایه دارند و البته بخش زیادی از ارزش داراییهای سهامداران که درگیر ریزش فرسایشی این بازار شده، به نظر میرسد مصوبه حمایتی این بازار خیلی زود باید به اجرا گذاشتهشده و حتی اگر نگرانیهایی در زمینه عدم اجرای این مصوبه از سوی برخی سازمانها وجود دارد، رفع شود. پیشازاین مدیر نظارت بر سازمان بورس درباره جزییات طرح حمایت صندوق توسعه بازار گفته بود: «چهار میلیون و 500هزار سهامدار مشمول مصوبه حمایتی جدید میشوند.» اما حالا با گذشت چند ماه از این خبر و ارسال این بسته حمایتی به مجلس، خبرها حکایت از سنگاندازیهایی در مسیر اجرای این مصوبه دارد که به نظر میرسد به نفع سهامداران نیست. هرچند کارشناسان نیز نگاه مثبتی به این بسته برای حمایت بلندمدت از بازار نداشته و بر این باورند که برخی از این بندها هیچگونه نقشی در حمایت از این بازار نداشته و مشکلات اصلی بورس بیشتر به دلیل شرایط اقتصادی و سیاسی کشور است، اما به نظر میرسد چنین اتفاقات و دستاندازهایی در مسیر بازار میتواند منجر به خروج هر چه بیشتر سهامداران از این بازار به سمت بازارهای موازی شود. نتیجه آنکه با ایجاد بدبینی نسبت به دخالت سازمانهایی همچون برنامهوبودجه در زمینه عدم اجرای بسته حمایتی از بورس، بسیاری گرایش به خرید مسکن، خودرو، دلار و سکه پیداکرده و قیمتها در این بازارها بار دیگر در مسیر صعودی قرار میگیرد. این در حالی است که خبرهای خوبی از برجام به گوش میرسد و طوفان همین گزارشها، قیمت دلار را در 25روز نخست زمستان امسال به میزان 10درصد کاهش داده، اما به نظر میرسد در صورت تداوم بیتفاوتیها به وضعیت بازار سرمایه، تبعات تلخی در انتظار سهامداران و حتی دیگر بخشهای اقتصادی است. هر چه هست در حالی وزارت اقتصاد 10بند حمایتی را بهعنوان محرک بازار منتشر کرده که به گفته کارشناسان، برخی از این بندها هیچگونه نقش حمایتی ندارند، اما میتواند بهعنوان مسکن بخشی از ریزشهای اخیر را جبران کرده و شاید اعتماد سهامداران به این بازار را به آنها بازگرداند.