روزنو :دولت رئیسی بالاخره به ایستگاه مذاکرات هستهای رسید. هرچند که هنوز نتیجه تلاشهای دیپلماتهای ایرانی در وین مشخص نیست و ابهامات زیادی درباره دورنمای این مذاکرات وجود دارد اما بالاخره اینکه دولت رئیسی در مسیری حرکت کرده که بهپای میز مذاکره رسیده باعث ابراز امیدواری جریانهای مختلف شده است، چراکه هسته اصلی دیپلماتهای دولت رئیسی را افرادی تشکیل میدهند که از اساس با برجام مخالف بودهاند ولی بههرحال الان در وین برای احیای برجام در حال مذاکره هستند. وقتی دولت رئیسی روی کار آمد بخشی از اصلاحطلبان این موضوع را مطرح کردند که شاید دولت رئیسی به خاطر شرایط سخت کشور خیلی زود تصمیمهای مهمی در عرصه بینالمللی بگیرد و رضایت دهد که مذاکرات برجام در دستور کار قرار بگیرد و از طرف دیگر موضوع پیوستن ایران به لوایح اف ای تی اف حل شود؛ اما با گذشت چند ماه و تأکید اعضای ارشد دولت مبنی بر اینکه میخواهند مشکلات ایران را بدون رفع کردن تحریمها حل کنند باعث نگرانیهای زیادی در بین فعالان مدنی و سیاسی در کشور شد. حالا که دولت بالاخره به ایستگاه مذاکرات احیای برجام رسیده است همین موجب شده تا دوباره امیدهایی در بین برخی از گروهها به وجود بیاید. تا آنجا که حتی مخالفان دولت یعنی اصلاحطلبان هم شروع به تشویق دولت به خاطر این تصمیم مهم کردهاند. مجمع ایثارگران ازجمله احزاب اصلاحطلب کشور در بیانیهای نسبت به مذاکرات احیای برجام در وین واکنش نشان داده است. این حزب سیاسی در بیانه خود آورده است: «ضمن استقبال و ابراز خرسندی از بازگشت دولت سیزدهم به مذاکرات وین، این تصمیم را گزینهای همسو با خواست ملت و مبتنی بر منافع کشور ارزیابی میکنیم. اصل برای ما باید حفظ صلح و کاهش تنش و تعامل با دنیا و همزیستی ملتها باشد و این از تعالیم دین ماست که دست کسانی را که برای مصالحه دراز شده است، رد نکنیم هرچند حفظ هشیاری هم جدا ضرورت دارد. در جهان بههمپیوسته کنونی هیچ کشوری نمیتواند در انزوا پیشرفت کند و حضور در صحنه جهانی و داشتن روابط متعارف با همه جهان یک ضرورت است. ترکیب تیم مذاکرهکننده و رویکرد تیم در مذاکرات آتی باید منعکسکننده اراده و خواست ملت باشد. مردم ایران در مقاطع مختلف و علیالخصوص از طریق صندوقهای رأی، مخالفت خود را با تداوم حاکمیت تشنج در سیاست خارجی ابراز داشته و خواستار روابط عادی و توام با اعتماد و احترام متقابل با همه کشورهای جهان شدهاند. در این راستا تقویت تیم مذاکرهکننده و برخورد حکیمانه و مصلحت اندیشانه در مذاکرات باید موردتوجه باشد.»
اما درعینحال مجمع ایثارگران در بخشهای دیگری از بیانه خود به موضوعاتی اشارهکرده که هم خیلی موردنظر دولت فعلی نیست و هم اینکه حاکی از دیگر نگرانیهای جدی احزاب سیاسی ایران است. «مجمع ایثارگران» گفته که این حزب باور دارد که هیچ منع قانونی و شرعی برای مذاکره با دولت ایالاتمتحده آمریکا بهعنوان مدعی اصلی پرونده هستهای وجود ندارد و مذاکره غیرمستقیم و از طریق واسطه ۱+۴ نتیجهاش اتلاف وقت و از دست رفتن فرصت و سوءاستفاده برخی از کشورهای دیگر از وضعیت ایران است. مخاطب حاکمیت در مطالبه لغو تحریمهای ظالمانه که سنگینی آن را ملت نجیب ایران در معیشت و سفرههایش به عیان مشاهده میکند، آمریکاست. در این شرایط نباید فرصت گفتوگوی مستقیم برای حذف تحریم ظالمانه را از دست بدهیم. این در حالی است که دولت فعلی رسماً اعلام کرده که هیچ برنامهای برای مذاکرات دوجانبه با آمریکا در دستور کار نیست. در دولت حسن روحانی بارها محمدجواد ظریف بهعنوان وزیر امور خارجه و دیگر دیپلماتهای ایران با مقامات آمریکا جلسات دوجانبه برای حل اختلافات داشتند. حتی در دولت دونالد ترامپ که آمریکا از برجام بهطور یکجانبه خارج شد، ظریف در آمریکا با دیپلماتها و سناتورهای دموکرات بارها وارد مذاکره شد؛ اما بااینحال دولت رئیسی اصرار دارد که مذاکرات دوجانبه با آمریکا برگزار نمیکند. روز گذشته سخنگوی وزارت خارجه نیز دوباره بر این موضوع تأکید کرد. همین موارد اختلافی و برخی اصرارهای دولت باعث شده که برخی خیلی امیدی به مذاکرات فعلی وین نداشته باشند. آنان میگویند تأخیر چندماهه در مذاکرات احیای برجام نشان میدهد که دولت رئیسی خیلی علاقهای به احیای برجام ندارد و به همین خاطر هم احتمالاً دیپلماتهای ایرانی در مذاکرات بر اساس استراتژی دیپلماتهای دولت حسن روحانی حاضر نمیشوند و دستوراتی را از تهران دنبال میکنند که ممکن است به احیای برجام منجر نشود؛ اما درعینحال هم هستند افرادی که میگویند شواهد خلاف این را نشان میدهد و اتفاقاً دولت آماده و منتظر احیای برجام است. کوروش احمدی، تحلیلگر سیاست خارجی در گفتوگویی با ایلنا دراینباره اظهار کرد: «اینکه رویکرد چه باشد مهم است و آن چیزی که ما در دو الی سه هفته گذشته از آقایان امیرعبداللهیان و باقریکنی شنیدهایم حاکی از این است که رویکرد تفاوتی نکرده است و راهبرد تیم جدید مذاکرهکننده همان راهبرد تیم قبلی است. آقای باقریکنی در دو مصاحبهای که با «ایندیپندنت» و «گاردین» داشتند، مشخصا گفتهاند که هدف رفع تحریمهای مرتبط با برجام است؛ یعنی آنچه مدنظر تیم جدید است، دقیقاً همان چیزی است که تیم قبلی به دنبال آن بود؛ به این معنی که تیم جدید هم به دنبال اینکه تحریمهای اولیه شامل تحریمهای حقوق بشری و موشکی برداشته شود، نیست. آقای امیرعبداللهیان هم در یک توییت عنوان کردند که هدف، بازگشت همه طرفها به تعهداتشان است و تعهدات هم در اینجا طبیعتاً تعهدات ذیل برجام است و گفتهاند که این چراغ راهنمای مذاکرات است. البته در این میان از مجلس صدای دیگری میشنویم اما طبیعی است که در طول زمان، مواضع متحول و متناسب با مواضع مقابل شود، به این معنی که میتوانیم فرض را بر این بگذاریم که مواضع طرف مقابل تفاوت کرده و طرف ایرانی هم تغییری در مواضعش خواهد داد.» بههرحال چنانچه برجام دوباره به وضعیت سابق بازگردد و تحریمهای سنگین هستهای آمریکا از ایران برداشته شود، اما همچنان همه مشکلات بینالمللی ایران حل نمیشود. چراکه ایران به همراه کره شمالی تنها دو کشوری هستند که در لیست سیاه اف ای تی اف قرار دارند و همین موضوع دردسرهای زیادی را برای مبادلات تجاری با ایران ایجاد کرده است. درباره این موضوع هم مجمع ایثارگران در بیانه خود واکنش نشان داده و گفته: «تعیین تکلیف و تصویب FATF که ماههاست در کمیتههای تخصصی مجمع تشخیص مصلحت نظام خاک میخورد، در کنار گفتگوهای وین از دیگر لوازم برونرفت از شرایط پرمخاطره کشور و پیام روشنی به جهان درباره عزم جدی ایران برای عادی شدن مناسبات با جهان است. تأخیر در تصویب آن هیچ توجیهی در راستای تأمین منافع ملی ندارد.» حالا برخی ابراز امیدواری میکنند که ممکن است با احیای برجام ایرانی اراده بیشتری از خود برای حل مشکلات بینالمللیاش نشان دهد.