روزنو :از قبل از انتخابات ریاست جمهوری بسیاری معتقد بودند که جریان اصلاحات سرمایه اجتماعی خود را از دست داده است، ولی کمتر گروه و حزبی از این جریان وارد مرحله اجرایی برای رسیدگی به این موضوع شد. حالا که تمام نهادهای کشور به دست اصولگرایان رسیده است تقریبا بسیاری از چهرههای این جریان به میدان آمدهاند و میگویند که باید اصلاحات فکری برای آینده سیاسی خود کند چرا که با این نگرانش قبلی نمیتواند در عرصه سیاست و افکار عمومی ایران جایگاهی موثر داشته باشد. موضوعی که هنوز رخ نداده است.
در این باره هر روز اصلاحطلبان بیشتری اظهار نظر میکنند. به نظر میرسد که آنان معتقد باشند نقد شرایط و دولت فعلی در اولویت بعدی است و فعلا باید فکری برای برنامهها و اهداف سیاسی جریان خود داشته باشند.
محمدجواد حقشناس عضو شورای مرکزی حزب اعتمادملی درباره فعالیت جریان اصلاحات پس از انتخابات ریاست جمهوری و تشکیل دولت سیزدهم به ایسنا گفته: «مردم از جریانهای سیاسی انتظار پویایی، تحرک و ارائه طریق دارند. امروز جریان اصلاحات در پاسخ به انتظار مردم با مشکلاتی مواجه است و نیاز به یک پوستاندازی، تحرک، خوانش جدید و از همه مهمتر یک نقد جدی و منطقی و درعین حال بیپروایانه و بدون تعارف و رودربایستی با مجموعه خود دارد. اصلاحطلبان در ۸ سال گذشته به طور جدی اشتباههای قابل توجهی داشتهاند که موجب رویگردانی مردم از اصلاحات در انتخابات شد و این مواردی هستند که نمیشود به راحتی از کنار آنها عبور کرد.»
حق شناس تأکید کرد: «حضور در عرصه قدرت سیاسی باید براساس رویه، رویکرد و شاخصهایی باشد. انتخابات مهمترین عرصهای است که میتواند جریانهای سیاسی را در مسیر قدرت نگه دارد اما انتخابات باید براساس قواعد روشنی باشد تا زمینه تحقق نظرات مردم و به ثمر رساندن اراده آنها از طریق صندوق رای را ضمانت کند. متاسفانه در این زمینه با کاستی بزرگی مواجه هستیم که به خاطر نظارت استصوابی است که از سوی شورای نگهبان اعمال میشود. با این روند شاهد ریزش جدی آرای مردم در انتخابات اخیر بودیم به گونهای که مشارکت به زیر پنجاه درصد رسید. افزایش آرای باطله نیز پدیده نوظهوری بود. در چنین شرایطی اصلاح طلبان نه مسیر مناسبی برای حضور در انتخابات دارند و نه پشتوانه مردمی.» حق شناس گفته: «حضور در قدرت سیاسی از مسیر نهادهای انتصابی یا انتخابی انجام میشود. البته سابقه نداشته است که اصلاح طلبان در نهادهای انتصابی جایگاه داشته باشند. از سویی با خط مشی شورای نگهبان، شاهد رویکردانی مردم از صندوق رای بوده ایم و تا وقتی مردم از صندوق رای روی گردان باشند، حضور اصلاحطلبان در نهادهای انتخابی محقق نمیشود. جریان اصلاحات در چنین فضایی باید برای خود کارکرد و نقشآفرینی جدیدی خارج از فضای قدرت تعریف کند و دنبال تاثیرگذاری بر افکار عمومی، گفت و گو با مردم و حضور در مراکز پژوهشی و دانشگاهی مخصوصا در زمینه علوم انسانی و اجتماعی باشد. اصلاح طلبان رویکرد آسیب شناسی نسبت به گذشته خود و گذشته انقلاب داشته باشند و سخنی نو بگویند و آن را در اختیار مردم قرار دهند و ارتباطی نقادانه با رویکرردی اصلاح طلبانه با قدرت داشته باشند که این ارتباط مبتنی بر منافع ملی و با هدف بهبود شرایط مردم باشد.»
جریان اصلاحات احزاب مختلفی دارد که اکثر آنها بعد از انتخابات وارد حاشیه شدهاند و فعالیت خاصی نداشتهاند. هنوز تاکنون هیچ کدام از آنان حاضر نشده که برای تغییر در این جریان سیاسی پیش قدم شود.
البته موضعگیریهای مختلف هم نشان میدهد که بین شخصیتهای سیاسی این جریان درباره بازسازی جریان اصلاحات یک توافق نظری وجود ندارد. دیروز اسماعیل گرامی مقدم فعال سیاسی اصلاحطلب به نامه نیوز گفته: «اگر شخصیتها در قالب حزب وارد شوند و سیاستورزی کنند، ایرادی ندارد. متاسفانه اما در کشور ما اینطور است که روسای قوا قبل از اینکه رای بیاورند از احزاب سواری میگیرند. مثلا آقای هاشمی رفسنجانی توسط حزب کارگزاران حمایت شد و آمد اما گفت که من اصلا حزبی نیستم. آقای خاتمی اصلاحطلب بود و بعد که قدرت گرفت گفت من فراجناحی هستم. آقای احمدینژاد هم همه اصولگرایان را پیچاند در حالی که با حمایت آنها سرکار آمده بود. بعد هم آقای روحانی به واسطه اصلاحطلبان رای آورد و به آنها پشت کرد و حاضر نشد حتی با آنها گفتوگو کند. آقای رئیسی هم توسط اصولگرایان آمده و عملا اصولگرا است. اما اگر این شیوه از بین نرود فردا باید بپرسیم که او میتواند منتقد وضع موجود باشد یا قطب تشکیل دهد؟ به نظر من بهتر است که دیگر به این قطبسازیها فکر نکنیم». وی افزود: «باید سراغ جریان سازی برویم و ببینیم که کدام یک از این شخصیتها حاضر هستند با روشهای جدید حکومتداری که همان نهاد تحزب است سازگاری داشته باشند».
در همین حال هم حزب کارگزاران که یکی از احزاب موثر این جریان نیز هست دچار اختلافات داخلی شده است. به نظر میرسد تا پایان سال وضعیت این جریان سیاسی به همین روال پیش برود شاید در سال آینده با توجه به نزدیک شدن به انتخابات مجلس تغییری در فضای آنان شکل بگیرد.