به گزارش سایت روزنو، پس از هشت سال و دوره ریاست جمهوری روحانی میانه رو اکنون اردوگاه او در برابر اصولگرایان شکست سختی را متحمل شده است. در این میان، اصلاح طلبان که زمانی بسیج مردمی را در سال های 2013 و 2017 میلادی برای حمایت از انتخاب روحانی انجام دادند سرمایه و جذابیت سیاسی خود را از دست داده اند.

سال ها طول خواهد کشید تا اصلاح طلبان وضعیت شان بهبود یافته و بتوانند به عنوان یک نیروی سیاسی بار دیگر ظهور کنند. این بازگشت نیازمند انتقال قدرت به نسل های بعدی در آن اردوگاه و تجدیدنظر در مورد معنا و مفهوم اصلاح طلبی در جمهوری اسلامی ایران است.

با خروج امریکا از برجام در دوره ترامپ دولت "حسن روحانی" میانه رو فلج شد. او همزمان پشتوانه مردمی و وزن سیاسی اش را نیز از دست داد. با بدتر شدن وضعیت اقتصادی کشور و از بین رفتن هرگونه امید به بهبود اقتصادی جبهه پایداری از فرصت ایجاد شده برای بازسازی خود استفاده کرد.

آن جریان سیاسی از طریق لفاظی در برابر سخنان متکبرانه و غیر قابل لمس روحانی و برخی از اعضای کابینه او توانست بر موج احساسات عمومی سوار شود. علاوه بر این، سرخوردگی گسترده در بین میلیون ها ایرانی و انفعال سیاسی آنان سبب شد تا تقریبا یک سوم کرسی های مجلس در انتخابات فوریه 2020 از آن نمایندگان جبهه پایداری شود.

اقدامات شورای نگهبان نیز پیروزی اصولگرایان را به میزان قابل توجهی هموار ساخت. با این وجود، حتی اگر رد صلاحیت های گسترده نیز رخ نمی داد حال و هوای کلی مردم و عدم موفقیت اصلاح طلبان و اعتدال گرایان به احتمال زیاد سبب شکست سیاسی آنان می شد. نکته دیگر آن که برخی از اصلاح طلبان معروف مانند "مجید انصاری" یا "مصطفی کواکبیان" به عنوان نامزدهای انتخاباتی تایید صلاحیت شده بودند اما نتوانستند رای کافی برای کسب کرسی های پارلمانی را از آن خود سازند و در فهرست 30 نفره نمایندگان تهران در رده های 36 و 38 قرار گرفتند".

"طباطبایی" در ادامه می افزاید:"با این وجود، هر کسی که معتقد است صحنه سیاسی ایران به سوی یکپارچه شدن پیش می رود باید بداند که در اردوگاه اصولگرایان یکدستی وجود ندارد و درگیری های جناحی در حال تشدید هستند.

ده ها تن از سیاستمداران کهنه کار و احزاب نامشخص برای کسب قدرت درون این اردوگاه در حال رقابت با یکدیگر هستند. اکنون که آنان کنترل قوه مجریه را در دست گرفته اند احتمالا اختلافات درونی شان نمایان تر می شود. حتی در میان طرفداران رئیسی نیز بسیاری از نامزدی او خوشحال نبودند. آنان وی را مردی مناسب برای هدایت قوه قضائیه می دانستند و انتظار داشتند دوره پنج ساله ریاست او بر آن قوه به پایان برسد.

از نظر آنان قرارگیری رئیسی در مقام رئیس جمهوری می تواند به پایگاه حامیان مردمی او که به تدریج به دلیل اقدامات وی از طریق مبارزه علیه فساد در قوه قضائیه در حال گسترش بود آسیب برساند. هم چنین، طرفداران او نگران هستند که دومین شکست احتمالی وی در انتخابات بعدی پس از ناکامی او در انتخابات ریاست جمهوری سال 2017 میلادی در برابر روحانی باعث تضعیف حیات سیاسی اش در آینده شود.

هم چنین، گمانه زنی های زیادی وجود دارند (برخی با امیدواری به آن می نگرند و برخی با ناامیدی) که رئیسی در خلاء قدرت ایجاد شده به مقام های عالی تری خواهد رسید. این که آیا او می تواند در این مقام و مرتبه قرار گیرد یا خیر بستگی به مسیر ریاست جمهوری او و نحوه تحول دیدگاه ها در مورد وی در میان مردم و نخبگان سیاسی در دوران تصدی او بر قوه مجریه خواهد داشت".

این تحلیلگر سیاسی مسائل ایران در ادامه می افزاید:"رئیسی برخلاف اسلاف خود هیچ هویت و یا دیدگاه سیاسی روشنی را بیان نکرده است. در نتیجه، به نظر می رسد او رئیس جمهوری خواهد بود که رفتارش عمدتا بر اساس ترکیب کابینه اش شکل خواهد گرفت و نه شخصیت فردی اش. میزان تعصب ایدئولوژیک و یا عمل گرایی واقع گرایانه در دولت رئیسی بستگی به آن دارد که کدام جناح از اصولگرایان دست بالا را در دولت او پیدا کنند.

آیا افراد برجسته در کابینه او اصولگرایان محافظه کار و سنتی مانند "غلامعلی حدادعادل" و "محمدرضا باهنر" خواهند بود؟ یا فرماندهان سابق نظامی مانند "محسن رضایی" و "رستم قاسمی" و یا افراد تندرویی مانند "صادق محصولی" و "مرتضی آقا تهرانی" که رهبری جبهه پایداری را برعهده دارند؟ یکی از گزینه های کلیدی و مهم در کابینه رئیسی وزیر خارجه خواهد بود.

همانند وزرای کشور، اطلاعات و دفاع برای انتخاب وزیر امور خارجه، رئیس جمهوری نیازمند مشاوره با مقام عالی رهبری است و همه نامزدها به رای اعتماد مجلس نیاز خواهند داشت. رئیسی در اولین گزینه معرفی شده خود نام "حسین امیرعبداللهیان" را برای جایگزینی "محمد جواد ظریف" وزیر خارجه مطرح کرده است. امیرعبداللهیان دیپلماتی حرفه ای و آشنا به مسائل همسایگان است و انتخاب او نشان می دهد اولویت رئیسی در سیاست خارجی بهبود روابط با همسایگان است.

علاوه بر آن، امیرعبداللهیان علاقه خاصی به موافقت و یا مخالفت با برجام ندارد. برخلاف ظریف که سخت برای حفظ برجام جنگید یا سعید جلیلی که به شدت با آن مخالفت کرد امیرعبداللهیان تمرکز خود را بر روی سایر پرونده های سیاست خارجی قرار داده و در حالت ایده آل به دنبال بازگشت طرفین به برجام است. هر چه این روند طولانی تر شود او این فرصت را خواهد داشت تا به مسائل منطقه توجه بیش تری داشته باشد".

طباطبایی در ادامه می نویسد:"تعامل با ایران هرگز برای اروپا آسان نبوده و مطمئنا در دوره ریاست جمهوری رئیسی نیز آسان نخواهد بود. احیای برجام در تلاش برای بهبود روابط پس از ناامیدی و سرخوردگی متقابل ایجاد شده امری ضروری است.

ایران اروپا را مسئول انفعال می داند و اروپا ایران را متهم به پیشرفت برنامه هسته ای و اعمال فشار بر دیگر طرفین امضا کننده برجام از این طریق می کند. با این وجود، هیچ یک از دو طرف نمی توانند روابط خود را با یکدیگر قطع کنند. ایران یک بازیگر منطقه ای مهم است که اروپا نمی تواند آن را نادیده بگیرد. در مورد عراق، سوریه، یمن و لبنان و بحران در حال گسترش در افغانستان همگی چالش هایی هستند که مستلزم است برای حل آن ایران در کنار سایر بازیگران منطقه بر سر میز مذاکره بنشیند.

در عین حال، قدرت اقتصادی و فناوری اروپا در میان تکنوکرات های ایرانی مورد تحسین قرار گرفته و به عنوان شریک رشد و توسعه کشور قلمداد می شود حتی اگر این تنها به عنوان یک گام میانی در جهت استقلال بیش تر، خودکفایی و مصونیت در برابر تحریم ها باشد. همانند آن چه پیش تر گفته شد دیدگاه رئیسی در مورد تعامل با اروپا و برجام نیز با ترکیب کابینه او مشخص خواهد شد. تردیدی نیست که رئیسی در مورد هرگونه تعاملی با غرب یا به طور کلی نسبت به غرب دچار شک و تردید است اما او هیچ گاه دیدگاهی جزم گرایانه در این مورد نداشته و همکاری با غرب و اروپا را ناممکن ندانسته است".

روزنامه محافظه کار و دست راستی آلمانی "دی ولت" در گزارشی درباره نامزدهای معرفی شده برای تصدی مناصب مختلف در کابینه رئیسی از این کابینه تحت عنوان "کابینه تندروها" یاد کرده و می نویسد:"در تبلیغات دولتی اشاره می شود که کابینه تازه ایران "جوان، با انگیزه و انقلابی" است. این در حالی است که اکثر وزرای پیشنهادی رئیسی متعلق به جناح اصولگرا هستند که نسبت به غرب انتقادات زیادی را مطرح می کنند.

برخی از آنان گذشته درخشانی ندارند. در وزرای پیشنهادی رئیسی نام هیچ زنی دیده نمی شود. البته این موضوع برای بسیاری از ناظران دور از انتظار نبود. کابینه رئیسی برخلاف توصیه مقام عالی رهبری درباره لزوم جوان بودن از نظر میانگین سنی این توصیه ایشان را برآورده نمی سازد. تقریبا تمام وزرای پیشنهادی از نظر سیاسی اصولگرا هستند.

اکثر آنان تجربه کمی در دولت ها داشته اند. این در حالی است که وزرای کابینه "حسن روحانی" رئیس جمهوری پیشین ایران اکثرا عملگرا و تکنوکرات بودند. در مقابل، نامزدهای مدنظر رئیسی برای پست وزارت تندرو هستند و در ظاهر خود را متدین تر نشان می دهند.

آنان موضع سخت گیرانه تری در قبال غرب در مقایسه با کابینه روحانی دارند. از 19 عضو پیشنهادی کابینه تنها سه نفر دارای تجربه در سطح وزارتخانه بوده اند و هر سه نفر نیز در زمان ریاست جمهوری "محمود احمدی نژاد" رئیس جمهوری جنجالی و ضد اسرائیل در کابینه حضور داشتند.

به عنوان مثال، "رستم قاسمی" که قرار است وزیر راه و شهرسازی شود در دولت احمدی نژاد وزیر نفت بود در زمانی که یکی از بزرگترین پرونده های فساد در آن وزارتخانه مطرح شد. قاسمی مانند بسیاری دیگر از اعضای فهرست پیشنهادی رئیسی سابقه حضور در نهاد خاص را دارد. هم چنین، رئیسی "احمد وحیدی " یک از اعضای سابق نهاد خاص در دوره جنگ ایران و عراق را برای تصدی پست وزیر کشور پیشنهاد کرده است. این نظامی 63 ساله در فاصله سال های 2009 تا 2012 میلادی در زمان احمدی نژاد وزیر دفاع بود. وحیدی مظنون به نقش داشتن در طراحی حمله به مرکز جامعه یهودیان در آرژانتین در سال 1994 میلادی بوده که 85 نفر در جریان آن کشته شدند.

حکم بازداشت بین المللی او از سوی اینترپل صادر شده است. ایران اما نقش داشتن او در این ماجرا را تکذیب کرده است. "حسین امیرعبداللهیان" نامزد تصدی مقام وزیر امور خارجه نیز نقش مهمی در دولت احمدی نژاد داشت. از سال 2007 تا 2010 میلادی، او سفیر ایران در بحرین بود و در تیم مذاکره کننده ایران در جریان مذاکرات ایران و امریکا در بغداد درباره وضعیت امنیتی عراق حضور داشت مذاکراتی که پس از برگزاری سه نشست بدون نتیجه متوقف شد.

امیرعبداللهیان به دلیل روابط خوب اش با ژنرال سلیمانی شناخته شده بود. او هم چنین در حال حاضر در زمینه سیاست خارجی به "محمد باقر قالیباف" رئیس مجلس مشاوره می دهد. او در چند ماه نخست دولت روحانی معاون وزیر خارجه بود اما سپس از سمت خود استعفا داد. وزارت امور خارجه اگرچه در سیاست خارجی ایران نقش تعیین کننده ای ندارد اما وزارتخانه ای مهم است چرا که ویترین نظام سیاسی ایران در خارج از کشور قلمداد می شود.

هم چنین، رئیسی می خواهد "مسعود میرکاظمی" که در دولت اول احمدی نژاد وزیر بازرگانی بود رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور شود که سیاستگذاری های اقتصادی را انجام می دهد. در زمان مطرح شدن پرونده بزرگ فساد در وزارت نفت از "میرکاظمی" نیز نام برده شده بود. "علی اکبر محرابیان" که به عنوان نامزد رئیسی برای سمت وزارت نیرو در میانه قطع مکرر برق و کم آبی در ایران معرفی شده نیز در فاصله سال های 2007 تا 2011 میلادی در دولت احمدی نژاد وزیر صنعت و معدن بود.

در وزارت بهداشت قرار است فرد تندرویی چون "بهرام عین اللهی" جانشین نمکی شود. او پیش تر در ماه مارس خواستار ممنوعیت واردات واکسن های خارجی شده بود و گفته بود نمی توان به امریکایی ها و بریتانیایی ها اعتماد کرد. نامزدهای تصدی پست وزارت برای وزارتخانه های آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی و علوم، تحقیقات و فناوری نیز افراد با دیدگاه بسیار ایدئولوژیک نسبت به فرهنگ، آموزش و هنر هستند. با توجه به بحران های متعدد در ایران از عرصه سیاست داخلی گرفته تا سیاست خارجی و سیاست های بهداشتی و وضعیت فاجعه بار اقتصادی به سختی می توان انتظار داشت که وزرای بی تجربه رئیسی بتوانند تغییرات مهمی را ایجاد کنند اما شاید این دقیقا هدف پس پرده فهرست نامزدهای پیشنهادی رئیسی باشد".