به گزارش سایت روزنو،وضعیت افغانستان نگران کننده است چرا که این سقوط می تواند به هرج و مرج در کل خاورمیانه دامن زند. اکنون در خاورمیانه واشنگتن تضعیف شده و اقتدار آن کشور بیش از پیش زیر سوال خواهد رفت. این در حالی است که چین و روسیه در حال آزمایش اراده امریکا در سطح بین المللی هستند.

در منطقه، ترکیه و ایران در حال حاضر به دنبال پر کردن خلاء ایجاد شده پس از شکست امریکا در خاورمیانه هستند. پکن و مسکو به دلایل خاص خود به آینده افغانستان علاقه و توجه خاصی دارند. برای چین این موضوع فراتر از صرف مرز مشترک آن کشور با افغانستان است و برای روسیه نگرانی تاریخی درباره صدور و سرایت افراط گرایی از افغانستان به کشورهای آسیای میانه با اکثریت جمعیت مسلمان وجود دارد.

اخیرا وزیر خارجه چین با "ملاعبدالغنی برادر" رئیس سیاسی طالبان دیدار داشته است. پس از آن، پاکستان قرار دارد که طی سالیان اخیر طالبان را به صورت پنهان و آشکار حمایت کرده است. اسلام آباد اکنون فرصت هایی را برای خود می بیند تا نقش مهم تری در منطقه برعهده گیرد.

در این میان نباید روابط نزدیک پاکستان با چین را فراموش کرد. در افغانستان به نظر می رسد طالبان رویه متفاوتی را در پیش خواهد گرفت و دنبال ایجاد حکومتی اجماعی در کشوری است که سال ها جنگ خونین قبیله ای و قومی را تجربه کرده است.

پرسش هایی که مطرح می شوند آن است که آیا گروه هایی چون القاعده و داعش بار دیگر اجازه می یابند در افغانستان تحت کنترل طالبان رشد کرده و مستقر شوند؟ آیا طالبان دوباره به عنوان حامی تروریسم ظاهر می شود؟ آیا طالبان اجازه خواهد داد افغانستان بیش از گذشته در تجارت تریاک و مواد مخدر مشارکت داشته باشد؟ و یا آن که طالبان راه خود را تغییر خواهد داد و به گونه ای رفتار می کند که تهدیدی برای همسایگان و منطقه نباشد؟

از دید امریکا خروج این کشور از افغانستان باعث می شود تا یک پرونده دیگر یعنی توافق هسته ای با ایران به عنوان مسئله اصلی ناتمام در خاورمیانه باقی بماند البته اگر منازعه به ظاهر حل ناشدنی اسرائیل و فلسطین را کنار بگذاریم. تلاش برای احیای برجام سنگ بنای تلاش بایدن برای مشارکت سازنده تر در خاورمیانه است. پیشرفت در مذاکرات هسته ای اما در حال تزلزل است.

انتخاب رئیسی تلاش ها برای دستیابی به مصالحه را پیچیده تر می سازد. عدم احیای برجام که توسط ترامپ رئیس جمهوری سابق رها شد باعث افزوده شدن بعد تازه ای از عدم قطعیت و خطر به محاسبات خاورمیانه می شود. در مورد تحولات افغانستان هیچ کشوری به اندازه ایران تحت تاثیر قرار نخواهد رفت.

این همسایه افغانستان در مورد بدرفتاری احتمالی طالبان با شیعیان افغانستان نگران است. روابط ایران و طالبان در برخی مواقع تیره و تار و برخی مواقع مشارکتی بوده است. ایران شیعه و طالبان بنیادگرای سنی شریک طبیعی یکدیگر نیستند.

دورتر از ایران، توجه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به تحولات افغانستان جلب شده است. قطر در جریان مذاکرات صلح با دولت غنی شکست خورد و پناهگاهی دیپلماتیک برای طالبان فراهم کرده است. عربستان سعودی از تحولات افغانستان باید نگران باشد چرا که کاهش اقتدار امریکا در منطقه و تضعیف آن به نفع ریاض نیست. با این وجود، سعودی ها پیوندهای دیرینه ای با طالبان دارند.

در سیاست خارجی عربستان سعودی معادلات افغانستان بازی با حاصل جمع صفر نیست. به طور کلی، ضربه به موقعیت امریکا در منطقه برای متحدان عرب آن کشور در منطقه نگران کننده است از جمله برای مصر و اردن. رهبران هر دو کشور نگران هستند که نسخه های مشابه طالبان رشد کرده و تقویت شوند.

در نتیجه، رویدادهای افغانستان خبر خوبی برای آنان نیست. موفقیت طالبان در افغانستان پیامدهایی برای عراق و مناطقی از سوریه دارد که امریکا در آن حضور نظامی دارد و باعث افزایش نگرانی ها درباره پیامدهای خروج امریکا خواهد شد. اسرائیل پیامد عقب نشینی متحد اصلی خود (امریکا) را محاسبه خواهد کرد و به نظر می رسد افزایش بی ثباتی در خاورمیانه به نفع اسرائیل نباشد".

روزنامه اسرائیلی "جروزالم پست" نیز در مطلبی با عنوان این که "برندگان تحولات اخیر افغانستان کدام بازیگران هستند؟" می نویسد:"قطر، روسیه، چین، پاکستان، ترکیه و ایران و اکثر کشورهایی که میزبان طالبان بوده اند یا از آن گروه به طور ضمنی حمایت کرده اند برندگان تحولات اخیر افغانستان خواهند بود. برندگان در کابل بازیگرانی هستند که از قدرت گرفتن طالبان سود می برند و خواستار مشاهده تحقیر امریکا هستند. رسانه های ایران مملو از روایت هایی هستند که استدلال می کنند طالبان خواستار صدور افراط گرایی نیستند و کسی را تهدید نمی کنند و ایران همیشه به مردم افغانستان کمک کرده است. ترکیه نیز به دنبال نقش آفرینی در افغانستان پس از خروج نیروهای امریکایی است.

شبکه خبری الجزیره قطر آماده ترین رسانه برای نمایش تصرف ارگ ریاست جمهوری کابل توسط طالبان بود. به نظر می رسد قطر از برنامه های طالبان اطلاعات گسترده ای داشته چرا که دوحه سالهاست که میزبان طالبان است. قطر میزبان یک پایگاه نظامی بزرگ امریکا است اما همواره از گروه های اسلامگرا از جمله حماس و اخوان المسلمین حمایت کرده و برای طالبان قرمز پهن کرده است.

تحولات اخیر افغانستان برد بزرگی برای قطر است و دوحه از آن برای افزایش نفوذ در خاورمیانه استفاده خواهد کرد. در حالی که قطر و ترکیه به دلیل ارتباط با گروه های اسلام گرا از قدرت گیری طالبان در افغانستان سود می برند ایران نفع خود را در خروج نیروهای امریکایی از افغانستان می بیند.

ایران هم چنین خواستار خروج امریکا از عراق است. ترکیه در کنار روسیه و ایران در سوریه تلاش می کنند تا امریکا را متقاعد به خروج از آن کشور سازند. تمام این کشورها با یکدیگر اجماع نظر دارند که امریکا باید منطقه را ترک کند. روسیه و چین هر دو میزبان هیئت های طالبان بوده اند و می خواهند کانال های دیپلماتیک را برای برسمیت شناختن احتمالی طالبان باز نگه دارند.

این موضوع در شورای امنیت سازمان ملل متحد اهمیت دارد و با حمایت روسیه و چین طالبان می توانند قدرت بین المللی مورد نیاز خود را بدست آورند و در نهایت برسمیت شناخته شوند. دیدارهای اخیر مقام های طالبان و نمایندگان روسیه نکته مهمی است. این بدان معناست که روسیه ممکن است در آینده درباره برسمیت شناختن طالبان فکر کند.

روسیه منافع اش ایجاب می کند تا جلوی بروز هرج و مرج در افغانستان و گسترش آن به آسیای مرکزی را بگیرد. روسیه می خواهد با چین، پاکستان، ترکیه و ایران همکاری کند تا طالبان مهار شده و به شیوه ای پایدار و مطمئن به قدرت برسد. همه این کشورها نفع مشترکی در خروج امریکا از منطقه دارند. آنان می خواهند شاهد تحقیر شدن امریکا باشند.

آنان هم چنین خواستار دسترسی به منابع انرژی و ذخایر معدنی و زیرزمینی افغانستان هستند. این کشورها برنامه های ایدئولوژیک متفاوتی از یکدیگر دارند. ترکیه، پاکستان و قطر جهان بینی راست گرایانه اسلامی نسبت به جهان دارند و می خواهند با مالزی و حتی ایران روی مفاهیمی تازه ای در رابطه با نظام تجارت اسلامی یا برنامه های تلویزیونی و تبلیغاتی برای مقابله با اسلام هراسی همکاری کنند.

ترکیه و قطر محوری را تشکیل می دهند که از اخوان المسلمین حمایت می کند. از همین رو، در سوریه و غزه نیروهای نزدیک به اخوانی ها از تسلط طالبان بر افغانستان استقبال می کنند. چین و روسیه ایده های دیگری درباره چگونگی نفع بردن از شرایط فعلی در صحنه جهانی دارند. در حال حاضر، خرابی افغانستان تصویر یک شکست بزرگ را برای امریکا در سطح افکارعمومی جهانی ارائه می دهد".

نشریه یهودی امریکایی "فوروارد" درباره تاثیر خروج نیروهای امریکایی بر ایران می نویسد:"آرون دیوید میلر" یکی از اعضای ارشد بنیاد کارنگی معتقد است که وضعیت افغانستان باعث ارائه چهره ای مخدوش از امریکا می شود اما لزوما بر مذاکرات هسته ای آن کشور رو با ایران در هفته های آینده تاثیری نخواهد داشت.

میلر با اشاره به توافق هسته ای ایران که با اراده اوباما در سال 2015 میلادی حاصل شد می گوید:"مشکلات برجام، پیامدهای امنیتی و عامل زمان همگی نکات مهمی هستند. فعلا رویدادهای افغانستان باعث تضعیف موضع امریکا در جریان مذاکرات هسته ای نخواهد شد. هم چنین، بایدن به حدی تضعیف نشده که نتواند با رئیسی رئیس جمهوری تازه ایران به بده و بستان و امتیازدهی و امتیازگیری بپردازد".

با این وجود، "الیوت آبرامز" یکی از مقام های سابق دولت ترامپ اظهار داشت که رویکرد بایدن ممکن است گزینه نظامی امریکا را از روی میز حذف کند. او می گوید:"در آن صورت اسرائیل به این نتیجه خواهد رسید که خود به تنهایی باید با ایران برخورد کند". "موشه یعلون" وزیر دفاع سابق اسرائیل نیز معتقد است که موقعیت فعلی امریکا در خاورمیانه به قیمت و هزینه امنیت اسرائیل خواهد بود و رژیم اسرائیل مجبور است خود در رویدادهای خاورمیانه درگیر شود".