روز نو :پیمان بستند که زودتر از زمان مشخص اعلام نکنند. علیرضا زاکانی را به‌عنوان شهردار تهران انتخاب کرده‌اند، اما مشخص است که این خبر پنهان نمی‌ماند و زودتر از زمان تعیین شده‌، اعلام می‌شود. حتی روز چهارشنبه مهدی چمران گفت که انتخاب زاکانی به‌عنوان شهردار را تایید نمی‌کنم‌، اسامی رای‌دهندگان به زاکانی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد! انتخاب زاکانی با 12 رای به‌عنوان شهردار، داستان قابل تامل دارد. مهدی چمران در پایان مراسم تحلیف ششمین دوره شورای شهر تهران در جمع خبرنگاران اظهار کرد: پس از مراسم تحلیف انتخابات هیات رئیسه برگزار شد و رئیس، نایب‌رئیس و دو منشی هیات‌رئیسه شورای شهر تهران مشخص شدند که به‌ترتیب من، پرویز سروری به‌عنوان رئیس و نایب‌رئیس و جعفر شربیانی و سوده نجفی به‌عنوان منشی هیات‌رئیسه انتخاب شدند. چمران در پاسخ به این سوال که آیا انتخاب آقای زاکانی به‌عنوان شهردار را تأیید نمی‌کنید، گفت: باید در صحن شورا تصویب شود تا قانونی بشود. این خبرها رأی‌گیری استمزاجی قبلی است و باید در صحن شورا مطرح و رأی‌گیری که شد قانونی خواهد بود. چمران در پاسخ به این سوال که آیا نتیجه رأی‌گیری و این انتخاب تغییر خواهد کرد، گفت: فکر نمی‌کنم. یکی از مهم‌ترین حواشی نخستین جلسه شورای ششم به زمان پس از پایان مراسم تحلیف انتخابات هیأت رئیسه می‌شود. در این زمان درحالی که میکروفن روشن بود و مراسم به‌صورت زنده از آپارات پخش می‌شد، نرجس سلیمانی خطاب به چمران می‌گوید کاش رای‌های ما شفاف و آشکار بود. پس از آن مهدی چمران با گلایه از اتفاق رخ‌داده خطاب به نرجس سلیمانی می‌گوید: من دیشب تا صبح نخوابیدم و یکی از بدترین شب‌ها بود حتی از زمان جنگ هم بدتر بود؛ از اینکه اسامی غلط و غلوط رفته است، آخر یعنی چه؟ این همه ما گفتیم. پس از آن سلیمانی درباره شفافیت صحبت می‌کند و ظاهرا به‌غیر علنی بودن آرا اعتراض دارد که چمران می‌گوید: نمی‌شود، یک عده فشار می‌آورند. البته قانون نوشته انتخاب شهردار باید با رأی مخفی باشد آن هم دلایلی دارد، چون عده‌ای را می‌ترسانند و تهدید می‌کنند. حتی همین حالا با اینکه رأی مخفی بوده، گفته اگر رأی ندهید چنین می‌کنیم و چنان می‌کنیم…

کنایه به حداد عادل

محمد مهاجری، فعال سیاسی اصولگرا هم خطاب به حدادعادل نوشت:«‌انتخاب آقای زاکانی، کاندیدای جنابعالی، به شهرداری تهران را تبریک می‌گویم. تلاش وافرتان برای مهره‌چینی در شهرداری تهران بالاخره نتیجه داد. سعیکم مشکور! انصافا افرادی که مأمور به‌ثمر رساندن این کار شده بودند، مردانه پای کار ایستادند و وظایف محوله را در مورد خالی کردن زیر پای دیگر کاندیداها و رساندن نتیجه بازی به نتیجه دلخواه خوش درخشیدند. از جمله آنهایی که به‌قول آقای چمران متوسل به تهدید شدند. سعیکم مشکور! انصافا حق آقای قالیباف را هم با همراهی پایداریچی‌ها و بعضی از اعضای جمعیت موسوم به ایثارگران خوب کف دستش گذاشتید و او را هم ناک‌اوت کردید. سعی این عزیزان هم مشکور! آقای قالیباف هم زحمت زیادی کشید تا ضربه فنی نشود، اما کاندیدایش بیش از ۹ رأی نداشت. سعی او هم مشکور! و اما اجازه بدهید از این پس شما را به‌عنوان ولی شهردار تهران، مسئول همه کارهای او بدانم و به سبک مدرسه فرهنگ، که چقلی از دانش‌آموزان را به اولیای آن‌ها ارجاع می‌دادند، همه مسائل فرد مذکور را به ولی او (یعنی حضرتعالی) عرض کنم؛ چون مشارالیه متصف به هتاکی و فحاشی و بددهنی در طول همه سال‌های اخیر است، ترجیح می‌دهم از مجادله با وی پرهیز کنم. دستور فرمایید تمامی جوازهایی را که آقای زاکانی تاکنون از شهرداری تهران گرفته (از جمله جواز ساختمان مسکونی خیابان ایران در دوره قالیباف)، محل تأمین سرمایه برای احداث مغازه پزشکی هسته‌ای و تمامی وام‌ها و کمک‌های بلاعوض دوره‌های مختلف مجلس به‌صورت واقعی و شفاف منتشر شود.»

شهردار بدون سابقه شهری!

فارغ از چگونگی انتشار آرای رای‌دهندگان به زاکانی در جلسه منتخبان شورای شهر ششم، باید به این نکته توجه کرد که چرا و با استناد به چه تخصص زاکانی بود که او را به‌عنوان شهردار انتخاب کردند؟ با مرور رزومه فعالیت‌های زاکانی نمی‌توان کوچک‌ترین نشانی از فعالیت شهری در آن یافت. شعار زاکانی برای ارایه به منتخبان شورای شهر ششم «کلانشهر تهران، الگوی جهان اسلام» بود. سخنگوی منتخبان شورای شهر ششم درباره برنامه زاکانی گفت: «آقای زاکانی در برنامه خود به رویکردهای مدیریتی همچون، فسادستیزی ‌و عدالت‌مداری پرداخته و برنامه خود را در هفت محور تخصصی ارائه کرده است.» البته زاکانی در این یک مورد یعنی مبارزه با فساد شعارهای زیادی داده است و خود را سردمدار مبارزه با فساد می‌داند به‌نحوی که خبرگزاری فارس که از حامیان زاکانی است، چنین نوشته: «زاکانی به جهت مسئولیت دو سال‌و‌نیم در کمیته اقتصادی، حوزه دولت و دستگاه‌های اجرایی در کمیسیون اصل 90 و نایب‌رئیس این کمیسیون در مجلس شورای اسلامی، آشنایی و اشراف کلان نسبت به ساز‌و‌کارهای اقتصادی کشور دارد و به‌دلیل حضور موثر در دبیرخانه مبارزه با مفاسد اقتصادی با روش‌های قانونی و عملی گره‌گشایی از مبارزه با مفاسد خصوصا در پیکره بزرگ دولت آشناست.» در عین حال باید به این نکته توجه داشت که مدیریت شهری در مبارزه با فساد خلاصه نمی‌شود و ابعاد وسیع‌تری دارد که نیازمند تجربه مدیریتی در این حوزه است که زاکانی فاقد آن است. نمایندگی مجلس در سه دوره، ریاست مرکز پژوهش‌ها یا ریاست بسیج دانشجویی سوابقی نیست که در مدیریت شهری کارآمد باشد.

چرا زاکانی را شهردار کردند؟

برای انتخاب زاکانی به‌عنوان شهردار تهران چند گمانه را می‌توان مطرح کرد؛ نخست آنکه او پاداش کناره‌گیری از انتخابات ریاست جمهوری به نفع رئیسی را دریافت کرده است و ظاهرا تمایلی به استفاده از او در کابینه نبوده و شهرداری آخرین نهادی است که زاکانی می‌تواند بدون هیچ سابقه‌ای در آن حضور پیدا کند! گمانه دوم هم به بده‌بستان‌های داخلی جریان اصولگرایی ارتباط دارد که پس از اطمینان از کسب قدرت در چند نهاد به تقسیم جایگاه پرداخته و شهرداری تهران سهم جریانی است که زاکانی به آن تعلق دارد. از سوی دیگر زاکانی خود را محق در اختیار گرفتن کرسی با ارزش می‌داند همانطور که در انتخابات مجلس هفتم به‌رغم انتقادات زیاد و بدون داشتن سابقه مشخصی به مجلس هفتم راه پیدا کرد که در آن مقطع کلید زدن پرونده تحقیق و تفحص از دانشگاه آزاد را موفقیت عظیم خودش دانست! او از حامیان درجه یک احمدی‌نژاد بود اما پس از سال 88 به صف مخالفان او پرداخت و مدرک تحصیلی کردان را جعلی نامید. پس از آن هم با همراهی احمد توکلی و الیاس نادران پرونده رحیمی را به قوه قضائیه ارسال کرد. نقش او در مجلس نهم قابل تامل است که ریاست کمیسیون برجام را عهده‌ دارد و اظهارات عجیب او سبب مشکلاتی برای ظریف و تیم مذاکره‌کننده شد.

هشدار به تغییر مواضع زاکانی

اما آنچه سبب بی‌اعتمادی به زاکانی شده به تغییر مواضع او در شرایط مختلف باز می‌گردد، به‌عنوان نمونه زاکانی در 18 بهمن 99 گفته بود: «برجام هم‌اکنون چون لاشه متعفنی است که روی زمین قرار دارد که بعضی بدون آنکه بخواهند اسباب تعفن را جبران کنند به سمت این لاشه می‌روند.» اما زمانی که کاندیدای ریاست‌جمهوری شد، نظرش درباره برجام به‌طور کلی تغییر کرد و گفت:«ابایی از دنبال کردن مسیر به‌وجود آمده از قِبل برجام نداریم. ما در برجام وظایف خود عمل کردیم و حالا نوبت اروپا و سایر کشورهاست که به وظایف خود عمل کنند. البته در مورد برجام مطابق قانون اقدام راهبردی مصوب
۱۲آذر ماه سال ۱۳۹۹ عمل می‌کنیم و طبق آن منافع خود را دنبال می‌کنیم.» چنین تغییر مواضعی خطر بزرگ برای مدیریت شهری است و به‌طور طبیعی نمی‌توان به اجرایی شدن مصوبات و برنامه‌های شهرداری تهران چندان اطمینان داشت.