پیشرفت در مذاکرات وین می تواند به پیشبرد توافق میان ریاض و تهران کمک کند/انتقال مذاکرات به عمان خبر خوبی است | روزنو

سایت روزنو | روزنو | Roozno

به روز شده در: ۰۹ خرداد ۱۴۰۳ - ۱۶:۰۶
ارزیابی چشم انداز مذاکرات و روابط ایران و عربستان سعودی و پیامدهای منطقه ای آن
ریاض و تهران دو دور مذاکره را به میزبانی عراق برگزار کرده اند که به طور دقیق با تمرکز بر روی پرونده یمن بوده است. جلسه بعدی ممکن است در مسقط برگزار شود که نشان دهنده یک دستور کار منطقه ای بسیار گسترده تر است.

پیشرفت در مذاکرات وین می تواند به پیشبرد توافق میان ریاض و تهران کمک کند/انتقال مذاکرات به عمان خبر خوبی است

به گزارش سایت روزنو،روزنامه "تایمز اسرائیل" با اشاره به این که به موازات مذاکرات بر سر برنامه هسته ای ایران در وین انتظار می رود که مذاکرات میان تهران و ریاض نیز در تابستان سال جاری آغاز شود انتقال محل برگزاری مذاکرات از عراق به عمان را خبر خوبی برای اسرائیل می داند.

این روزنامه می نویسد:"انتظار نمی رود به زودی موفقیت گسترده ای در مذاکرات میان ایران و عربستان سعودی صورت گیرد و دو طرف هنوز در مورد اقدامات مشخص توافق نکرده اند. این گفتگوها صرفا باید با خوش بینی محتاطانه و انتظارات محدود پذیرفته شوند.

با این وجود، در دو دور ابتدایی، مذاکرات به قدری خوب پیش رفته که احتمالا در چندین هفته آینده دور سوم برگزار خواهد شد. اگر گفتگوهای میان ایران و عربستان سعودی محدود به درگیری در یمن باشد تاثیر زیادی بر وضعیت دیپلماتیک یا امنیتی اسرائیل نخواهد داشت.

با این وجود، اگر بحث از عراق خارج شود و برای تحت پوشش قرار دادن موضوعات گسترده منطقه ای گسترش یابد برای اسرائیل با اهمیت خواهد بود. واقعیت آن است که تمایل سعودی ها برای گفتگو با ایران در درجه نخست یافتن راهی برای خروج از باتلاق یمن است. عربستان سعودی امیدوار است با کسب پشتیبانی از سوی ایران، تهران بتواند انصارالله را تحت فشار قرار دهد تا توافق یمن به ریاض اجازه دهد آن کشور از جهنم جنگ چندین ساله خارج شود.

پیروزی "جو بایدن" در انتخابات ریاست جمهوری امریکا که انتقادات به مراتب بیش تری را نسبت به وضعیت حقوق بشر در عربستان سعودی در مقایسه با ترامپ رئیس جمهوری پیشین امریکا مطرح کرده دلیل عمده ای است مبنی بر آن که سعودی ها به دنبال یافتن راهی برای خروج از یمن هستند. "صنم وکیل" کارشناس مسائل خاورمیانه در اندیشکده "چتم هاوس" معتقد است که عوامل متعددی باعث واداشته شدن رهبری سعودی ها به ارزیابی و محاسبه مجدد مواضع آن کشور در قبال ایران شده است که مهم ترین آن این است که دیگر نمی تواند مانند گذشته به امریکا تکیه کند".

"تایمز اسرائیل" اشاره می کند که روند دور شدن امریکا از عربستان سعودی روندی بوده که از سال ها پیش آغاز شده است و امریکا به تدریج از تعهدات خود در قبال سعودی ها کاسته است. این روزنامه می نویسد:"حتی در دوره ریاست جمهوری ترامپ نیز اگرچه او از نظر لفظی از عربستان سعودی کاملا حمایت می کرد اما در عمل حاضر به استفاده از نیروی نظامی امریکایی برای مقابله با حملات ایران و نیروهای مورد حمایت آن کشور علیه عربستان سعودی نبود. نیروهای امریکا به سرنگونی پهپاد امریکایی در سال 2019 میلادی بر فراز تنگه هرمز یا حملات صورت گرفته به نفت کش ها در خلیج فارس پاسخ نظامی ندادند.

در همان سال، ترامپ از پاسخ نظامی به حملات پهپادها علیه تاسیسات نفتی آرامکو در عربستان سعودی نیز خودداری ورزید. دلایل اقتصادی موجب شده اند تا ریاض به دنبال حکمفرمایی آرامش در مرزهایش باشد. رشته حملات انصارالله علیه منافع ریاض در سال 2019 میلادی همراه با تشدید تنش میان ایران و امریکا برای سعودی ها خبری بد است چرا که آن کشور برای تکمیل چشم انداز اقتصادی 2030 خود و تنوع بخشیدن به اقتصاد نیازمند ثبات است. رکود اقتصاد جهانی در سال 2020 میلادی پس از شیوع کرونا برنامه چشم انداز 2030 عربستان سعودی و تحقق آن را پیچیده تر کرده است.

اقتصاد ایران نیز وضعیت بسیار بدتری دارد چرا که کارزار فشار حداکثری ترامپ و تحریم های اعمال شده صادرات ایران را متوقف کرده و نرخ تورم آن کشور را افزایش داده است. یکی از اهداف ایران در مذاکره با عربستان سعودی گشودن فرصت های تجاری تازه با کشورهای غربی است که در حال حاضر به دلیل تحریم های امریکا محدود شده است.

ایران برای دسترسی به سرمایه نیاز به دسترسی به غرب دارد و نمی خواهد مقروض و مدیون به چین و روسیه شود. در عین حال، ایران علیرغم مشکلات اقتصادی تا حدودی احساس جسارت می کند چرا که دوره بسیار چالش برانگیز در زمان ترامپ را بدون فروپاشی اقتصادی یا سیاسی گذراند و جان سالم به در برد و اکنون در حال مذاکره غیرمستقیم با دولت امرکا برای بازگشت به توافق هسته ای است".

"تایمز اسرائیل" در ادامه می افزاید:"اگر گفتگوها در بغداد باقی بماند تمرکز آن بر روی یمن خواهد بود و اگر به عمان انتقال یابد مسائل گسترده تر منطقه ای را در برخواهد گرفت و می تواند تاثیر آرامش بخشی بر مرزهای اسرائیل در سوریه و لبنان داشته باشد.

در آن صورت، ایران می تواند تمرکزش را بر روی بازسازی اقتصاد و بهبود یافتن از شیوع کرونا قرار دهد و در لبنان می تواند به حزب الله اجازه دهد تا با میانجی گری امریکا مذاکرات دریایی با اسرائیل را انجام دهد و پیشرفت در آن حاصل شود.

بحث در عمان پیامی در خود دارد: مذاکرات درباره ترتیبات منطقه ای گسترده تر از جمله امنیت دریایی، گشایش تجارت با کشورهای حاشیه خلیج فارس و احتمالا تلاش برای کاهش خشونت در خاورمیانه خواهد بود. میزبانی مذاکرات در عمان می تواند نشانه ای امیدوار کننده برای اسرائیل باشد. عمان سلطان سابق خود "قابوس بن سعید" را در ژانویه 2020 میلادی از دست داد و سلطان تازه "هیثم بن طارق" با شرایط اقتصادی سختی روبرو است و در یک دوره گذار دشوار به سر می برد.

مذاکرات در مسقط نشان دهنده آن است که عمان در حال احیای نقش سنتی خود به عنوان یک میانجی بی طرف است. پس از مرگ سلطان قابوس و رهایی تدریجی از تاثیرات وخیم ناشی از شیوع کرونا، عمان از پوسته خود خارج می شود و نقش پیشین اش را باز می یابد. هر چه نقش عمان امن تر باشد حاکمیت هیثم نیز از امنیت بیش تری برخوردار خواهد بود".

"تایمز اسرائیل" در پایان می نویسد:"مذاکرات ایران و عربستان سعودی بعید است که روند مذاکرات هسته ای در وین را تسهیل کند اما پیشرفت در مذاکرات وین می تواند به پیشبرد توافق میان ریاض و تهران کمک کند چرا که دولت تازه ایران تمرکز خود را بر روی بهبود وضعیت اقتصادی قرار داده است".

 

در همین حال، روزنامه "البناء" چاپ لبنان با طرح پرسشی در این باره که چرا عربستان سعودی و اسرائیل مخالف توافق هسته ای تازه با ایران در جریان مذاکرات وین هستند می نویسد:"در اینجا مواضع متحدان با یکدیگر تفاوت دارد. امریکایی ها در تلاش هستند موقعیت بین المللی خود را تثبیت کنند و ایران را از روسیه و چین دور کنند.

امریکا تلاش کند تا ایران را به سوی خود جذب کند. امریکایی ها قطعا بر این باور هستند که ایجاد اتحاد سه جانبه چین، روسیه و ایران پای چین را به سوریه باز می کند و به آینده امریکا در عراق و سوریه پایان خواهد داد. از طریق این اتحاد فرضی، چین و روسیه می توانند با هژمونی امریکا مقابله کنند و در آن صورت وضع سوریه و ایران تقویت می شود و نفوذ حزب الله لبنان در لبنان و سوریه افزایش یافته و ظرفیت آن گروه در مقابله با اسرائیل تقویت می شود.

امریکایی ها معتقدند در صورت موفقیت جذب کردن ایران به سمت خود، منطقه آرامش بیش تری پیدا می کند. در نتیجه، امریکایی ها آماده می شوند تا موفقیت نشست وین کنترل کشورهایی که با نقش آفرینی امریکا در خاورمیانه رقابت می کنند را تسهیل کند. ما با چند ایران مواجه هستیم. یکی ایران مدنی است.

کشوری که در مرزهای خود دارای منابع عظیم اولیه، مرزهای استراتژیک و توسعه علمی داخلی قابل قبول است. یک ایران هسته ای وجود دارد که امریکایی ها در تلاش هستند ویژگی های هسته ای آن را از بین ببرند. یک ایران خاورمیانه ای وجود دارد که اتحاد گسترده ای را با جمعیتی از مردم و گروه ها در عراق، با دولت اسد در سوریه، با سازمان های فلسطینی و با حزب الله لبنان برقرار کرده است.

این یکی از قوی ترین اتحادها است و می تواند با اسرائیل و عربستان سعودی رژیم های مورد حمایت امریکا مقابله کند. کافی است به وضعیت کنونی اقتصادی و سیاسی لبنان نگاه کنیم تا متوجه شویم که توانایی حزب الله لبنان تا چه اندازه بالاست.

واقعیت آن است که روند جذب ایران به سوی امریکایی ها از دید امریکا محدود به تمرکز بر برنامه هسته ای ایران است و در زمینه اتحاد ایران با سوریه و حزب الله لبنان قرار نیست تغییر قابل توجهی رخ دهد و این موضوع دغدغه ای برای اسرائیل و عربستان سعودی است. ایران کماکان به کمک های آموزشی و مالی خود به فلسطینیان ادامه می دهد و هرگز از مقابله با اسرائیل عقب نشینی نخواهد کرد.

در نتیجه، عربستان سعودی، امارات، قطر و کشورهای حوزه خلیج فارس معتقدند نقش ایران برای تقابل با آنان ادامه خواهد یافت حتی اگر ایران با امریکا آتش بس برقرار کند. روشن است که اعتراض سعودی ها و اسرائیلی ها درباره حمایت ایران از فلسطینیان، حزب الله لبنان و حکومت اسد در سوریه است.

گسترش روابط ایران و امریکا برای کشورهای منطقه مفید نیست چرا که تنها به مسئله هسته ای محدود می شود. تلاش امریکا برای جذب ایران و دور کردن آن کشور از چین و روسیه غیر ممکن است چرا که امریکا برای این منظور باید اتحادهای ایران در خاورمیانه را کنترل کرده و توانایی رویارویی مستقیم با حزب الله لبنان را داشته باشد".

نظر شما
نظراتی كه حاوی توهین و مغایر قوانین کشور باشد منتشر نمی شود
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید
ویژه روز
عکس روز
خبر های روز