پس از آنکه از لیست کاندیداهای جبهه اصلاحات برای بررسی و ارزیابی و احتمالا حضور در انتخابات رونمایی شد گمانه‌زنی‌ها پیرامون کاندیدا یا کاندیداهای اصلاح‌طلبان شدت گرفت اما آنچه مشخص است اکثر اصلاح‌طلبان روی محمد‌جواد ظریف و اسحاق جهانگیری توافق نسبی دارند و شاید از هم‌اکنون بتوان آنها را کاندیداهای اصلاح‌طلبان برای انتخابات خرداد ماه قلمداد کرد. هر چند اصلاح‌طلبان همواره نیم‌نگاهی هم به شورای نگهبان دارند که چه رویکردی در قبال آنها خواهد داشت. آنچه مسلم است اینکه به قرائت بسیاری شاید مدل ظریف- جهانگیری در انتخابات پیش‌رو مدل مطلوب اصلاح‌طلبان باشد.

کاندیداهای ارائه شده

به گزارش روز نو :هر چه دهه 90 برای اصلاح‌طلبان خوش‌یمن بود و آنها به موفقیت‌‌های بسیاری در انتخابات مختلف دست یافتند اما دو سال پایانی دهه 90 و آغاز دهه جدید برای اصلاح‌طلبان چندان خوش‌یمن نبوده و با اتفاقات ریز و درشتی همراه بوده است. در این راستا اگر از اتفاقات رخ داده و نارضایتی‌های مردم در حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی در جامعه و رخدادهایی همچون تحریم‌های یکجانبه و کرونا و تاثیر آن بر اقتصاد کشور عبور کنیم در مسیر انتخابات نیز اصلاح‌طلبان چندان شرایط مطلوبی ندارند. پس از نهی آیت‌ا... سید‌حسن خمینی از حضور در انتخابات از سوی مقام معظم رهبری اصلاح‌طلبان با شوک بزرگی مواجه شدند، چرا که فکر می‌کردند با استفاده از ظرفیت یادگار امام(ره) محبوبیت وی در جامعه و تبارش از خمینی کبیر(ره) می‌توانند انتخابات 1400 را به نفع خود رقم بزنند. اما نهی سید‌حسین خمینی موجب شد اصلاح‌طلبان طرحی نو دراندازند و به سمت معرفی کاندیداهای مختلف از سوی احزاب اصلاح‌طلب روی آوردند. در همین راستا بود که پس از اعلام‌نظر احزاب اصلاح‌طلب و ارائه کاندیداهای نهایی به نهاد اجماع‌ساز در نهایت 14 چهره به جبهه اصلاح‌طلبان معرفی شدند. محمد‌جواد ظریف، اسحاق جهانگیری، مصطفی تاجزاده، مسعود پزشکیان‌، محمدرضا عارف و محسن هاشمی چهره‌هایی هستند که نسبت به سایر نفرات حاضر در لیست از آرای بالاتری برخوردار هستند که احتمال اجماع یا حمایت از این نفرات بیش از دیگران می‌رود. هر چند به نظر می‌رسد سازوکار جدید اصلاح‌طلبان در فرآیند ارزیابی و بررسی نفرات دو یا چند نفر را راهی ثبت‌نام‌های انتخاباتی کند تا پس از احراز صلاحیت از سوی شورای نگهبان در نهایت میانه رقابت‌های انتخاباتی و با نظر‌سنجی کاندیدای نهایی و اجماعی اصلاح‌طلبان مشخص شود. چیزی شبیه مدل انتخاباتی سال 96 اما شاید پر‌تعدادتر اما آنچه مسلم است اینکه اصلاح‌طلبان در نهایت کاندیدایی واحد خواهند داشت.

خیر‌الموجودین اصلاحات

قاطبه اصلاح‌طلبان بر این باورند که در شرایط حاضر و با توجه به موانع و سختگیری‌های موجود محمد‌جواد ظریف وزیر امور خارجه فعلی را می‌توان خیر‌الموجودین اصلاح‌‌طلبان دانست. چهره‌ای محبوب در جامعه که به واسطه عملکرد موفقش در عرصه دیپلماسی و به بار آوردن برجام توانسته عملکرد مطلوب و موثری از خود به نمایش بگذارد. البته محاسن ظریف صرفا در هنر وی در عرصه دیپلماسی و سیاست خارجی محدود نمی‌شود. ظریف سیاستمداری با‌هوش، اخلاق‌گرا و متعهد است که بسیاری از موافقین و حتی مخالفین با انصاف عملکرد وی را ستایش می‌کنند. کارکرد در چارچوب‌های نظام، مورد‌تایید و حمایت مقام معظم رهبری بودن و عقلانیت‌محوری و حرکت بر اساس منافع ملی را نیز می‌توان به فاکتورهای مهم ظریف برای حضور در قامت یک رئیس‌جمهور اضافه کرد. البته در حوزه سیاست داخلی نیز شاید مهمترین مساله نوع نگاه ظریف به مسائل است که همه امور را با دید عقلانیت و تدبیر می‌بیند و در هیچ مساله‌ای نگاه بسته‌ای ندارد و معتقد است که هر چیزی با گفت‌و‌گو قابل‌حل است. شاید بتوان در این عرصه وی را در مسیر رئیس‌جمهور سابق سید‌محمد خاتمی قرار داد و و مشی و مرام ظریف را هم به جهت اخلاقی و عملکردی مانند رئیس دولت اصلاحات دانست. هر چند برخی معتقدند با توجه به شرایط پیش آمده اخیر ناشی از انتشار فایل صوتی تقطیع شده و به سرقت رفته ظریف و هجمه‌ها علیه او، وی می‌تواند پا جای پای بزرگانی همچون مرحوم آیت‌ا... هاشمی بگذارد و با وجود محبوبیت بیشتری که به واسطه اتفاقات اخیر در جامعه به‌دست آورده با حضور در انتخابات بتواند موج‌سازی کند و در عین ناباوری جریان رقیب رئیس‌جمهور سیزدهم لقب بگیرد. قدر‌مسلم ظریف به لحاظ عملکردی‌، کارکردی و شخصیتی بیش از چهره‌های دیگری که در این عرصه اعلام حضور کرده‌اند صلاحیت پوشیدن ردای ریاست‌جمهوری را دارد. اما نکته اینجا است که او خود به این عرصه وارد خواهد شد یا خیر؟ به نظر می‌رسد این مساله نیز حمایت اصلاح‌طلبان، دعوت بزرگانی چون آقای خاتمی و سید‌حسن خمینی و فشار افکار عمومی را می‌طلبد.

پاسوز روحانی

اصلاح‌طلبان بارها بر این نکته تاکید کرده‌اند که اگر اجازه دهند جریان اصلاحات با تمام ظرفیت‌های خود وارد عرصه انتخابات شود آنها گزینه‌های بسیار ممتازی را برای حضور در عرصه‌های مختلف انتخاباتی خواهند داشت. اما شرایط حاضر و محدودیت‌های عارض بر اصلاح‌طلبان باعث شده آنها امروز با تحدید کاندیداها روبه‌رو باشند. در این میان یکی از گزینه‌هایی که بسیار روی وی بحث و گفت‌و‌گو صورت می‌گیرد اسحاق جهانگیری است. معاون اول رئیس‌جمهور که شاید به جرات بتوان او را مظلوم‌ترین چهره دولت روحانی دانست. بسیاری بر این باورند که اگر جهانگیری در دولت دوم روحانی حاضر نمی‌شد یا از میانه راه استعفا می‌داد اکنون گزینه شماره یک اصلاح‌طلبان برای اجماع و کاندیداتوری بود. اما حضورش در دولت دوم روحانی و اتفاقاتی همچون ارز 4200 که به گفته خود جهانگیری مصوبه سران قوا بود و به نام وی تمام شد یا مسائل حول‌محور افزایش قیمت بنزین و عملکرد ناموفق دولت در حوزه اقتصادی باعث شد سرمایه‌ای همچون جهانگیری در دولت دوم روحانی قربانی شود. با این حال جهانگیری هنوز هم شاخص‌ها و مولفه‌هایی دارد که می‌‌تواند فضای سیاسی و انتخاباتی را به نفع خود بازگرداند. قدرت مدیریت بالا، مورد تایید رهبری بودن، سابقه حضور در مراتیب مدیریتی، اجرایی و تقنینی و همنطور تنگاه متوازن به توسعه در همه امور از مسائلی است که جهانگیری را از سایرین متمایز می‌کند. آنچه مسلم است بیان خوب جهانگیری و اطلاعات کاملش از شرایط کشور در همه حوزه‌ها می‌تواند یکی از برگ برنده‌ها وی در مناظرات انتخاباتی باشد. از همین جهت است که اصلاح‌طلبان همچنان نیم‌نگاهی به انتخاب وی به عنوان گزینه مورد اجماع یا یکی از گزینه‌های مورد تایید برای حضور در رقابت‌ها دارند. نکته مهم اینکه نباید از تاثیر جهانگیری در مناظرات سال 96 غافل شویم. چنانکه به قرائت بسیاری این جهانگیری بود که با نقش موثر خود روحانی را به پاستور فرستاد. حال شاید این بار نوبت خود او باشد که در قامت رئیس هیأت وزیران به پاستور قدم بگذارد.

احتمال تایید چند نفر

یک عضو جبهه اصلاحات در خصوص لیست ارائه شده و سازوکار بررسی افراد در این جبهه اظهار داشت: آرای کسب شده افراد معرفی شده از سوی احزاب به جبهه اصلاحات ملاک نیست بلکه ملاک آن چیزی است که در دوره دوم انجام می‌شود که پس از مصاحبه و ارائه برنامه قرار است با رای دو سوم درباره افراد رای‌گیری شود. لذا آن زمان می‌توان در مورد کاندیداهای راه یافته به انتخابات اظهار‌نظر کرد. محمود صادقی در خصوص کاندیدای واحد یا متعدد نهاد اجماع‌ساز برای انتخابات به «آرمان ملی» گفت: اینها قابل‌پیش‌بینی نیست و بستگی دارد که کاندیداها چگونه برنامه‌ای از خود ارائه داده و به پرسش‌ها پاسخ دهند. در مرحله دو سوم ممکن است چند کاندیدا نصاب را کسب کنند و از آنها برای ثبت‌نام دعوت شود. احتمال دارد که چند نفر تایید شوند. اگر تایید شدند وارد گود انتخابات می‌شوند و قرار بر این است که پس از اولین مناظره نظر‌سنجی و دوباره رای‌گیری شود. نامزد انتخابات 1400 بیان کرد: کاندیدای نهایی در کوران مناظرات انتخاب خواهد شد.