«بایا» کاسب و کار جدید صدا و سیما یا شرکت‌های وابسته به «رسانه ملی» است که این روزها با تبلیغات بسیار گسترده در چندین شبکه تلویزیونی قصد دارد با اجرای سیامک انصاری به معرفی و واسط فروش محصولات شرکت‌ها و خدمات آنها تبدیل شود و با برندسازی گسترده صدا و سیما کار خود ر ا شروع کرده است. طی چند وقت اخیر واکنش‌ها آنقدر به تبلیغ پلتفرم «بایا» در شبکه‌های تلویزیونی صدا و سیما گسترده بوده که صدای همه را درآورده است. طی چند وقت اخیر شبکه‌های اجتماعی سرشار از ضد تبلیغ و واکنش مردم به این پلتفرم کسب و کار و خدماتی بوده و در روزهایی که صدا و سیما چهره‌ها و مجری‌های محبوب را مانند عادل فردوسی یکی پس از دیگری حذف می‌کند، مردم استقبال خوبی از تبلیغات توسط سیامک انصاری ندارند. تبلیغ پلتفرم «بایا» همانند صدها پلتفرم و معرفی استارت آپ‌های معرفی خدمات و کالا، آنقدر در رسانه‌ ملی‌- که بابت چند ثانیه تبلیغات میلیاردها تومان پول دریافت می‌کند- زیاد شده که مردم این روزها به شنیدن نام آن نیز حساس شده‌اند و این موضوع را می‌توان با گشتی در فضای شبکه‌های اجتماعی به وضوح مشاهده کرد.

بایا چیست؟ بایا، شبکه فروش کالا و خدمات است، ده‌ها نمونه دیگر آن در کشور درحال فعالیت هستند. این مجموعه وابسته به هلدینگ توسکا زیرمجموعه صندوق بازنشستگی صداوسیما است، همان هلدینگی که کنسرسیوم های تبلیغات تلویزیون را در انحصار خود دارد. مجری تبلیغات «بایا» یک شرکت تبلیغاتی است که از این نوع تبلیغات گسترده طی چند وقت اخیر در رسانه ملی انجام داده است و مراودات آن با صدا و سیما بر پایه درصدی از فروش و تبلیغات در رسانه ملی است. سیامک انصاری به عنوان مجری تبلیغ کننده بایا، هنرمندی است که برای هر بازی در سریال‌های ۱۵ تا ۲۰ قسمتی، کمتر از چند میلیارد تومان دستمزد نمی‌گیرد و با توجه به سریال او که این روزها در شبکه سوم سیما پخش می‌شود این شایعه بیش از هر زمان دیگری وجود دارد که آن شرکت تبلیغاتی که تبلیغات بایا را همراه با صدا و سیما انجام می‌دهد، مقداری در بایا سهام دارد. این شرکت تبلیغات در صدا و سیما را به‌صورت اسپانسری در اختیار می‌گیرد و روی درصد سود حاصل از فروش محصولات درصدی از سود را به خود اختصاص می‌دهد. وقتی درصد سودی که بایا از فروش محصولات شرکت‌های دیگر که ۳۰ درصد اعلام شده را در نظر می‌گیریم، این شایعه بیشتر قوت می‌گیرد، چون استارت‌ آپ‌ها و پلتفرم‌های دیگر که در این زمینه فعالیت دارند، درصد برداشت سودشان از فروش محصولات ۸ تا ۹ درصد قیمت روی بسته و جنس است. پس این موضوع می‌تواند دست‌اندرکاری چندین شرکت دولتی همچون دانش پارسیان، بازنشستگی صداوسیما، شرکت تبلیغاتی مذکور را در تبلیغات بزرگ بایا تقویت نماید.

۱۵۰ هزار تومان بابت بررسی مدارک

پلتفرم بایا، هنوز شروع به‌کار نکرده، اما در فرآینده ثبت نام بسیار پیچیده آن، ضمانت اجرائی یا وجه التزام، ضمانت‌نامه بانکی، اعتبارات اسنادی، اجاره نامه ملکی و… طلب می‌شود. نکته جالب زمانی است که از تولید‌کننده و کسب و کارها که می‌خواهند در بایا فعالیت کنند، مبلغ ۳۰۰ هزار تومان (البته با تخفیف ۵۰ درصد به مبلغ ۱۵۰ هزار تومان) بابت بررسی اولیه اسناد و مدارک در همان ابتدای نام نویسی طلب می‌کند. اقدامی عجیب که در هیچ‌ یک از پلتفرم‌های مشابه سابقه ندارد. ضمن اینکه برای هریک از فروش‌هایی که در این شبکه انجام می‌دهید،‌ بسته به نوع خدمت باید بین یک تا شش درصد پورسانت به بایا بدهید. این درحالی است که بسیاری از کارشناسان براین باورند که اعتماد به رسانه ملی و جایگاه ملی آن در میان مردم، نباید خدشه‌دار شود و با دریافت وجهی برای افرادی که می‌خواهند چند مدرک را راستی آزمایی کنند، به ضرر مردم و کسب و کارهایی که این رسانه اعتماد می‌کنند، قدم بردارد. روابط عمومی دیجی کالا، از این موضوع که آیا می‌توان در ابتدا مبلغی را کسب و کارها گرفت، ابراز بی‌اطلاعی کرد و معتقد است که این نوع گرفتن هزینه برای بررسی مدارک غیرمعمول است و فعلا تا زمانی‌که این پلتفرم رسما شروع به کار نکند، نمی‌توان درباره آن اظهار نظر کرد.

واکنش مردم به تبلیغات بایا

نکته بعدی که برای بسیاری از مردم جای سوال دارد، نقش سیامک انصاری در این تبلیغات رسانه‌ای است. همین چند وقت پیش یکی از سوپر استارهای تلویزیون که آب میوه‌ای را تبلیغ می‌کرد، برای یک سال تبلیغ آن، گفته شده مبلغ ۱۰ میلیارد تومان پول از شرکت تبلیغاتی گرفته بود و بدون تردید قیمت انصاری که سریالش همزمان با تبلیغات گسترده بایا در حال پخش از صدا و سیماست، حدود همین ارقام است. طی ماه‌های گذشته کاربران شبکه‌های اجتماعی واکنش گسترده‌ای به این تبلیغ داشتند. یکی از کاربران در توئیتر نوشت: «گروه بایا عزیز لطفا اگه خیلی پولدارید به ما هم پول بدهید چون این حجم از تبلیغ تلویزیونی پشت سرهم واقعا از نظر فنی الکیه» یک کاربر دیگر نوشت: «یکی بیاد این تلویزیون ما را از دست این تبلیغ بایا نجات بده!»، «به شدتی که ما با بایا آشنا شدیم خودش آشنا نشده»، «هر جور حساب می‌کنم اینهمه تبلیغ بایا فقط یک دلیل می‌تونه داشته باشه: رکورد تن تاک را از چنگش دربیاره!»، یک کاربر دیگر در توئیتر با انتشار عکسی قدیمی از یک نفر چاقو به‌دست نوشت: «چرا نصفش کردی؟! می‌خواست بایا رو معرفی کنه!»، «از یه طرف نت آنقدر ضعیفه که تا یک فیلم دانلود بشه، یک دهه از عمرت گذشته؛ از این طرف تلویزیون رو روشن می‌کنی، از شبکه یک تا شبکه آی فیلم، هر کدوم می‌زنی سیامک انصاری رو می‌بینی که می‌گه: شبکه هوشمند بایا، بری بیرون هم کرونا بگیری بهتر از اینه که مدام بایا بشنوی!»، «سطح تبلیغ بایا به حدی رسیده که به جای تاثیرگذاری در ناخودآگاه مخاطب رسما خودآگاه بیننده رو خسته می‌کنه…»، « جوری داره تبلیغاتش پیش میره فک کنم از هفته آینده در حیاط رو که باز کنیم، بگه سلام من سیامک انصاری هستم. بفرما بایا» و صدها توئیت دیگر به همین شکل.

تجربه‌های ناموفق صداوسیما

در این بین نکته مجهول بایا در سیاست‌ها و سازو کار گنگ و نامفهوم تولید تا عرضه محصول به‌عنوان اصل تجارت استارت آپ‌ها است، این پلتفرم که هنوز شروع به کار نکرده، هنوز توضیحی برای فرایند لجستیکی آن نداده است، اما از کسب‌وکارهایی که قرار است در آن نام نویسی کنند، مبلغی را می‌گیرد و هنوز معلوم نیست که سیاست این پلتفرم از تولید تا به دست مشتری رساندن محصولات چیست. به‌نظر می‌رسد صداوسیما پس از روبیکا و یک سایت ورزشی در سال‌های نه چندان دور، این بار مدیران صداوسیما به دنبال تجربه جدیدی است که متاسفانه هزینه‌های آن را مستقیما از جیب کسب وکارها برداشت می‌کند. همین چند سال پیش بود که مدیر وقت شبکه سه سیما، یک سایت ورزشی را قبل از شروع مسابقات فوتبال تبلیغ می‌کرد و حتی مجریان آن برنامه، این پایگاه خبری را پایگاه رسمی ورزشی شبکه سوم سیما معرفی می‌کردند، اما با برکناری این مدیر، حالا آن سایت ورزشی یکی از پرمخاطب‌ترین پایگاه‌های خبری ورزشی در کشور است و این به واسطه تبلیغاتی است که آن زمان رسما در شبکه سه سیما صورت می‌گرفت.

شراکت بدون شفافیت پایدار نیست

در این میان خبرنگار«آرمان ملی» با مدیرعامل شرکت دانش پارسیان و موسس بایا تماس‌گرفت، اما پاسخگو تلفن نبودند. مدیرعامل شرکت دانش پارسیان به عنوان موسس بایا شناخته شده است، او در گفت‌وگویی که با تابناک انجام داده‌ به این موضوع اشاره کرده است که شراکت بدون شفافیت پایدار نیست، او همچنین معتقد است «ما تأمین‌کننده‌ها را شریک تجاری خودمان می‌دانیم. شراکت بدون شفافیت پایدار نخواهد بود. پس باید روشن و شفاف و با تعامل پیش برویم. این شراکت درازمدت خواهد بود. پس همه‌ فرایندها، درآمدها، هزینه‌ها، امتیازبندی‌ها و همه‌ مواردی که در یک شراکت تجاری شکل می‌گیرد، باید شفاف باشد.» از این تجارب و تجربه‌های دیگر ایده‌ راه‌اندازی «بایا» در سال ۱۳۹۴ شکل گرفت و اکنون در سال ۱۳۹۹ به مرحله‌ی اجرائی رسیده است. ابراهیم بای در این باره توضیح می‌دهد: « پروژه‌ بایا نسبت به دیگر پروژه‌هایی که در دست اجراست، به‌لحاظ حجم فنی و پیچیدگی‌های کاری پایین‌تر ولی در حوزه‌ تعداد مشتریان گسترده‌تر است.»

فرق بایا با دیگران

بایا همچنین رقبای قدرتمند خود را که سال‌ها در این زمینه فعالیت دارند، نادیده گرفته و در ادامه افزود: «بازار تا اشباع شدن راه زیادی در پیش دارد. بعد از بایا هم پلتفرم‌های دیگری باید بیایند. حجم تجارت الکترونیکی در کشور متأسفانه کم است و با توجه به زیرساخت‌های مناسبی که وجود دارد، باید حجمش را زیاد کنیم. حداقل پنج تا شش شرکت بزرگ دیگر در این حوزه باید وارد شوند. بنابراین هنوز بازار اشباع نشده است که در پی آن پلتفرم‌ها باهم رقابت کنند.»

پشتوانه‌ مالی

«هیچ کار بزرگی بدون اطلاع‌رسانیِ خوب موفق نمی‌شود.» این را مدیرعامل بایا می‌گوید و در توضیح پشتوانه‌های مالی شرکت متبوعش می‌گوید: «بخشی از هزینه‌های پلتفرمی و نیروی انسانی و هزینه‌ شعبی که در سراسر کشور داشتیم از محل اجرای پروژه‌های پیشین تأمین شده. هزینه‌ تبلیغات هم بر اساس داشته‌هایمان و البته خطرپذیری که انجام دادیم تأمین شده که البته آن را برای آینده در نظر گرفته‌ایم. مشارکتی هم با شرکای تجاری و تبلیغاتی‌مان کرده‌ایم.» او درباره‌ حجم گسترده‌ تبلیغات هم این‌چنین توضیح می‌دهد: «برای یک شرکت بزرگ و ۱۸ ساله در حوزه فناوری که در حال حاضر از شتاب توسعه‌ی بالایی برخوردار است، ما باید خطرپذیر باشیم چراکه مبنای کار جدید و بزرگ خطرپذیری است. حجم زیادی از توان و بودجه را برای همین کار گذاشته‌ایم که امیدواریم موفق شویم.»

نکته

در پایان لازم به ذکر است که بیشتر اطلاعات این گزارش در گفت‌وگو با مدیران استارت‌آپ‌های مشابه «بایا» که در حال فعالیت هستند و نظر مردمی گرفته شده و «آرمان ملی» در راستای رسالت و عدالت رسانه‌ای، این فرصت را به مدیران بایا می‌دهد که در این زمینه بیشتر شفاف‌سازی نمایند.