در هفته‌ای که گذشت، جریان نقدینگی از بازار بورس در خیابان حافظ به سمت دلارفروشان خیابان فردوسی بالاخره تغییر جهت داد و ریزش پی‌درپی شاخص بورس که حالا نزدیک به دو ماهی از آن می‌گذرد، با ثبت تصاویری از صف‌های سنگین دلار و سکه همراه بود.

به گزارش روز نو :در پی روزهای قرمزپوش بورس، که در هشت هفته اخیر با خروج بازار شیشه‌ای از روند طبیعی همراه بود، فعالان بازارهای موازی بر این باور بودند که نقدینگی از بازار مولد به یک بازار مخرب تغییر جهت داده است. بازار سرمایه که تا قله دومیلیون و 70 هزار واحدی بالا رفته بود، از نیمه دوم مرداد امسال بود که روند ریزشی خود را آغاز کرد و تا اواخر هفته گذشته بیش از 25درصد ریزش را تجربه کرد تا با قرارگیری در کانال یک میلیون و 500 هزار واحدی، قصه‌ کوچ سرمایه‌ها از بورس به دیگر بازارها را جدی‌تر مطرح کند. دلار در حالی در برخی از روزهای هفته به کانال 24 هزار تومانی رسید که وعده‌های بانک مرکزی برای کنترل قیمت ارز در میان حواشی بازار سرمایه جاخوش کرده بود‌؛ عبدالناصر همتی، در یکی از پست‌های اینستاگرامی خود نوشت: «بارها از این صفحه سیاست‌ها و برنامه‌های بانک مرکزی را با شما در میان گذاشته‌ام که هدف اصلی از این نوشته‌ها ارائه شفافیت در کارها بوده است. من به خوبی می‌دانم که با توضیح سیاست‌ها، بسیاری از کارشناسان و اصحاب رسانه به نقد می‌پردازند و تجزیه و تحلیل می‌کنند که این امر برای من و همکارانم همواره مورد احترام بوده و از آن‌ها استفاده کرده‌ام». وی افزود:«اما در این میان دو نکته توسط برخی از نوشته‌ها و مصاحبه‌ها نادیده گرفته می‌شود. اول، شرایطی که کشور به لحاظ اقتصادی در آن قرار دارد. در شرایط عادی بدیهی است که بسیاری از پیشنهادها و راهکارها قابل انجام است ولی در اوضاع کنونی که اقتصاد تحت شدیدترین فشارها قرار دارد اندکی انصاف و مسئولیت‌پذیری در تحلیل و سخن گفتن با توجه به عوامل موثر خارج از کنترل، می‌طلبد».
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: «دوم، کارها و اقداماتی است که بانک مرکزی در این دوره دو ساله انجام داده و می‌دهد. بخشی از این اقدامات در قالبی است که به اطلاع شما مردم عزیز رسیده و نتایج آن هم دیده می‌شود اما بخش مهم از اقدامات خدمتگزاران شما مردم در بانک مرکزی، مربوط به فعالیت‌هایی است که برای جلوگیری از سوء استفاده واضعان فشار حداکثری، سخنی از آن‌ها به میان نیاورده‌ام. اگر نبود این بخش اقدامات و تلاش‌ها بسیاری از مشکلات اقتصادی امروز در ابعاد بسیار بزرگ‌تری اقتصاد کشور را دچار عدم تعادل‌های جدی می‌کرد، اگرچه به هیچ عنوان منکر مشکلات و رنج مردم شریف ایران نیستم».
همتی در پایان گفت: «من و همکارانم علی‌رغم تمام سختی‌ها مصمم به کنترل تورم و دستیابی به پایداری بازارها و تامین ارز برای ملزومات مردم به عنوان اولویت‌های اصلی هستیم. امیدوارم بعد از این که با سرافرازی از این شرایط بیرون آمدیم مردم را در جریان اقدامات و سختی‌های راهی که آمده‌ایم قرار دهم». اما همتی در حالی رویکرد رسانه‌ها و تحلیل‌های کارشناسان در زمینه سیاست‌های بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز را مورد نقد قرار داد که در هفته‌های اخیر اظهارهای نظرهای وزرات‌خانه‌های اقتصاد و نفت در بازار سرمایه و خبرهای ضد و نقیض درباره اتفاقات بورسی، این بازار را به طور کلی از روند طبیعی خود خارج کرده؛ اتفاقاتی که اگر رقم نمی‌خوردند، بازار سرمایه مثل ماه‌های گذشته و با وجود همه فشارهای خارجی، شاید به روال طبیعی خود حرکت می‌کرد و نیازی به دستپاچه شدن دوباره مسئولان بانک مرکزی برای کنترل قیمت ارز نبود. این ریزش‌ها در حالی روی کار آمد که یکی از خریداران دلار در صف طولانی خرید ارز در چهارراه‌استانبول دلیل حضور خود در این بازار را این‌طور به «همدلی» توضیح داد: «برای حفظ دارایی در برابر تورم و جبران زیان در بورس به این‌جا آمده‌ام؛ این بازارها را دریابید تا دیر نشده». انتشار تصاویر مردم در صف‌های طولانی خرید دلار در حالی در هفته گذشته خبرساز شد که از بازار سکه و طلا نیز خبرهای هیجانی به گوش می‌رسید؛ به طوری که در پنجمین روز هفته گذشته، سکه امامی در ابتدای روز، یازده میلیون و ۸۱۰ هزار تومان قیمت خورد که ۲۵۰هزار تومان بیشتر از نرخ بسته شده روز سه‌شنبه بود. به گفته فعالان، سکه‌بازان پس از بسته شدن بازار در روز سه‌شنبه، خریدهای خود را در معاملات پشت خطی بالا بردند، به‌طوری که حدود ساعت ۱۱ شب سه‌شنبه، سکه در این معاملات بالای یازده میلیون و ۷۵۰ هزار تومان به فروش می‌رفت. اثر چنین افزایش شبانه‌ای به ابتدای روز چهارشنبه سرایت کرد. در این میان، برخی از فعالان، رشد شبانه سکه را ناشی از برگشت اونس از ابتدای محدوده هزار و ۹۱۰ دلار دانستند، حال آنکه عده دیگری باور داشتند، سکه‌بازان به پیشواز افزایش بهای دلار رفته بودند. عده‌ای هم باور داشتند در روزهای قبل با احتیاط نسبت به رشد دلار واکنش نشان داده بودند و در معاملات پشت خطی سه‌شنبه کمی از این فاز احتیاطی خارج شده‌ بودند. در این میان برخی نیز معاملات هیجانی در این بازار را به روند عجیب و غریب بورس در چند هفته اخیر نسبت دادند و ریزش‌های بورس را دلیل اصلی ترس سرمایه‌داران از این بازار عنوان می‌کردند.
ریزش بورس با بازارهای موازی چه کرد؟
به نظر می‌رسد، در چند وقت اخیر کوچ سهامداران از بورس کلید خورده و روند ورود سرمایه به این بازار در شهریور ماه منفی شد و تخمین‌ها حاکی از آن است که تاکنون بیش از ۱۶هزار میلیارد تومان نقدینگی از بورس خارج شده است؛ این اتفاق در حالی افتاد که در مردادماه ۲۱هزار و ۲۷۳ میلیارد تومان، در تیر ۳۶ هزار و ۶۶۲ میلیارد تومان و در خرداد ۱۰هزار و ۲۴۱ میلیارد تومان سرمایه حقیقی‌ها به بورس وارد شده بود. در پی ریزش بورس که با افزایش معاملات سکه و ارز همراه بود، از بازار خودرو نیز خبرهای عجیبی به گوش می‌رسید. با بالا رفتن قیمت ارز بود که دو غول خودروسازی بهانه دیگری برای بالا بردن قیمت محصولات خود پیدا کردند و خودروهای داخلی در کنار ضعف مدیریتی بازار سرمایه، ارز، سکه و خودرو با دور جدیدی از افزایش قیمت همراه شدند؛ بطوریکه برخی از محصولات تا بیش از 60 میلیون تومان طی یک شب رشد قیمت را تجربه کردند.
نوسانات ارز و سکه؛ نتیجه ورود نقدینگی به فردوسی
ابراهیم محمدولی رئیس اتحادیه طلا و جواهر در خصوص مقصد نقدینگی سرگردان خارج شده از بازار سرمایه به خبرآنلاین گفت: «طی چند روز اخیر بازار طلا و سکه و حتی ارز نوسانات چشم‌گیری را تجربه کرده‌اند که‌ می‌توان آن را نتیجه ورود حجم چشم‌گیری نقدینگی به این بازارها دانست».
این فعال بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که تغییرات در بازار در کدام حوزه محسوس‌تر است؟، گفت: «طی چند روز اخیر طلا نوسانات چشم‌گیری را به خود گرفته است و در این بین به ترتیب طلا آب شده و سکه بیشترین نوسانات قیمت را تجربه کرده‌اند که می‌توان آن را ناشی از افزایش تقاضا برای این دو کالا سرمایه‌ای دانست».
آن طور که بررسی‌ها نشان می‌دهد افزایش قیمت طلا در حالی در بازار اتفاق افتاد که قیمت ارز در داخل نیز روندی افزایشی را طی کرده و در بازارهای جهانی نیز نوسان قیمت طلا با رشد قیمت این کالای سرمایه‌ای در بازارهای جهانی همراه بود و این دو عامل در کنار ورود نقدینگی تازه به بازار زمینه را برای رشد قیمت سکه و طلا مهیا کرد.
این فعال صنفی با تایید این موضوع، تاکید کرد: «افزایش تقاضا تنها دلیل افزایش قیمت طلا و سکه طی روزهای اخیر نیست بلکه افزایش قیمت ارز نیز در این خصوص موثر بوده است چراکه بازار طلا و سکه و ارز همسو با یکدیگر در حرکت‌اند و همچنین افزایش قیمت طلا در بازارهای جهانی نیز در افزایش قیمت این فلز ارزشمند در بازارهای داخلی بی تاثیر نیست و در حل حاضر اونس جهانی در حال شکستن رکوردهای قیمتی تاریخی خود است».
لازم به ذکر است که قیمت سکه تمام بهار آزادی در بازار در روز شنبه هفته گذشته، برابر با یازده میلیون و ۱۷۹ هزار تومان بود، اما در پایان معاملات پنج‌شنبه، قیمت ثبت شده برای این کالای سرمایه‌ای ۱۱میلیون و ۹۹۱هزار تومان بود؛ افزایش قیمتی که گفته می‌شود خروج بازار سرمایه از روند طبیعی خود در آن موثر بوده است. همچنین، هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز در بازار از یک میلیون و ۸۶ هزار تومان به یک میلیون و ۱۵۴ هزار تومان در پایان روز پنج‌شنبه رسید. ابراهیم محمدولی در پاسخ به این سوال که پیش‌بینی شما از روند قیمتی بازار چیست گفت: «نمی‌توان گفت بازار طلا و سکه تنها مقصد نقدینگی سرگردان خارج شده از بورس است چراکه بازار ارز نیز طی چند روز اخیر نوسانات چشم‌گیری را تجربه کرده است و می‌توان رد پای نقدینگی را در این بازار دید چراکه تقاضا برای ارز نیز طی دو سه روز اخیر افزایشی بوده است».
رئیس اتحادیه طلا و جواهر در آخر پیش‌بینی کرد:«اگر ورود نقدینگی به بازارهای طلا و سکه و ارز به همین ترتیب ادامه پیدا کند و تقاضا برای این کالاهای سرمایه‌ای کماکان بالا باشد به احتمال زیاد بازار با افزایش قیمت مواجه خواهد شد».
خروج بازار سرمایه از روند طبیعی خود در حالی در هفته‌های گذشته خبرساز شد که جلساتی میان مسئولان سازمان بورس و اوراق بهادار برای حمایت از این بازار تشکیل شده و سوالی که مطرح شده این است که آیا ورق بورس برمی‌گردد؟ چند روز پیش هم تصمیمات جدیدی در جلسه شورای عالی بورس گرفته شد که به گفته کارشناسان می‌تواند به متعادل کردن بازار کمک کند. در این جلسه آیین‌نامه پیشنهادی حفظ ثبات بازار سرمایه و صیانت از حقوق سهامداران و سرمایه‌گذاران مورد بحث و بررسی قرار گرفت و مواد این آیین‌نامه بر ضرورت مشارکت سهامداران عمده در معاملات سهام تاکید شد.
به گفته حسن قالیباف اصل-رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار- به موجب مفاد این آیین‌نامه، ضمانت اجرایی و اختیارات لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار در جهت الزام سهامداران عمده به انجام عملیات بازارسازی و بازارگردانی تفویض شد. همچنین منع مشارکت بانک‌ها در رابطه با مفاد ماده ۱۶ و ۱۷ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور، استثناء شد و بانک‌ها مجاز به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه خواهند بود و در عین حال، نقش بانک‌ها در تاسیس نهادهای مالی در بورس تقویت‌ می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: «با تصویب و ابلاغ این آیین نامه موضوع صیانت از بازار سرمایه طراحی و اجرایی شدن ابزارهایی مانند سهام خزانه و اوراق تبعی یعنی بیمه سهام با سهولت بیشتری صورت می‌گیرد». باید دید در هفته پیش رو، چه سرنوشتی در انتظار بورس و بازارهای موازی است؟