سعید لیلاز گفت:با توجه به این شرایط می‌گویم باید واقعیات را دید و از اقدامات خوب دفاع کرد. دولت تلاش کرده بتواند از کارگران حمایت کند؛ بخشی از آن حقوق است که کف آن 2 میلیون 800 هزار تومان است و بخش دیگر بسته‌های معیشتی است. در کنار آن معتقدم با تغییر شرایط و عبور از بحران کنونی، حتما معیشت کارگران بهتر خواهد شد.

سعيد ليلاز ، كارشناس مسايل اقتصادي پيرامون ميزان افزايش حقوق كارگران در سال 99 گفتگويي با سايت روزنو انجام داده است كه مشروح آنرا در زير مي خوانيد:

میزان افزایش حقوق کارگران مشخص شد. اما رضایت آنها به دست نیامد. آیا با توجه به مشکلات اقتصادی کشور می‌توان از این میزان افزایش دستمزد دفاع کرد؟
اگر بخواهم با عدد و رقم به شما پاسخ بدهم، باید ابتدا این نکته را بگویم، باید ابتدا یادمان باشد که قدرت خرید کارگران در سه سال قبل از 92 به قدری پایین آمد که واقعا به سختی می‌شد آن را جبران کرد. نمی‌خواهم وارد کلیشه‌های تکراری اقدامات دولت قبل بشوم و سطح بحث را به آنجا ببرم اما به لحاظ همان آماری که بانک مرکزی اعلام کرده بود، قدرت خرید کارگران 30 درصد کاهش یافت.
در تمام سال‌های دولت روحانی از 92 تا کنون متناسب با تورم و اندکی کمتر و بیشتر به حقوق کارگران افزوده شد، با این حال همان کاهش قدرت خرید باعث شد کارگران در معیشت به سختی بیفتند بنابراین حتما می‌گویم میزان حقوق کارگران باید به اندازه‌ای باشد که کرامت انسانی افراد حفظ شود.
شما می‌گویید در سال‌های سختی هستیم. اما مگر در سال‌هایی که برجام امضا شد و رشد اقتصادی کشور بسیار بالا رفت، حقوق کارگران تغییر کرد؟ منظورم این است که در رشد اقتصادی منافع کارگران دیده نمی‌شود اما وقتی شرایط سخت می‌شود، گفته می‌شود که باید همه چیز را با هم دید.
پیشفرض شما را که می‌گویید برجام به نفع کارگران نبوده را قبول ندارم. آمارها نشان می‌دهد رشد دستمزد کارگران در ایران بیش از رشد تولید ناخالص داخلی بوده است. این یعنی افزایش واقعی حقوق کارگران با احتساب میزان تورم دررفته بیش از میزان رشد اقتصادی بوده است.
منظورتان کدام نرخ است؟ جایی که به نفع دولت است نرخ بانک مرکزی را می‌پذیرد، جایی هم به ضررش است، نرخ مرکز آمار را به عنوان مرجع در نظر می‌گیرد.
معیار من همیشه یکسان بوده و شخصا آمار بانک مرکزی را در محاسباتم در نظر گرفته‌ام. الان هم با همین معیار سخن می‌گویم. حقیقت این است که نمی‌توان از این شاخه به آن شاخه پرید و برای اثبات حرف خود آمارها را تغییر داد. بنابراین در همه تحلیل‌هایم همان آمار بانک مرکزی را مبنا قرار داده‌ام و الان هم با همان مبنا به شما می‌گویم.
کارگران مثل سایر اقشار هستند و آمار نشان می‌دهد در دو سال گذشته حجم اقتصاد ایران ۱۲ درصد کوچک شده است. این یعنی اگر در دو سال گذشته از قدرت خرید کارگر 12 درصد کم می‌کردیم، تازه وضعیت مساوی می‌شد.
در دو سال گذشته فشار بی‌سابقه‌ای بر کشور وجود داشته است؛ به ویژه الان که موضوع بحران ویروس کرونا پیش آمده است، معتقدم شرایطی پیش آمده که در تاریخ معاصر سابقه نداشته است.
الان که با شما صحبت می‌کنم میزان صادرات نفتی کشور از هفته‌های جنگ هم کمتر شده است و وضعیت ما از سال 1359 هم بدتر است.
تمام اینها قبول. اما تعیین میزان دستمزد در حالی انجام شده که قیمت بنزین ناگهان سه برابر شده است. اگر موضوع بنزین در پارامترهای اقتصادی مطرح نبود، حرف شما درست بود اما فکر نمی‌کنید با این شیوه تاثیر کالای مهمی را نادیده می‌گیریم؟
بگذارید به جای گمانه زنی آمار بدهیم. الان چند ماه از افزایش قیمت بنزین گذشته و میزان تاثیر افزایش قیمت بنزین مشخص شده است. کل تاثیر بار افزایش قیمت بنزین در دیماه 1.5 درصد بوده است.
بگذارید اینگونه توضیح بدهم چون بسیار مهم است که این موضوع فهم شود؛ اگر شما در سبد خانوار برای کالایی 5 درصد هزینه بدهید و آن را بخرید و قیمت آن کالا افزایش یابد، میزان تورم برای آن کالا تنها 5 درصد خواهد بود نه بیشتر.
سهم بنزین در مصرف خانوار حدود 1.5 درصد است و تاثیر آن را باید به اندازه همین سهم دید.
اگر بخواهیم درباره پنیر حرف بزنیم، شاید درست باشد اما درباره بنزین صحبت می‌کنیم؛ کالایی که افزایش قیمت آن بر هزار کالای دیگر تاثیر می‌گذارد. اینطور نیست که قیمت بنزین فقط بر باک بنزین خودمان تاثیر بگذارد.
به همین خاطر می‌گویم که باید این موضوعات را به صورت علمی بررسی کرد. اثر تورمی افزایش قیمت بنزین را در دو ماه آبان و آذر محاسبه کنید. آمار بانک مرکزی هم موجود است. این تاثیر فقط در همین دو ماه بوده و بعد از آن عادی شده است.
تا قبل از 25 آبان سال 1398 قیمت بنزین چندین سال ثابت بود اما نرخ تورم رشد داشت.
اصلا بگذارید از کشورهای دیگر مثال بیاورم. در کشورهای غربی ناگهان قیمت سوخت چهار برابر هم شده است اما چرا تورم 4 برابر نشده است؟
بگذارید اینها را به میزان افزایش دستمزد کارگران ربط بدهم و بگویم اولا تاثیر افزایش قیمت بنزین را به آن صورتی که می‌گویید محاسبه نکنید. دوما ما الان 40 درصد نیروی کار مزدبگیر داریم. اگر تعداد آنها را 25 میلیون نفر در نظر بگیریم، تعداد کارگران مزدبگیر بیش از 10 میلیون نفر هستند بنابراین بیشترین جامعه شغلی ایران را در بر می‌گیرند. هرچقدر حقوق کارگران افزایش یابد، تقاضای بیشتری ایجاد می‌شود و این یعنی سود برای جامعه اما در این افزایش حقوق باید همه پارامترها و شرایط را دید.
الان حدود 32 تا 33 درصد بر حقوق کارگران افزوده شده است و این میزان بی‌سابقه بوده است.
نمی‌دانم چگونه محاسبه کردید. معمولا افزایش حقوق با پایه حقوق محاسبه می‌شود که سال 98 کف حقوق 1 میلیون و 516 هزار تومان بود و سال 98 این رقم 1 میلیون و 835 هزار تومان شده است. این میزان افزایش حقوق می‌شود 21درصد نه 33 درصد.
من مجموع حقوق را در نظر می‌گیرم. یعنی هیچ کارگری کمتر از 2 میلیون و 800 هزار تومان نمی‌گیرد. شما محاسبه کنید مجموع حقوق سال 98 چقدر بوده و مجموع حقوق سال 99 چقدر شده است.
در دوران آقای احمدی نژاد کاری انجام می‌دادند و مثلا ساعات کار را تغییر می‌دادند و می‌گفتند بیکاری را مهار کردیم یا مسکن از سبد خانوار حذف شد و توپ بسکتبال به جای آن گذاشتند و گفتند قدرت خرید زیاد شده است. این آمار 33 درصد مشابه همان اقدام نیست؟
با هر تقلبی مخالفم چه بخواهد در این دولت باشد چه دولت دیگر. آنچه برای من مهم است این است که حداقل دستمزد 2 میلیون و 800 هزار تومان برای کارگر است که با توجه به حقوق سال گذشته، افزایش 33 درصدی داشته‌ایم.
حق اولاد اول و اولاد دوم شامل همه نمی‌شود بنابراین در محاسبه دستمزد کف حقوق در نظر گرفته می‌شود که همان 1 میلیون و 800 هزار تومان است.
امسال سیاه‌ترین سال اقتصادی ایران است. ممکن بود دولت با رقم دیگری به توافق می‌رسید اما باید این نکته را بگویم که وزارت کار بد سلیقگی کرد؛ هم در اعلام میزان دستمزد هم در زمان‌بندی آن. آنها باید شفاف می‌گفتند و شفاف اعلام می‌کردند.
فکر نمی‌کنید این میزان حقوق در سال پیش رو باعث بروز اعتراضات مدنی شود؟
بستگی دارد. اگر در طول سال دولت بتواند بسته‌های معیشتی خود به کارگران و دهک‌های نیازمند را ادامه دهد، به حفظ ثبات امیدوارم. این موضوع البته نه در این دولت یا حکومت که در هر جایی قابل تعمیم است.
اگر از بحران کنونی خارج شویم، حتما وضعیت معیشت کارگران تغییر خواهد کرد. دولت هماکنون چند هزار میلیارد تومان یارانه می‌دهد که آن هم متعلق به مردم و از جیب آنهاست. اگر دولت مجبور به استقراض شود، حتما تورم بالاتر خواهد رفت و این یک اصل اقتصادی است و تمام مکاتب به آن اعتقاد دارند.
می‌خواهم بگویم ما روی لبه تیغ راه می‌رویم؛ نمی‌توانیم هی به چپ و راست حرکت کنیم زیرا حرکات زیگراگی به معنای نابودی کل طبقه کارگر است.
یعنی معتقدید با این حقوق چیزی از طبقه کارگر باقی می‌ماند؟
آن الگوی پراتیک که پرولتاریا را مقابل بورژوازی می‌بیند کنار بگذارید. ما در ایران بورژوازی تجاری داریم که به نظام رانتی متصل است و از تجارت بین الملل ارتزاق می‌کند. ممکن است این بورژوازی در ایران مستقر نباشد و شاید مجموع پرسنل آن 5 نفر هم نشود اما سهم عمده اقتصادی دارد.
در ایران نقطه مقابل پرولتاریا، بورژوازی نیست، دولت است که به بهای نابودی بهره‌وری اشتغال را حفظ کرده است.
آنچه کارل مارکس و آدام اسمیت هم می‌گویند این است که میزان پرداختی به کارگر از حدی نمی‌تواند بالاتر باشد.
بورژوازی در ایران کسی است که زندگی‌اش را وقف تولید کرده و اکنون تحت فشار است.
آن بورژوازی که سهم عمده در اقتصاد دارد، همان بورژوازی کمپرادور است اما بقیه صاحبان صنایع در ایران به مویی بند هستند؛ مثل رستوران داران و اصناف و ... که با کوچکترین فشار، نابود می‌شوند و با در صورتی که توان پرداخت حقوق را نداشته باشند، به سمت قرارداد صوری و قرار سفید و اخراج روی می‌آورند بنابراین موضوع دستمزد را باید پارامتری از کل اقتصاد دید و گفت اگر کیک اقتصاد بزرگ شود، سهم افراد بیشتر خواهد شد.
بهره‌وری در ایران از دست کارگر و کارفرما خارج است. بورژوازی در ایران مولد نیست که بگوییم از طریق استثمار فربه شده است. اکثر آنها در کارگاه‌های 50 نفره فعالیت می‌کنند.
الان هفت تپه و هپکو و ... 50 نفره هستند؟
آنها که ضررده هستند و صاحبانش از طریق استثمار کارگر فربه نشده‌اند و مشکلات عجیب و غریبی دارند و همه‌اش زیان شده است.
درباره صنایع دیگر هم شبه دولتی هستند؛ تمام شرکت‌های خودروسازی و پتروشیمی و صنعتی همگی شبه دولتی هستند و اینگونه نیست که مالک بالای سر آنها نشسته باشد و از حقوق کارگر بزنند و استثمار کنند.
با توجه به این شرایط می‌گویم باید واقعیات را دید و از اقدامات خوب دفاع کرد. دولت تلاش کرده بتواند از کارگران حمایت کند؛ بخشی از آن حقوق است که کف آن 2 میلیون 800 هزار تومان است و بخش دیگر بسته‌های معیشتی است. در کنار آن معتقدم با تغییر شرایط و عبور از بحران کنونی، حتما معیشت کارگران بهتر خواهد شد.