روزنو-روابط ایران و امریکا پس از ترور ژنرال سلیمانی توسط پهپاد امریکایی رو به وخامت بوده است. همزمان با تشدید انزوای ایران، مسکو می تواند از ضعف ژئوپولیتیک تهران به نفع خود استفاده کند.

به گزارش سايت روزنو؛اندیشکده اسرائیلی "بگین سادات" در گزارشی تحلیلی مدعی شده که روسیه بزرگترین برنده شرایطی است که اکنون ایران در آن قرار گرفته و در این باره می نویسد:"روسیه با فروش عظیم تسلیحات و تجهیزات نظامی خود به ایران و تشویق همکاری عمیق تر میان اتحادیه اقتصادی اوراسیا و تهران می تواند از وضعیت موجود به نفع خود استفاده کند. همزمان با آن، روسیه از ترور ژنرال سلیمانی به عنوان اهرمی برای مهار نیروهای تحت فرمان ایران و فعالیت های آنان در حوزه میدانی سوریه استفاده خواهد کرد و به طور کلی وابستگی دمشق به تهران را محدود خواهد ساخت".

این اندیشکده در ادامه گزارش می افزاید:"علیرغم بحث های فراوان درباره رویکرد امریکا در قبال ایران و خاورمیانه، کم تر درباره موقعیت و نقش روسیه صحبت شده است‌. بیش تر تحلیل ها درباره واکنش فوری روسیه نسبت به ترور ژنرال سلیمانی بوده و نه سیاستگذاری بلند مدت این کشور در قبال ایران.

نخست آن که باید اهمیت نقش ایران در محاسبات استراتژیک روسیه را درک کرد. ایران بازیگری کلیدی برای روسیه محسوب می شود. شاید بتوان گفت مهم ترین بازیگر در خاورمیانه برای روس ها قلمداد می شود‌. از دهه ۹۰ میلادی، نخبگان سیاسی روسیه معتقد بودند که ایران باید رکنی از ارکان تقویت نفوذ روسیه در خاورمیانه باشد‌.

نظریه پردازان اوراسیاگرا در روسیه باور دارند که روسیه اروپایی و آسیایی است و هویتی ترکیبی دارد و برای محدود کردن قدرت و نفوذ غرب به خصوص امریکا در خاورمیانه باید به تهران نزدیک شود و به ایرانی ها نیاز دارد. در دوران معاصر، رومانوف ها و اتحاد جماهیر شوروی هر دو تلاش کردند تا ایران را بیطرف و خنثی نگه دارند چرا که ایرانی متخاصم باعث تضعیف قدرت مانور روسیه در خاورمیانه می شد.

ایران و روسیه درک مشترکی از تحولات ژئوپولیتیک در منطقه دارند. هر دو مخالف گسترش حضور نظامی غرب در جنوب قفقاز، آسیای مرکزی و در سطح گسترده تر در خاورمیانه هستند. ایران و روسیه هر دو مداخله غرب در نواحی تحت نفوذشان را امری مزاحم و ناقض نقش و حقوق تاریخی خود در منطقه قلمداد می کنند‌.

برای روسیه، ایران نقش ژئوپولیتیک بزرگتری دارد. هر زمانی که روسیه روابط اش با غرب به خصوص امریکا بدتر شده مدل جهان چند قطبی در روسیه از محبوبیت برخوردار بوده است‌. این ایده از دهه ۹۰ میلادی وجود داشت زمانی که روسیه از نظر اقتصادی ضعیف بود و تنها راه احیای نقش خود را از طریق تضعیف نظم جهانی تحت رهبری امریکا و گسترش همکاری های خود با چین و دولت های اروپایی می دانست.

بریکس و سازمان همکاری شانگهای بخشی از تلاش روس ها در برای تحقق جهان چند قطبی بودند. روسیه با قائل شدن نقشی عملی برای ایران تلاش کرده تا توجه امریکایی ها را از سایر نواحی در اوراسیا منحرف سازد. ایران می تواند این کار را از طریق نظامی انجام دهد. با این وجود، استراتژیست های ایرانی به اندازه کافی باهوش هستند که از درگیری نظامی مستقیم با امریکا خودداری ورزند.

با این حال، نیروهای نیابتی تحت فرمان خود را در سوریه، یمن و لبنان علیه منافع امریکا به کار می گیرند و اکنون در افغانستان علیه امریکا با طالبان همکاری می کنند. این اقدامات در راستای منافع روسیه برای جهانی چند قطبی و به چالش کشیدن موقعیت امریکا در خاومیانه هستند.

به گزارش روزنو؛در نتیجه، در سطح استراتژیک ایران و روسیه در خاورمیانه همپوشانی منافع دارند. برای دهه ها تنها متحد اصلی و نزدیک ایران، روسیه است. اکنون روابط ایران و امریکا به وضوح بدتر شده و وابستگی تهران به مسکو تشدید شده است.

البته چین نیز کارت بازی ای برای تهران است که نمونه آن را در مانور اخیر روسیه و ایران با چین مشاهده کردیم. با این حال، چین مایل نیست با نقض تحریم های امریکا علیه ایران روابط خود را با واشنگتن تیره تر سازد.

در نتیجه، روسیه تنها بازیگری است که می تواند به تهران برای کاستن از تبعات فشار غرب کمک کند. البته این رابطه ای برابر نیست‌. وابستگی بیش تر تهران به مسکو اهرمی در دست روسیه برای اعمال نفوذ بیش تر بر تهران است.

از سال ۲۰۱۵ میلادی، زمانی که روسیه وارد منازعه سوریه شد گزارش هایی درباره نگرانی روسیه از افزایش قدرت و نفوذ نیروهای تحت فرمان ایران در سوریه و هزینه سنگین آن برای منافع استراتژیک روسیه وجود داشت. ترور ژنرال سلیمانی معمار عملیات ایران در سوریه می تواند بهانه ای به دست روسیه دهد تا بتواند تلاش برای محدودسازی نفوذ ایران در سوریه را توجیه کند".

این اندیشکده در ادامه می افزاید:"در مسئله هسته ای نیز اگرچه انتظار می رفت روس ها از تهران تمام قد حمایت کنند اما این گونه نیست و روسیه می داند ایرانی مجهز به سلاح هسته ای در راستای منافع استراتژیک مسکو نخواهد بود.

روسیه نیز همانند امریکا نگران امنیت هسته ای جهانی است. روسیه نگران است همکاری ایران با گروه های شبه نظامی نیابتی در منطقه باعث شود فناوری های اتمی به دست این گروه ها بیفتند. این موضوع می تواند امنیت جهان مسلمان را برهم زند و به مناطق دیگر مسلمان نشین از جمله شمال قفقاز سرریز شود".

به گزارش روزنو؛این اندیشکده در پایان می نویسد:"آشکار است که وابستگی بیش تر ایران به مسکو فرصتی اقتصادی برای روسیه خواهد بود تا تسلیحات و تجهیزات نظامی بیش تری به تهران بفروشد. اکنون روسیه می خواهد از ضعف موقعیت ایران استفاده کرده و ایران را به بازار اتحادیه اقتصادی اوراسیا متصل سازد.‌ در نتیجه، ترور ژنرال سلیمانی به نفع مسکو خواهد بود. روسیه علاوه بر افزایش نفوذ خود در سوریه همکاری های اقتصادی اش را با ایران افزایش خواهد داد".